Cuộc chiến chống biến đổi khí hậu sẽ ra sao năm 2023

Năm 2022 là một năm có nhiều biến động trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu của nhân loại. Những thảm họa tự nhiên và thiên tai diễn ra tại nhiều quốc gia với mức độ nghiêm trọng chưa từng thấy trong hàng thập kỷ như tình trạng ngập lụt kéo dài nhiều tháng tại Pakistan cho đến những cơn bão tuyết khổng lồ hoành hành ở nước Mỹ trong tháng 12.

Bên cạnh đó, tác động của cuộc xung đột tại Ukraine, cùng những biện pháp trừng phạt được Mỹ và các quốc gia đồng minh của nước này đưa ra nhằm vào Nga đã tạo nên một cuộc khủng hoảng năng lượng nghiêm trọng trên toàn cầu.

Cuộc khủng hoảng này đã ảnh hưởng đã gây ảnh hưởng lớn tới những cam kết chống biến đổi khí hậu và cắt giảm phát thải khí nhà kính của nhiều quốc gia trên thế giới.

Ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng năng lượng

Theo Reuters, ảnh hưởng của tình hình xung đột tại Ukraine cùng với các biện trừng phạt được các quốc gia phương Tây áp đặt lên Nga đã tạo ra áp lực lớn đối với nguồn cung dầu mỏ và khí đốt trên toàn cầu. Nhu cầu tiêu thụ các nguồn năng lượng này vốn đã tăng cao khi thế giới bắt đầu bước vào giai đoạn phục hồi và tái mở cửa sau đại dịch Covid-19.

Trước thời điểm xảy ra xung đột tại Ukraine, Nga là nhà sản xuất năng lượng hàng đầu trên thế giới và lớn nhất tại khu vực châu Âu, cung cấp 40% nhu cầu khí đốt và 30% nhu cầu dầu mỏ của các quốc gia thuộc Liên minh châu Âu, theo Fortune.

Ở thời điểm tồi tệ nhất của cuộc khủng hoảng năng lượng, giá khí đốt đã lên mức cao nhất trong nhiều thập kỷ. Trong khi đó, giá dầu cũng đạt 140 USD/thùng, một trong những mức giá cao nhất trong lịch sử.

Theo đó, các quốc gia châu Âu đã phải tìm mọi cách để đảm bảo có đủ nguồn cung năng lượng và bảo vệ người dân của mình khỏi tình trạng lạnh giá trong mùa đông, bao gồm việc thúc đẩy sử dụng các nguồn năng lượng có mức phát thải khí nhà kính lớn và gây ra tác động tiêu cực đến môi trường.

Khói bốc lên từ nhà máy điện Belchatow ở Ba Lan, cơ sở sản xuất điện than lớn nhất tại châu Âu. Ảnh: Reuters.

Theo Reuters, do nhu cầu mua bán các loại than thông thường tăng cao, một số quốc gia như Đức, Ba Lan và Hungary đã phải tăng cường việc sử dụng các loại nhiên liệu độc hại hơn như than nâu.

Việc đốt loại than này sản sinh lượng tro và khí sulphur cao hơn nhiều lần so với sử dụng than đen thông thường. Bên cạnh đó, than nâu cũng chứa gấp 5 lần lượng thủy ngân, trong khi mức năng lượng sản sinh chỉ bằng 1/3 so với các loại than thông thường.

Dẫn báo cáo của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) vào hôm 16/12, tạp chí Fortune cho biết mức tiêu thụ than của thế giới trong năm nay đạt hơn 8 tỷ tấn, mức cao nhất trong lịch sử và tăng 1,2% so với cùng kỳ năm 2021.

Theo Giám đốc thị trường và an ninh năng lượng của IEA Keisuke Sadamori, nhu cầu tiêu thụ than trên thế giới khó có khả năng thay đổi và sẽ ảnh hưởng lớn tới việc thực hiện các mục tiêu cắt giảm phát thải khí nhà kính trên toàn cầu.

Theo AP, tại hội nghị Liên Hợp Quốc về chống biến đổi khí hậu (COP27) vào tháng 11, các nước tham dự, tuy đạt được thỏa thuận thành lập quỹ bồi thường thiệt hại cho các quốc gia đang phát triển, nhưng đã thất bại hoàn toàn trong việc đặt ra các mục tiêu cắt giảm phát thải khí nhà kính và bảo vệ môi trường mới.

Các quốc gia tham dự hội nghị chống biến đổi khí hậu của Liên Hợp Quốc COP27 tại Ai Cập vào tháng 11 đã không thể đạt được thỏa thuận nào liên quan đến việc cắt giảm phát thải khí nhà kính. Ảnh: Reuters.

Bên cạnh đó, do tác động của cuộc khủng hoảng năng lượng toàn cầu đè nặng lên nền kinh tế của mỗi quốc gia, các bên tham dự COP27 đã không thể thống nhất việc giảm tiêu thụ nhiên liệu hóa thạch, một trong những nhân tố gây phát thải khí nhà kính chính trên toàn cầu.

"Những gì chúng ta thông qua không phải là một bước tiến của nhân loại trong việc bảo vệ hành tinh này. Thỏa thuận không buộc các quốc gia có lượng phát thải khí nhà kính lớn phải tăng tốc quá trình giảm phát thải hay đặt ra những mục tiêu chống biến đổi khí hậu tham vọng hơn", Phó chủ tịch Liên minh châu Âu Frans Timmermans bày tỏ sự thất vọng về thỏa thuận

Tương lai cuộc chiến chống biến đổi khí hậu

Theo Reuters, trong năm 2023, cuộc khủng hoảng năng lượng cũng như tình hình kinh tế toàn cầu được dự báo sẽ còn có nhiều diễn biến phức tạp, khi các quốc gia phương Tây tìm cách thoát khỏi sự phụ thuộc vào nguồn năng lượng Nga.

IEA cho biết để bù đắp cho tình trạng nguồn cung khí đốt và dầu mỏ bị thắt chặt, các quốc gia tại châu Âu phải duy trì việc sử dụng một khối lượng lớn nguồn nhiên liệu có lượng phát thải khí nhà kính cao như than trong năm 2023 và năm 2024.

Tuy nhiên, theo Forunes, một trong những nhân tố đáng chú ý nhất đối với cuộc khủng hoảng năng lượng và cuộc chiến chống biến đổi khí hậu trong thời gian tới chính là Trung Quốc - nước vừa ra quyết định mở cửa biên giới và dỡ bỏ các biện pháp phong tỏa phòng dịch Covid-19 kể từ đầu năm 2023.

Là một trong những quốc gia có lượng phát thải khí nhà kính cao nhất thế giới, đồng thời là nước tiêu thụ hơn 50% khối lượng than được khai thác mỗi năm trên toàn cầu, việc nền kinh tế Trung Quốc mở cửa trở lại sẽ khiến nhu cầu tiêu thụ năng lượng của nước này tăng vọt, đặt thêm áp lực lớn lên nguồn cung các loại năng lượng truyền thống như dầu mỏ, khí đốt và than đá.

Tầm quan trọng của việc chống biến đổi khí hậu có thể sẽ còn sụt giảm hơn nữa trong năm 2023 khi các quốc gia trên thế giới ưu tiên đáp ứng đầy đủ nhu cầu năng lượng của người dân. Ảnh: Reuters.

Viết trên Bloomberg, nhà báo chuyên về lĩnh vực quan hệ quốc tế và năng lượng Javier Blas nhận định rằng tuy các nhà lãnh đạo toàn cầu sẽ tiếp tục khẳng định các cam kết về giảm phát thải nhà kính và chống biến đổi khí hậu, độ tin cậy của những cam kết này nhiều khả năng sẽ sụt giảm khi cuộc khủng hoảng năng lượng ngày càng diễn biến phức tạp trong năm 2023.

"Vấn đề bảo vệ môi trường rõ ràng không còn là ưu tiên tuyệt đối ở thời điểm hiện tại. Trong trường hợp tốt nhất, nó sẽ là yếu tố được tính đến đầu tiên nhưng sẽ chỉ có tầm quan trọng tương đương với việc đáp ứng đầy đủ nhu cầu năng lượng. Trong trường hợp tệ nhất, việc bảo vệ môi trường sẽ trở thành suy nghĩ thứ yếu trong hành động của các quốc gia", ông Blas cho biết.

An Bình