Cuộc chiến 20 tháng đòi tài liệu mật từ tay ông Trump

Cơ quan Lưu trữ Quốc gia và Bộ Tư pháp đã cố gắng và thất bại liên tục trong hơn 1,5 năm để lấy lại các tài liệu mật và nhạy cảm từ cựu Tổng thống Donald Trump trước khi bất ngờ khám xét dinh thự Mar-a-Lago của ông trong tháng 8, theo tài liệu chính phủ và tuyên bố từ các luật sư của ông Trump.

Các văn bản, bao gồm bản khai và lệnh khám xét từ Bộ Tư pháp, nêu rõ những hành động mà chính phủ đã thực hiện trước khi đi tới “nước bài” cuối cùng để thu hồi tài liệu.

Cuối năm 2020Cơ quan Lưu trữ Quốc gia và ông Trump bắt đầu thảo luận

Nhà Trắng của ông Trump bắt đầu thảo luận về việc chuyển hồ sơ tổng thống đến Cơ quan Lưu trữ Quốc gia, theo Đạo luật Hồ sơ Tổng thống. Trong đó, cách thu hồi các tài liệu mà ông Trump cất giữ, cũng như xử lý các tài liệu đúng cách cũng được nhắc đến.

Mark Meadows, chánh văn phòng của ông Trump, nói với những người khác rằng ông sẽ giải quyết vấn đề này, theo các nguồn tin quen thuộc với sự việc, nhưng không rõ liệu ông có thực sự làm việc với ông Trump về việc xử lý tài liệu hay không.

18/1/2021Tài liệu tổng thống bắt đầu được đưa đến Mar-a-Lago

Hai ngày trước khi ông Trump rời nhiệm sở, ít nhất hai xe tải được phát hiện di chuyển đến Mar-a-Lago, tư dinh của ông Trump ở Palm Beach, Florida.

Ông Trump rời Nhà Trắng đến Mar-a-Lago vào ngày 20/1. Các bức ảnh cho thấy ông rời đi cùng nhiều hộp tài liệu.

Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: New York Times.

6/5/2021 Cơ quan lưu trữ cảnh báo về việc bàn giao thiếu tài liệu

Gary M. Stern, Tổng cố vấn của cơ quan lưu trữ, đã gửi email cho đại diện của ông Trump - gồm các luật sư Patrick F. Philbin, Michael Purpura và Scott Gast - nói rằng chính phủ không tìm thấy bức thư trao đổi với nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un, cũng như một bức thư mà ông Barack Obama đã để lại cho ông Trump tại Nhà Trắng khi rời nhiệm sở.

Ông Stern nói rằng Pat A. Cipollone, cựu cố vấn Nhà Trắng, đã xác định hơn 20 hộp tài liệu trong dinh thự của Nhà Trắng không được chuyển đến kho lưu trữ.

Ông Stern yêu cầu được hỗ trợ lấy lại tất cả tài liệu.

Theo bản khai cuộc khám xét, cơ quan lưu trữ tiếp tục đưa ra yêu cầu như vậy trong nhiều tháng.

18/5/2021 Ông Trump ngỏ ý trả lại thư từ trao đổi với ông Kim Jong Un

Ông Gast gửi cho ông Stern một bức thư chỉ ra rằng ông Trump sẽ trả lại thư từ với nhà lãnh đạo Triều Tiên và hỏi về quy trình trao trả. Một quan chức lưu trữ khác khuyến nghị gửi qua công ty chuyển phát FedEx, nhưng các phụ tá của ông Trump phản đối. Các bức thư không được trả lại.

Hè năm 2021 Ông Trump khoe thư của ông Kim

Ông Trump khoe các bức thư của ông Kim, cầm chúng trên tay và vẫy chúng trước những người tới văn phòng riêng. Đây cũng là nơi đang cất giữ một số thùng tài liệu từ Nhà Trắng.

Ông Meadows, được ông Philbin liên hệ nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc trả lại các bức thư đang ở Mar-a-Lago, nói chuyện với ông Trump về tài liệu này trong một chuyến thăm đến đó. Cuộc trò chuyện diễn ra ngắn gọn và không rõ ông Meadows đã trao đổi ra sao với ông Trump.

Các đại diện của ông Trump vẫn đang làm việc với cơ quan lưu trữ về những hồ sơ khác không liên quan.

Cơ quan Lưu trữ Quốc gia ở Washington. Ảnh: New York Times.

Cuối năm 2021 Cơ quan lưu trữ cảnh báo ông Trump

Các quan chức tại cơ quan lưu trữ cảnh báo đại diện của ông Trump rằng họ có thể chuyển vụ việc đến Bộ Tư pháp hoặc Quốc hội nếu cựu tổng thống tiếp tục từ chối tuân thủ Đạo luật Hồ sơ Tổng thống.

Cuối tháng 12, các luật sư của ông Trump thông báo với cơ quan lưu trữ rằng họ đã tìm thấy 12 hộp tài liệu tại Mar-a-Lago và chúng đã sẵn sàng để được trả lại.

18/1/2022 Thu hồi tài liệu nhạy cảm từ Mar-a-Lago

Các quan chức từ cơ quan lưu trữ thu được 15 hộp chứa hồ sơ tổng thống và các tài liệu nhạy cảm khác, cùng với nhiều mẩu tin/tài liệu bị cắt xén và các mớ tài liệu hỗn độn khác. Theo Bộ Tư pháp, các tài liệu "có vẻ như chứa thông tin quốc phòng" (NDI), được bảo vệ bởi Đạo luật Gián điệp.

Cơ quan lưu trữ thông báo cho Bộ Tư pháp. Bộ yêu cầu Tổng thống Biden đề nghị cơ quan lưu trữ cho phép FBI kiểm tra các hộp tài liệu. Sau khi Bộ Tư pháp rà soát, điều tra viên tin rằng ông Trump còn giữ nhiều tài liệu khác.

31/1/2022 Cơ quan lưu trữ chỉ trích ông Trump phá hỏng tài liệu

Cơ quan lưu trữ công khai tuyên bố cách ông Trump bảo quản hồ sơ chính phủ. Cơ quan này chỉ ra rằng một số hồ sơ mà họ nhận được trước khi ông rời nhiệm sở “bao gồm nhiều giấy tờ đã bị cựu Tổng thống Trump xé”.

Khoảng một tuần sau, cơ quan lưu trữ ra một tuyên bố khác, đòi lại các tài liệu từ Mar-a-Lago. Họ khẳng định rằng ông Trump vẫn còn giữ hồ sơ tổng thống mà đáng lẽ phải được chuyển vào kho lưu trữ vào cuối nhiệm kỳ.

Các quan chức thực thi pháp luật bên ngoài Mar-a-Lago sau khi FBI khám xét địa điểm. Ảnh: New York Times.

9/2/2022 Cơ quan lưu trữ trình sự việc lên Bộ Tư pháp

Cơ quan lưu trữ nói với Bộ Tư pháp rằng việc xem xét sơ bộ 15 hộp được thu hồi vào tháng một cho thấy chúng chứa “rất nhiều hồ sơ mật”, bao gồm hồ sơ có cấp độ mật cao đã “được mở ra, trộn lẫn với các hồ sơ khác”.

Ngày hôm sau, Ủy ban Giám sát Hạ viện thông báo mở cuộc điều tra về các hồ sơ được lấy từ Mar-a-Lago.

Mùa xuân 2022 Tăng cường điều tra tài liệu mất tích

Một đại bồi thẩm đoàn đã được thành lập để xem xét các hộp tài liệu mất tích. FBI bắt đầu phỏng vấn một số phụ tá riêng của ông Trump cũng như ba cựu luật sư của Nhà Trắng, những người từng là đại diện của ông Trump trong các vấn đề với cơ quan lưu trữ.

Cho đến lúc này, ông Trump vẫn khăng khăng với các cố vấn rằng ông đã trả lại mọi thứ và không muốn thảo luận thêm về vấn đề này.

29/4/2022 Lo ngại về an ninh quốc gia

Bộ Tư pháp nói với các luật sư của ông Trump rằng cơ quan lưu trữ đã tìm thấy hơn 100 tài liệu - hơn 700 trang - có đánh dấu “mật” trong 15 hộp chứa. Bộ cũng cho biết cơ quan hành pháp phải đánh giá “thiệt hại tiềm ẩn” từ việc ông Trump vận chuyển và lưu trữ tài liệu bên ngoài Nhà Trắng, từ đó tìm hướng “khắc phục cần thiết”.

Nhóm của ông Trump cố gắng tìm các luật sư có chuyên môn phù hợp để xem xét các tài liệu - khi đó đã nằm trong tay cơ quan lưu trữ. Hai đại diện của ông với cơ quan lưu trữ, ông Philbin và John Eisenberg, từ chối tham gia. Các cố vấn của ông Trump đã tìm đến một số luật sư khác nhưng họ từ chối.

M. Evan Corcoran, luật sư của ông Trump, thay mặt cựu tổng thống viết thư cho Bộ Tư pháp. Ảnh: AP.

Một số cố vấn của ông Trump đã nói với ông trong nhiều tháng rằng ông cần trả lại các tài liệu. Nhưng các đồng minh khác, bao gồm Tom Fitton của Judicial Watch, đã nói với ông Trump rằng ông có quyền giữ các tài liệu và không bao giờ nên trả lại chúng.

Kashyap Patel, cựu quan chức cấp cao của chính quyền Trump, biện minh cho việc xử lý tài liệu của ông Trump rằng cựu tổng thống đã giải mật chúng, ông nói với trang tin cánh hữu Breitbart.

11/5/2022 Ông Trump bị yêu cầu hầu tòa

Ông Trump nhận được trát đòi hầu tòa của đại bồi thẩm đoàn liên quan đến việc tìm kiếm các tài liệu mật.

Tuần sau đó, FBI xem xét tài liệu trong 15 hộp thu hồi từ Mar-a-Lago và xác định 14 hộp trong số đó chứa tài liệu mật. Tổng cộng, có 184 tài liệu đánh dấu mật ở các cấp độ khác nhau; trong số đó 25 thông tin tối mật.

Một số tài liệu liên quan đến tình báo và giám sát tình báo nước ngoài. Một số tài liệu không được phép chia sẻ với các tổ chức nước ngoài và những tài liệu khác được đánh dấu là “ORCON”, có nghĩa là bất kỳ hành động nào nhằm phổ biến tài liệu ra ngoài các tổ chức chính phủ được phép xem tài liệu đó phải được cơ quan ban hành tài liệu cấp phép.

Các ghi chú viết tay của ông Trump cũng được tìm thấy trên một số tài liệu.

25/5/2022 Ông Trump bào chữa

M. Evan Corcoran, luật sư của ông Trump, gửi cho Bộ Tư pháp một lá thư yêu cầu bộ xem xét một số “nguyên tắc”, bao gồm tuyên bố rằng ông Trump có thẩm quyền tuyệt đối giải mật các tài liệu.

3/6/2022 Bộ Tư pháp đến Mar-a-Lago

Jay I. Bratt, Trưởng bộ phận chống gián điệp của Bộ Tư pháp, đến Mar-a-Lago cùng với FBI. Ông Trump chào đón họ trong phòng ăn. Theo các luật sư của ông Trump, cựu tổng thống nói: “Bất cứ điều gì các ông cần, cứ nói”.

Ông Bratt kiểm tra một phòng chứa đồ. Christina Bobb, một luật sư khác của ông Trump, ký văn bản khẳng định rằng theo những gì các luật sư được biết, họ đã trả số tài liệu mật còn lại, đáp ứng trát đòi hầu tòa.

8/6/2022 Bộ Tư pháp yêu cầu giữ nguyên hiện trạng phòng lưu trữ của ông Trump

Trong một lá thư gửi các luật sư của ông Trump, ông Bratt yêu cầu bảo mật phòng lưu trữ ở Mar-a-Lago, nơi lưu giữ các tài liệu mật. Ông cũng yêu cầu tất cả hộp hồ sơ đã được chuyển từ Nhà Trắng đến Mar-a-Lago được bảo quản trong căn phòng đó cho đến khi có thông báo mới.

Ông Trump từng nhiều lần không quan tâm đến việc bảo quản tài liệu mật đúng cách. Ảnh: AP.

“Như tôi đã nói trước đây, Mar-a-Lago không phải là nơi an toàn được phép lưu trữ thông tin mật”, ông viết và nói thêm rằng kể từ khi bị đưa ra khỏi Nhà Trắng, các tài liệu “đã không được xử lý theo cách thích hợp hoặc được cất giữ ở một vị trí thích hợp”.

Nhóm của ông Trump giải thích họ hiểu rằng điều đó có nghĩa là họ nên lắp ổ khóa thứ hai trên cửa phòng lưu trữ, theo các luật sư của ông.

Tháng 6/2022 FBI phỏng vấn nhân viên của Trump

Các nhân viên hộ gia đình và cá nhân của ông Trump được FBI phỏng vấn.

22/6/2022 Tổ chức Trump nhận trát đòi hầu tòa

Tổ chức Trump nhận được trát đòi hầu tòa, yêu cầu cung cấp băng ghi hình ở Mar-a-Lago. Cảnh quay trong khoảng 60 ngày cho thấy nhiều hộp được di chuyển ra khỏi khu vực lưu trữ dưới tầng hầm, gần một trong những thời điểm Bộ Tư pháp liên hệ.

5/8/2022 Lệnh khám xét Mar-a-Lago được chấp thuận

Một thẩm phán liên bang phê chuẩn lệnh khám xét Mar-a-Lago. Chính phủ có 14 ngày để thực hiện nó.

Trong đơn xin lệnh khám xét, Bộ Tư pháp tuyên bố rằng “có lý do để tin rằng các tài liệu có chứa NDI” hoặc hồ sơ cần tuân theo Đạo luật Hồ sơ Tổng thống hiện vẫn còn tại Mar-a-Lago.

8/8/2022 FBI đột kích Mar-a-Lago

FBI bất ngờ khám xét Mar-a-Lago. Họ tìm thấy 11 bộ tài liệu mật từ khu vực lưu trữ ở tầng hầm, một hộp chứa bên trong phòng thay đồ nằm trong phòng làm việc của ông Trump.

Ông Trump công khai chỉ trích cuộc khám xét, lên án FBI và Bộ Tư pháp, gây ra làn sóng đe dọa chống lại cơ quan thực thi pháp luật.

Lần đầu tiên trong lịch sử Mỹ, tư gia cựu tổng thống bị khám xét FBI vẫn chưa lên tiếng dù đã 3 ngày trôi qua kể từ khi bất ngờ khám xét khu nghi dưỡng Mar-a-Lago tại bang Florida của cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Hồng Ngọc

Theo New York Times