Cùng xử lý những vấn đề cấp bách của y tế

Sáng 21-8, Thủ tướng Phạm Minh Chính, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam và nhiều bộ trưởng đã có cuộc làm việc với Bộ Y tế tại hội nghị trực tuyến “Nâng cao công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân; chủ động thích ứng linh hoạt, góp phần phục hồi nhanh, phát triển bền vững”.

Nhiều vướng mắc, khó khăn trong mua sắm, y bác sĩ nghỉ việc, hợp tác công tư, thể chế... được nêu ra.

Hàng loạt tồn tại, hạn chế trong ngành y

Quyền Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan đã dành nhiều thời gian báo cáo những kết quả đạt được, những hạn chế, tồn tại và nhiệm vụ mà ngành y cần tập trung giải quyết.

Quyền Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan nêu rõ: Cùng với toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, ngành y tế đã vượt qua nhiều khó khăn, thử thách do đại dịch COVID-19 để thực hiện kiểm soát dịch bệnh hiệu quả, đạt được những kết quả tích cực và quan trọng.

Thủ tướng với các đại biểu dự hội nghị. Ảnh: VGP/NHẬT BẮC

Quyền Bộ trưởng cũng thẳng thắn nhìn nhận trong công tác của ngành vẫn còn bộc lộ tồn tại, hạn chế cần tập trung xử lý sớm, cụ thể: Tình trạng thiếu thuốc, thiết bị, vật tư y tế xảy ra tại nhiều cơ sở khám bệnh, chữa bệnh; hệ thống thể chế còn nhiều bất cập, quy định cho phép việc mua sắm, đấu thầu thuốc, trang thiết bị y tế, đầu tư còn nhiều hạn chế mà chúng ta đã thấy rõ trong phòng chống dịch giai đoạn vừa qua.

Các vấn đề về tài chính y tế còn nhiều bất cập như mệnh giá bảo hiểm y tế (BHYT), tự chủ bệnh viện (BV), thanh toán BHYT, liên doanh liên kết, xã hội hóa, hợp tác công tư...

Thời gian tới, ngành y tế tập trung giải quyết cả những tồn tại trước mắt (như đẩy mạnh tiến độ tiêm chủng; tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trong mua sắm, đấu thầu; đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công; đẩy mạnh cấp phép thuốc, trang thiết bị y tế…); song song đó là giải quyết các vấn đề mang tính lâu dài như hoàn thiện thể chế, chính sách; đổi mới tài chính y tế; đầu tư phát triển y tế dự phòng, y tế cơ sở...

Quyền Bộ trưởng Bộ Y tế ĐÀO HỒNG LAN

“Giá dịch vụ y tế chậm điều chỉnh, chưa tính đúng, đủ chi phí thực tế, gây ảnh hưởng đến hạch toán thu chi của các cơ sở khám chữa bệnh, nhất là trong bối cảnh các BV thực hiện theo cơ chế tự chủ” - bà Lan nói.

Tình trạng nghỉ việc, bỏ việc của nhân viên y tế tại các cơ sở y tế khu vực công lập; chế độ, chính sách đãi ngộ, thu hút nguồn nhân lực ngành y tế chưa bảo đảm, chưa tương xứng với quá trình đào tạo và mức độ công việc…

Cùng với đó, hệ thống y tế dự phòng còn bộc lộ nhiều hạn chế, nhất là tại tuyến y tế cơ sở. Chưa hết, tình trạng quá tải bệnh nhân vẫn chưa được giải quyết triệt để ở các BV tuyến cuối...

Ngân sách nhà nước cho y tế và BHYT có tăng nhưng tổng chi chăm sóc sức khỏe bình quân theo đầu người vẫn thấp. Độ bao phủ BHYT rộng nhưng chưa bền vững.

Mở… 18 cửa sổ mới tìm được thông tin

Tại hội nghị, đại diện các điểm cầu tại các địa phương trên cả nước cũng có báo cáo và kiến nghị, đề xuất gửi tới Thủ tướng Chính phủ và Bộ Y tế.

Đáng chú ý, đại diện cho các BV tuyến trung ương, Giám đốc BV Chợ Rẫy Nguyễn Tri Thức đã làm nóng hội nghị khi đề cập đến những khó khăn, thực tiễn đang xảy ra tại các BV, các cơ sở y tế thời gian qua.

“Việc mua sắm hàng hóa, hóa chất, vật tư đều xoay quanh giá, các cơ sở y tế đều vướng. Vì vậy, kiến nghị giá mua sắm trong y tế không nên chọn giá thấp nhất mà cần quy định rõ chọn giá hợp lý nhất phù hợp với điều kiện của từng cơ sở, từng chuyên khoa…; quy định rõ các bước, các hội đồng có quyền xác định nhu cầu thực tế là phù hợp.

Kiến nghị cho phép các BV từ hạng 1 đến hạng đặc biệt được phép lựa chọn nhà sản xuất để mua sắm thiết bị y tế phù hợp với các bệnh chuyên sâu. Vì các thương hiệu lớn thường mới có máy tốt phục vụ điều trị các bệnh lý chuyên sâu. Hiện giờ nếu đấu thầu tên chung chung thì các thiết bị trúng thầu sẽ không phục vụ được nhu cầu của các BV hạng 1 và mua về không sử dụng được sẽ gây lãng phí.

Trong luật cho phép chỉ định thầu trong trường hợp cấp bách nhưng không quy định như thế nào là cấp bách và ai là người quyết định trường hợp này là cấp bách của BV đó. Do đó, kiến nghị nên có những quy định rõ thế nào là cấp bách trong y khoa của một đơn vị, ai là người được phép xác định BV đang ở trong tình huống cấp bách...” - ông Thức kiến nghị.

Với các loại thuốc hiếm và thuốc nhập theo hạn ngạch, ông Thức kiến nghị Bộ Y tế nên đưa vào mua sắm tập trung hoặc cho phép chỉ định thầu rút gọn, hoặc lập kho dự trữ quốc gia điều phối cho các tỉnh, thành.

Về đấu thầu mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, sinh phẩm, các BV đang gặp rất nhiều khó khăn, Điều 11 Thông tư 58/2016 của Bộ Tài chính yêu cầu phải đủ ba báo giá mới xây dựng kế hoạch mua sắm được nhưng có những mặt hàng độc quyền hoặc hãng chỉ có 1-2 đại diện ở một quốc gia, không đủ báo giá theo quy định, không mua sắm nổi.

“Quy định giá kế hoạch phải tham khảo trong vòng từ hai tháng trên website công khai kết quả đấu thầu (website mua sắm công và website công khai kết quả đấu thầu) nhưng hai website này đều chạy chưa ổn, có lúc muốn tham khảo, tra cứu phải mở... 18 cửa sổ mới tìm được thông tin, có lúc cả BV tập trung đấu thầu, không có thời gian cho khám chữa bệnh” - ông Thức nói.

Tính lại giá dịch vụ, khắc phục thiếu thuốc, thiết bị

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc đồng tình với những đề xuất của BV Chợ Rẫy.

Liên quan đến vấn đề khắc phục tình trạng thiếu vật tư y tế, thuốc, thiết bị y tế, đầu tiên phải sửa Nghị định 98, Thông tư 14 của Bộ Y tế liên quan đến trang thiết bị và Thông tư 15 của Bộ Y tế liên quan đến thuốc. Nếu Bộ Y tế không làm được thì các cơ sở y tế không bao giờ có đủ trang thiết bị, vật tư y tế tối thiểu phục vụ người dân.

“Tôi đề nghị Bộ Y tế và các cơ sở y tế, địa phương rà soát lần nữa, gửi về Bộ Tài chính để chúng tôi tiếp thu và đưa vào sửa đổi Thông tư 58 (thông tư của Bộ Tài chính ban hành năm 2016, quy định việc sử dụng vốn nhà nước để mua sắm - PV). Thông tư 58 là hướng dẫn chung, chúng tôi sẽ sửa thông tư này sớm” - ông Phớc đặt vấn đề.

Phát biểu tại hội nghị, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam chia sẻ:Ngành y tế có “một núi việc”, toàn những việc cấp bách, phải giải quyết ngay, có rất nhiều vấn đề mà trong vòng một cuộc họp không thể giải quyết hết được.

Việt Nam hiện có bình quân 8,8 bác sĩ/vạn dân, trong khi Úc là 36, chỉ số này chúng ta mới đạt ngang Ấn Độ, cao hơn chút ít so với Indonesia...

Những vấn đề hiện nay là thiếu điều dưỡng viên, nguyên lý một bác sĩ phải có 3-4 điều dưỡng viên, Nhật Bản tỉ lệ là 1/9, chúng ta chỉ có 1/1,5. Quy định hiện hành 30% ngân sách y tế chi cho dự phòng nhưng ta mới chi 17%.

“Y tế phải lập danh mục dịch vụ y tế dự phòng. Không quá máy móc xã nào cũng phải có bác sĩ, xã vùng sâu, vùng xa phải có bác sĩ nhưng xã cách huyện 5 phút đi xe máy thì có nhất thiết không? Phải hướng tới y tế cơ sở nhưng không cào bằng, bố trí nhân lực hợp lý” - ông Đam nói.

Ngành y là ngành có sứ mệnh đặc biệt

Thủ tướng Chính phủ đề nghị Bộ Y tế và Văn phòng Chính phủ tiếp thu các ý kiến xác đáng của các đại biểu phát biểu tại hội nghị. Các bộ, ngành, cơ quan cần tăng cường phối hợp chặt chẽ với Bộ Y tế, trước mắt là xử lý các vấn đề cấp bách như mua sắm, đấu thầu, đầu tư, thanh toán chi phí khám chữa bệnh BHYT...

Thủ tướng Phạm Minh Chính. Ảnh: TRẦN MINH

Thời gian qua, đội ngũ cán bộ, y bác sĩ, nhân viên y tế đã trải qua rất nhiều khó khăn, nhiều cung bậc cảm xúc, tâm tư khác nhau.

Lãnh đạo Đảng, Nhà nước và nhân dân luôn thấu hiểu, chia sẻ và tin tưởng vào nỗ lực, quyết tâm vượt khó, trách nhiệm và có những giải pháp để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc của ngành y.

Vinh dự, tự hào của ngành y tế với nhiệm vụ bảo vệ sức khỏe cho nhân dân. Đây là nhiệm vụ vô cùng khó khăn, vất vả, nặng nề nhưng rất vẻ vang.

Ngành y là ngành có sứ mệnh đặc biệt - chăm lo sức khỏe cho nhân dân; người thầy thuốc không chỉ phải giỏi về chuyên môn mà còn phải có tâm, có đức, bởi “thầy thuốc như mẹ hiền”. Ngành nghề nào cũng cần có đạo đức nghề nghiệp nhưng đạo đức nghề nghiệp càng đặc biệt quan trọng với ngành y.

Thủ tướng Chính phủ PHẠM MINH CHÍNH

NHƯ LOAN