Cùng chuyển đổi trước khi quá muộn

Nông nghiệp Việt Nam đối diện thách thức “3 biến”

Tại sự kiện này, Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc (FAO) cho biết, nạn đói vẫn trên đà gia tăng và số người bị ảnh hưởng đã lên tới 828 triệu người vào năm 2021. Khu vực châu Á - Thái Bình Dương dự kiến đến năm 2065 mới đạt được các Mục tiêu phát triển bền vững (SDG), chậm hơn ba thập kỷ rưỡi so với kế hoạch.

Toàn cảnh Hội nghị toàn cầu lần thứ 4

Chia sẻ câu chuyện của Việt Nam, Bộ trưởng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Lê Minh Hoan cho biết, thành quả giảm nghèo trước tiên đến từ việc bảo đảm an ninh lương thực. Nông nghiệp Việt Nam được coi là trụ đỡ của nền kinh tế, nhất là trong giai đoạn dịch Covid-19 ảnh hưởng.

Tuy nhiên hiện nay, nông nghiệp Việt Nam đang đứng trước nhiều thách thức từ “3 biến”, đó là biến đổi khí hậu, biến đổi thị trường và biến đổi xu thế tiêu dùng. Bên cạnh đó, để bảo đảm an ninh lương thực trong nước và phục vụ xuất khẩu, nhiều hình thức canh tác, thâm dụng tài nguyên được áp dụng, có nơi thiếu kiểm soát. Điều này gây nên những hệ lụy và thách thức lớn đối với mục tiêu phát triển bền vững của nền nông nghiệp và của môi trường. Kèm theo là sự xuất hiện của những hình thái mới về mất an ninh dinh dưỡng trong chế độ ăn, chế độ dinh dưỡng trong khi nhu cầu của thị trường thay đổi nhanh chóng và yêu cầu ngày càng cao về chất lượng, dinh dưỡng, tiêu chuẩn công bằng và bền vững.

Tổng Thư ký Hiệp hội Nông dân châu Á (AFA) Estrella Esther Penunia cho rằng, các quốc gia, trong đó có Việt Nam, cần thêm những nỗ lực mới trong quá trình chuyển đổi hệ thống lương thực thực phẩm. Bởi, an ninh lương thực thực phẩm còn liên quan tới quản lý, khả năng cạnh tranh thu hút đầu tư nước ngoài (FDI), các giải pháp đổi mới sáng tạo. “Chúng ta cần phải làm ngay bây giờ, cùng chuyển đổi trước khi quá muộn nhằm ngăn đói nghèo, mất đa dạng sinh học…”, ông nói.

Cam kết cùng hành động

Khẳng định Việt Nam là quốc gia luôn có trách nhiệm và sẵn sàng chung tay cùng các nước chuyển đổi hệ thống lương thực, thực phẩm bền vững, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang cho biết tháng 3.2023, Chính phủ Việt Nam đã ban hành “Kế hoạch hành động quốc gia chuyển đổi Hệ thống lương thực thực phẩm minh bạch, trách nhiệm và bền vững ở Việt Nam đến năm 2030” (Kế hoạch hành động) nhằm thực thi mục tiêu trở thành quốc gia sản xuất và cung cấp thực phẩm minh bạch - trách nhiệm - bền vững, mà Việt Nam đã khẳng định tại Hội nghị Thượng đỉnh của Liên Hợp quốc về Hệ thống lương thực thực phẩm năm 2021.

Bên cạnh đó, theo Bộ trưởng Lê Minh Hoan, tại Hội nghị COP26, Việt Nam đã đưa ra cam kết phấn đấu đạt phát thải ròng bằng '0' vào năm 2050 và tham gia sáng kiến “Giảm phát thải khí metan toàn cầu”, “Tuyên bố Glasgow về rừng và sử dụng đất”. Đây cũng là định hướng cho các chiến lược, kế hoạch của ngành nông nghiệp trong thời gian tới.

Hiện tại, Bộ đang triển khai xây dựng Kế hoạch giảm nhẹ phát thải khí nhà kính ngành nông nghiệp giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn 2050; bao gồm Kế hoạch Giảm phát thải khí mê - tan trong lĩnh vực nông nghiệp đến 2030”. Cùng với đó, tiếp tục cơ cấu lại ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và bền vững, có tính đến các yếu tố mới nảy sinh như tự do hóa thương mại, biến đổi khí hậu, nông nghiệp thông minh và kiểm soát thất thoát lương thực.

Để thúc đẩy chuyển đổi hệ thống lương thực thực phẩm hiệu quả, theo Bộ trưởng Bộ Nông lâm ngư nghiệp Campuchia San Vanty, tầm quan trọng của mối liên kết khu vực sẽ tạo nên sức mạnh, dựa trên sự tương đồng về điều kiện khí hậu, sản xuất nông nghiệp. Bên cạnh đó, Bộ trưởng San Vanty kỳ vọng sẽ có thêm các giải pháp để giảm khó khăn trước mắt cho ngành hiện nay như chi phí cho sản xuất, nguyên liệu đầu vào tăng cao trong khi giá thành sản phẩm giảm sút; hệ thống giao thông vận tải chưa đáp ứng yêu cầu vận chuyển nông sản, giao thương quốc tế...

Trước yêu cầu cấp bách chuyển đổi hệ thống lương thực thực phẩm theo hướng hiệu quả, toàn diện, linh hoạt và bền vững hơn, Tổng giám đốc FAO Qu Dongyu nhấn mạnh phải có sự chung tay của các nước, hướng tới 4 mục tiêu: sản xuất tốt hơn, dinh dưỡng tốt hơn, môi trường tốt hơn, cuộc sống bảo an cho tất cả mọi người. FAO cũng cam kết cùng các bên tiến hành chuyển đổi để không bỏ ai lại phía sau.

Hạnh Nhung