Cục Thống kê: Sáu giải pháp thúc đẩy mục tiêu tăng trưởng kinh tế

Năm 2025 được kỳ vọng là năm bứt phá của kinh tế Việt Nam, tuy nhiên bối cảnh thế giới đầy biến động cũng như những thách thức nội tại đòi hỏi sự nỗ lực và quyết tâm cao độ.

Để có cái nhìn toàn diện về tình hình kinh tế-xã hội Việt Nam trong những tháng đầu năm, VietnamPlus đã có cuộc trao đổi với bà Nguyễn Thị Hương, Cục trưởng Cục Thống kê, Bộ Tài chính.

Nhiều tín hiệu tích cực

- Thưa bà, chặng đường của năm 2025 đi qua hai tháng. Xin bà cho biết những điểm sáng nổi bật của nền kinh tế Việt Nam trong thời gian này?

Bà Nguyễn Thị Hương: Sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán, nền kinh tế đã nhanh chóng ổn định và có những tín hiệu tích cực. Trong đó, lĩnh vực nông nghiệp phát triển ổn định với tiến độ gieo cấy lúa đông xuân tăng so với năm trước, chăn nuôi đạt hiệu quả nhờ thị trường tiêu thụ tốt. Đối với ngành thủy sản, nhất là cá tra ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng nhờ giá bán tăng cao.

Cụ thể là đến ngày 20/2, cả nước gieo cấy gần 2,76 triệu ha lúa Đông Xuân, tăng 4,2% so với cùng kỳ năm 2024. Cùng với đó, sản lượng thủy sản nuôi trồng trong tháng ước đạt 362,5 nghìn tấn, tăng 4,6% so với cùng kỳ. Đáng chú ý, sản xuất công nghiệp hai tháng đầu năm tăng trưởng mạnh mẽ, đạt mức cao nhất trong 5 năm qua với chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tăng 7,2%. Trong đó, ngành chế biến, chế tạo tiếp tục là động lực chính với mức tăng 9,3%.

Trong hai tháng đầu năm, lĩnh vực nông nghiệp phát triển ổn định. (Ảnh: Vietnam+)

Trên thị trường, hoạt động thương mại, dịch vụ cũng trở nên sôi động hơn với tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tăng 9,4% so với cùng kỳ. Điều này cho thấy sức mua của thị trường nội địa đang phục hồi rất tốt. Theo đó, du lịch cũng có những dấu hiệu khởi sắc với lượng khách quốc tế tăng mạnh nhờ nhiều hoạt động thu hút khách du lịch quốc tế tiếp tục được đẩy mạnh ngay từ đầu năm. Tính chung hai tháng, khách quốc tế đến Việt Nam đạt hơn 3,96 triệu lượt người, tăng 30,2%.

Về thương mại quốc tế, tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa hai tháng đạt 127,07 tỷ USD, tăng 12% so với cùng kỳ, trong đó xuất khẩu tăng 8,4%, nhập khẩu tăng 15,9%. Theo đó, cán cân thương mại hàng hóa ghi nhận xuất siêu 1,47 tỷ USD.

Đặc biệt, đầu tư công được đẩy mạnh với vốn đầu tư từ ngân sách Nhà nước được triển khai quyết liệt ngay từ đầu năm và ước đạt 73,2 nghìn tỷ đồng, tăng 21,7% so với cùng kỳ năm trước. Điều này góp phần tạo động lực quan trọng cho tăng trưởng kinh tế. Những tín hiệu tích cực từ các hoạt động sản xuất kinh doanh đã giúp thu ngân sách Nhà nước khởi sắc và ước đạt 499,8 nghìn tỷ đồng, tăng 25,7% so với cùng kỳ năm ngoái.

Kết quả này có được là nhờ sự chỉ đạo, điều hành quyết liệt của Chính phủ, các Bộ, ngành và địa phương trong việc triển khai các Nghị quyết, Chỉ thị về phát triển kinh tế-xã hội. Bên cạnh đó, sự nỗ lực của cộng đồng doanh nghiệp và người dân cũng đóng vai trò quan trọng trong việc phục hồi và phát triển kinh tế. Chúng ta đã chủ động nắm bắt cơ hội từ các hiệp định thương mại tự do (FTA), đẩy mạnh xúc tiến thương mại và đa dạng hóa thị trường.

Tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa hai tháng đạt 127,07 tỷ USD, tăng 12% so với cùng kỳ. (Ảnh: Vietnam+)

Thị trường lao động chưa hoàn toàn phục hồi

- Bên cạnh những điểm sáng, chắc hẳn nền kinh tế cũng còn đối mặt với không ít thách thức. Bà có thể chia sẻ cụ thể hơn về vấn đề này?

Bà Nguyễn Thị Hương: Đúng vậy, bên cạnh những thành tựu, chúng ta vẫn còn một số vấn đề cần quan tâm. Tình trạng thiếu lao động vẫn xuất hiện ở một số doanh nghiệp mới thành lập. Trong hai tháng đầu năm, tổng số lao động đăng ký của doanh nghiệp thành lập mới là gần 140,7 nghìn người, giảm 22,7% so với cùng kỳ năm trước. Điều cho thấy thị trường lao động chưa hoàn toàn phục hồi.

Tốc độ tăng trưởng xuất nhập khẩu tuy có cải thiện nhưng vẫn chưa đạt mức kỳ vọng, trong khi bối cảnh kinh tế thế giới còn nhiều biến động.

Thêm vào đó, số lượng doanh nghiệp giải thể vẫn ở mức cao thể hiện “sức khỏe” của một bộ phận doanh nghiệp còn yếu.

Về nông nghiệp, diện tích gieo trồng một số cây hàng năm giảm do hiệu quả kinh tế thấp và khó khăn trong tiêu thụ. Thêm vào đó, tình trạng phá rừng, cháy rừng vẫn diễn ra, gây thiệt hại lớn đến tài nguyên và môi trường.

- Mục tiêu tăng trưởng năm 2025 là 8% trở lên, một con số thách thức. Theo bà, những yếu tố nào có thể ảnh hưởng đến mục tiêu này trong quý 1 nói riêng và cả năm nói chung?

Bà Nguyễn Thị Hương: Để đạt được mục tiêu tăng trưởng này, chúng ta cần vượt qua một số thách thức về sự sụt giảm của ngành khai khoáng, đặc biệt là sản lượng dầu mỏ, khí đốt, có thể ảnh hưởng đến tăng trưởng chung của nền kinh tế. Hơn nữa, ngành chế biến, chế tạo cần có tốc độ tăng trưởng cao hơn so với hiện tại; tăng trưởng của ngành điện trong hai tháng còn chậm, chỉ tăng 2,3%, thấp hơn nhiều so với mức tăng 13,7% của cùng kỳ năm trước. Mục tiêu tăng trưởng của ngành trong quý 1 là 10,9%, vì vậy chỉ số IIP của ngành điện phải tăng trên 2 chữ số để đảm bảo mục tiêu tăng trưởng đã đặt ra.

Sức mua của thị trường nội địa chưa đạt mức trước dịch COVID-19, do vậy cần có những biện pháp kích cầu tiêu dùng. (Ảnh: Vietnam+)

Mặt khác, vốn FDI thực hiện có mức tăng thấp (chiếm khoảng 16-20% tổng vốn đầu tư toàn xã hội), đây là thách thức không nhỏ để đóng góp thực hiện mục tiêu tăng trưởng của quý 1 năm nay. Điểm đáng lưu ý khác, sức mua của thị trường nội địa chưa đạt mức trước dịch COVID-19, do vậy cần có những biện pháp kích cầu tiêu dùng.

Để đạt mục tiêu tốc độ tăng tổng kim ngạch xuất khẩu năm 2025 đạt 12%, chúng ta cần phấn đấu 14% (Nghị quyết 01/NQ-CP ngày 8/1/2025), trong khi 2 tháng đầu năm 2025 tăng 8,4% so cùng kỳ năm 2024. Đây là thách thức lớn trong thời gian đến cuối năm 2025, trong bối cảnh tình hình kinh tế thế giới còn nhiều biến động.

Sáu giải pháp cấp thiết

- Vậy, theo bà, đâu là những giải pháp cần thiết để vượt qua những thách thức này và đạt được mục tiêu tăng trưởng đã đề ra?

Bà Nguyễn Thị Hương: Để tạo đà tăng trưởng cho các tháng tiếp theo và thực hiện thắng lợi các mục tiêu của năm 2025, Cục Thống đề xuất một số giải pháp.

Một là phối hợp chặt chẽ, đồng bộ, hài hòa và hiệu quả giữa các chính sách. Trong đó, việc điều hành chính sách tiền tệ cần được thực hiện một cách chủ động, linh hoạt, kịp thời và hiệu quả. Song song, công tác điều hành chính sách tài khóa mở rộng một cách hợp lý, có trọng tâm và trọng điểm, nhằm hỗ trợ sản xuất kinh doanh và thúc đẩy các động lực tăng trưởng. Các cấp quản lý cần thường xuyên cập nhật các kịch bản dự báo về tăng trưởng và lạm phát để có những phản ứng chính sách kịp thời, duy trì sự ổn định của nền kinh tế. Các cơ quan ngành cần theo dõi sát sao diễn biến giá cả các hàng hóa chiến lược trên thị trường thế giới cũng như tình hình quốc tế và khu vực, chủ động phân tích, dự báo và đưa ra các cảnh báo kịp thời về những nguy cơ có thể tác động đến mặt bằng giá trong nước.

Hai là đẩy mạnh tái cơ cấu ngành công nghiệp theo hướng hiện đại hóa, tập trung nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm của các ngành công nghiệp có lợi thế. Bên cạnh đó, chúng ta cần chủ động phát triển các lĩnh vực công nghiệp mới nổi như chip, bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, triển khai hiệu quả chiến lược phát triển ngành công nghiệp bán dẫn và phát triển mạnh công nghiệp hỗ trợ. Việc đảm bảo nguồn cung lao động đáp ứng yêu cầu sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp là vô cùng quan trọng. Để làm được điều này, các giải pháp xây dựng và phát triển nhà ở cho người lao động, công nhân cần sớm triển khai, đặc biệt là tại các khu công nghiệp, khu kinh tế, cũng như thực hiện hiệu quả các chương trình hỗ trợ đào tạo và đào tạo lại lao động, giúp nâng cao kỹ năng và trình độ cho người lao động.

Ba là thúc đẩy xuất khẩu, đây là một trong những động lực quan trọng để tăng trưởng kinh tế. Mục tiêu này đòi hỏi về đẩy mạnh xúc tiến thương mại, mở rộng và đa dạng hóa chuỗi cung ứng, chuỗi sản xuất và thị trường đồng thời chú trọng nâng cao chất lượng sản phẩm. Các doanh nghiệp cần tham gia sâu rộng hơn vào các chuỗi cung ứng khu vực và toàn cầu, khai thác hiệu quả các cơ hội từ 17 FTA đã ký kết.

Ngoài ra, việc thúc đẩy các chương trình chuyển đổi số trong xúc tiến thương mại và kết nối cung cầu cũng là một yếu tố then chốt, cùng với việc thường xuyên cập nhật thông tin về tình hình thị trường nước ngoài, đặc biệt là các quy định, tiêu chuẩn và điều kiện có thể tác động đến hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam.

Bốn là đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công và thu hút đầu tư. Điều này cần có các giải pháp mạnh mẽ, quyết liệt và kịp thời hơn để đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công ngay từ đầu năm 2025, đặc biệt là đối với các dự án quan trọng quốc gia, các công trình trọng điểm và các chương trình mục tiêu quốc gia. Các cấp quản lý cần có các chính sách ưu đãi, cạnh tranh và tạo điều kiện kinh doanh thuận lợi để thu hút các dự án lớn, trọng điểm quốc gia, dự án công nghệ cao, thu hút các nhà đầu tư chiến lược, các tập đoàn đa quốc gia đầu tư, đặt trụ sở và thành lập các trung tâm nghiên cứu và phát triển tại Việt Nam.

Năm là phòng chống dịch bệnh, thiên tai và bảo vệ môi trường, trong đó chủ động xây dựng phương án phòng chống thiên tai, cảnh báo mưa lũ, sạt lở, tác động của hạn hán và xâm nhập mặn. Đây là những nhiệm vụ cấp thiết để bảo vệ sản xuất và đời sống của người dân. Các cấp chính quyền cần tăng cường tuyên truyền và phổ biến pháp luật về bảo vệ rừng nhằm hạn chế tối đa thiệt hại tới sản xuất và cuộc sống của người dân.

Sáu là thực hiện có hiệu quả các chính sách an sinh xã hội, lao động, việc làm, cũng như công tác trợ giúp đột xuất. Những điều này là vô cùng quan trọng để đảm bảo người dân khi gặp rủi ro, thiên tai được hỗ trợ kịp thời, khắc phục khó khăn và ổn định cuộc sống.

- Xin cảm ơn bà!

Các cấp quản lý cần có các chính sách thu hút các nhà đầu tư chiến lược, các tập đoàn đa quốc gia đầu tư, đặt trụ sở và thành lập các trung tâm nghiên cứu và phát triển tại Việt Nam.

(Vietnam+)