Cùng chia sẻ tầm nhìn và ứng phó với thách thức an ninh chung

Những thách thức an ninh phức tạp, khó lường

Đối thoại Shangri-La (còn được biết đến với tên gọi Hội nghị cấp cao an ninh khu vực châu Á) lần thứ 20 do Viện Nghiên cứu Chiến lược quốc tế (IISS) có trụ sở tại Anh tổ chức sẽ diễn ra từ ngày 2 đến 4-6 tại Singapore. Được tổ chức lần đầu vào năm 2002 tại khách sạn Shangri-La ở Singapore, Đối thoại Shangri-La là nơi để các nhà lãnh đạo, nhà hoạch định chính sách về quốc phòng, an ninh, chuyên gia, học giả khắp thế giới tề tựu nhằm thảo luận về các vấn đề an ninh đang nổi lên của khu vực châu Á-Thái Bình Dương, đồng thời lắng nghe, nghiên cứu, nắm bắt chiến lược của từng quốc gia.

Với sự tham dự của hơn 550 đại biểu, Đối thoại Shangri-La 2023 là dịp để cùng chia sẻ tầm nhìn và cách thức ứng phó với thách thức an ninh chung

Trải qua 19 lần tổ chức, Đối thoại Shangri-La được đánh giá ngày càng khẳng định rõ vị trí, vai trò của mình như là một trong những diễn đàn hàng đầu về đối thoại an ninh khu vực và quốc tế, với những đóng góp tích cực vào việc xây dựng lòng tin, tăng cường tính minh bạch trong chính sách an ninh của các quốc gia khu vực, đồng thời thúc đẩy việc hình thành các cơ chế hợp tác an ninh đa phương mới vì mục tiêu hòa bình, ổn định, phát triển thịnh vượng chung ở châu Á-Thái Bình Dương và trên thế giới. Do đó, Đối thoại Shangri-La là diễn đàn cấp cao về quốc phòng quan trọng bậc nhất của châu Á-Thái Bình Dương. Đây là một diễn đàn đặc biệt để các chính khách, học giả thảo luận về những thách thức an ninh cấp bách nhất của khu vực, tham gia các cuộc hội đàm song phương quan trọng và cùng nhau đưa ra những cách tiếp cận mới. Giữa lúc càng có nhiều sự quan tâm tới những diễn biến địa chính trị và an ninh tại châu Á-Thái Bình Dương cũng như trên thế giới hiện nay, việc thảo luận trực tiếp giữa các nhân tố chủ chốt trong khu vực càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.

Đối thoại Shangri-La 2023 diễn ra trong bối cảnh thế giới và khu vực chứng kiến nhiều biến động, bất ổn phức tạp, nhanh và khó lường. Trong đó nổi lên, bao trùm và chi phối là cuộc xung đột quân sự giữa Nga và Ukraine, cuộc xung đột đã kéo dài hơn 1 năm, tác động sâu sắc tới cả thế giới, bao gồm châu Á-Thái Bình Dương và hiện chưa nhìn thấy triển vọng sớm kết thúc. Dù Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tuyên bố chấm dứt tình trạng y tế khẩn cấp, song dịch bệnh Covid-19 vẫn tiềm ẩn nhiều nguy cơ, nhất là đối với khu vực châu Á. Cùng với đó, kinh tế thế giới có những dấu hiệu phục hồi sau đại dịch nhưng chưa bền vững, cơ bản do tắc nghẽn chuỗi cung ứng toàn cầu, dịch chuyển trong phương thức hoạt động của các nền kinh tế và thiếu hụt lao động…

Với an ninh khu vực, tình hình trên bán đảo Triều Tiên diễn biến phức tạp, trong khi vấn đề Myanmar vẫn là một chi phối với khu vực Đông Nam Á… Đáng chú ý, tình hình căng thẳng, quân sự hóa ở Biển Đông vẫn là một nguy cơ đe dọa hòa bình, an ninh và ổn định trong khu vực. Đối thoại Shangri-La chính là diễn đàn đặc biệt cho việc thảo luận nói trên, tạo điều kiện để quan chức cấp cao về quốc phòng, an ninh các nước cũng như lãnh đạo các doanh nghiệp và các chuyên gia, học giả an ninh cùng nhau chia sẻ quan điểm mới về những thách thức an ninh đang nổi lên của khu vực. Đối thoại Shangri-La năm nay vì thế được xem là cơ hội để đưa ra thông điệp then chốt liên quan đến vấn đề quốc phòng, an ninh ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Qua đó, giúp xây dựng lòng tin, hợp tác và nỗ lực thực chất vì một châu Á-Thái Bình Dương ổn định và phát triển.

Việt Nam góp phần vào thành công của Đối thoại Shangri-La

Nhân kỷ niệm 20 năm thành lập, Đối thoại Shangri-La năm 2023 được tổ chức với một chương trình nghị sự mở rộng. Việc có hơn 550 đại biểu là các quan chức cao cấp của chính phủ, lực lượng vũ trang, học giả, nhà nghiên cứu và các doanh nhân từ hơn 40 quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới tham dự Đối thoại với chương trình nghị sự dày đặc gồm 7 phiên họp toàn thể, 6 phiên thảo luận song song và nhiều cuộc gặp song phương bên lề cho thấy châu Á-Thái Bình Dương đang ngày càng thu hút sự chú ý của thế giới.

Mặt khác điều này cũng cho thấy rất nhiều vấn đề đang nổi lên ảnh hưởng tới tình hình an ninh khu vực. Đó là vấn đề cạnh tranh giữa các nước lớn; tuân thủ luật pháp quốc tế; sử dụng sức mạnh quân sự trong việc xử lý các vấn đề giữa các cường quốc với nhau và giữa các cường quốc với các nước trong khu vực; tranh chấp lãnh thổ; môi trường hay những vấn đề mới về chiến tranh trong tương lai. Cũng do vậy, Đối thoại Shangri-La năm 2023 có chủ đề rất rộng từ vai trò của Mỹ ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương; xây dựng khu vực châu Á-Thái Bình Dương cân bằng và ổn định; giải quyết những căng thẳng trong khu vực; trật tự an ninh hàng hải nổi lên ở châu Á; các sáng kiến an ninh mới của Trung Quốc đến quan hệ đối tác mới cho an ninh châu Á - Thái Bình Dương và phát triển các hình thức hợp tác về an ninh. Đối thoại Shangri-La năm nay còn được trông đợi thông qua đối thoại có thể tìm kiếm được giải pháp cho một số vấn đề quốc tế và khu vực nóng bỏng.

Với tư cách là diễn giả chính, bài phát biểu của Thủ tướng Australia Anthony Albanese - diễn giả chính của Đối thoại Shangri-La năm nay - rất được chờ đợi vì sẽ khái quát tầm nhìn của Australia về một châu Á-Thái Bình Dương “ổn định, hòa bình, kiên cường và thịnh vượng”, cũng như quan điểm về cách giải quyết những thách thức an ninh ở khu vực và thế giới. Thông điệp từ bài phát biểu đáng chú ý của Thủ tướng Anthony Albanese sẽ là định hướng quan trọng cho các phiên thảo luận của Đối thoại Shangri-La lần thứ 20 này.

Như nhiều lần đối thoại trước đây, mối quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc tiếp tục thu hút sự quan tâm tại Đối thoại Shangri-la năm 2023. Hai cường quốc này được cho sẽ đưa ra tầm nhìn, quản điểm về các vấn đề an ninh khu vực. Trong khi Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin sẽ thúc đẩy “tầm nhìn chung về khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương mở và tự do, với ASEAN là trung tâm”, thì người đồng cấp Trung Quốc Lý Thượng Phúc cũng sẽ làm rõ “Sáng kiến An ninh mới của Trung Quốc”, coi đây như một cách tiếp cận để tăng cường an ninh chung ở châu Á và toàn cầu.

Kể từ khi tham gia Đối thoại Shangri-La lần đầu tiên vào năm 2002 đến nay, Việt Nam đã tham dự đối thoại nhiều lần ở cấp Bộ trưởng Bộ Quốc phòng. Việt Nam luôn thể hiện là thành viên tích cực, có trách nhiệm, thường xuyên đưa ra quan điểm rõ ràng trước những thách thức an ninh trong khu vực, trên cơ sở kiên trì với đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hợp tác và phát triển, đa dạng hóa, đa phương hóa các mối quan hệ, tôn trọng luật pháp quốc tế.

Đặc biệt, năm 2013, Thủ tướng Chính phủ nước ta đã được mời phát biểu đề dẫn tại Đối thoại Shangri-La lần thứ 12. Thông điệp của Thủ tướng Chính phủ Việt Nam về “lòng tin chiến lược”, trong đó nhấn mạnh “lòng tin là khởi nguồn của mọi quan hệ hữu nghị, hợp tác; là liều thuốc hiệu nghiệm để ngăn ngừa những toan tính có thể gây ra nguy cơ xung đột”, “lòng tin cần được nâng niu, vun đắp không ngừng bằng những hành động cụ thể, nhất quán, phù hợp với chuẩn mực chung và với thái độ chân thành” đã mang lại dư luận tốt cả trong nước và quốc tế, giành được sự ủng hộ của cộng đồng quốc tế.

Sự tham gia của Việt Nam không chỉ góp phần vào thành công chung của Đối thoại Shangri-La và những diễn đàn đa phương nói trên mà còn là minh chứng sinh động cho tinh thần trách nhiệm, chủ động, tích cực tham gia đóng góp, xây dựng, định hình các cơ chế đa phương, truyền tải thông điệp: Với truyền thống hòa hiếu và yêu chuộng hòa bình, Việt Nam là bạn, là đối tác tin cậy và là thành viên tích cực, có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế trên cơ sở tôn trọng độc lập, chủ quyền, bình đẳng và cùng có lợi, cùng nhau xây dựng một môi trường hòa bình, thịnh vượng, hợp tác, phát triển ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương và trên thế giới.