Cuộc chiến xe xanh tại Việt Nam - cục diện năm 2026 sẽ ra sao?

Năm 2025 đã bước sang những ngày cuối cùng và cuộc chiến xe xanh tại Việt Nam cũng dần đi đến hồi kết.

Đây là một năm đầy sôi động với loạt diễn biến thú vị ở mảng ôtô thuần điện, sự trỗi dậy của xe hybrid cắm sạc (PHEV) hay động thái quyết liệt của loạt thương hiệu ôtô Nhật Bản dành cho xe hybrid. Từng mảnh ghép của nhóm xe xanh đều có những biến đổi thú vị, hứa hẹn mở ra những cuộc chiến mới trong năm tới.

Ôtô điện – VinFast tận dụng lợi thế "sân nhà"

Không phải là thương hiệu đầu tiên bán ôtô điện tại Việt Nam nhưng ở thời điểm hiện tại, VinFast là cái tên đang dẫn đầu thị phần ôtô chạy điện, cả ở phân khúc phổ thông lẫn trên bình diện toàn thị trường. Lợi thế sân nhà được hãng xe Việt tận dụng triệt để và hiện tại VinFast đang hoàn toàn chủ động ở nhóm xe điện trên thị trường Việt Nam.

Sau 10 tháng, doanh số VinFast đạt hơn 120.000 xe, dẫn đầu toàn thị trường ôtô phổ thông Việt Nam. Riêng trong tháng 10, lượng bàn giao ôtô điện VinFast vượt ngưỡng 20.000 xe, nghĩa là còn cao hơn thành tích bán hàng lũy kế từ đầu năm của vài hãng xe truyền thống.

Nền tảng cho thành công của VinFast vẫn là hạ tầng trạm sạc phát triển hoàn chỉnh, cộng với dải sản phẩm đa dạng trải rộng ở nhiều phân khúc, phục vụ đa dạng nhu cầu người dùng.

Chính sách miễn phí trước bạ cho ôtô điện được gia hạn hồi tháng 3 cũng là lý do giúp nhóm xe này tăng trưởng khá tốt tại Việt Nam.

Về mặt lý thuyết, chính sách này mở ra cơ hội chia đều cho VinFast và các hãng xe điện cùng tham gia, bao gồm loạt thương hiệu Trung Quốc như BYD, GAC Aion hay Wuling. Với lợi thế sẵn có, VinFast tận dụng tối đa để mở rộng khoảng cách với các đối thủ, khiến vị thế hiện tại của hãng là không dễ để vượt qua.

Nhìn lại cả năm 2025, thị trường ôtô điện Việt Nam chỉ đón thêm vài cái tên mới, tiêu biểu có BYD Atto 2, Geely EX5 hay Ford Mustang Mach-E. VinFast giới thiệu dòng ôtô điện Green chuyên chạy dịch vụ, đồng thời nâng cấp các sản phẩm có sẵn.

Nhiều thương hiệu ôtô điện Trung Quốc ồ ạt vào Việt Nam trong năm 2024 nhưng cũng có kẻ phải âm thầm rút đi không kèn không trống. Diễn biến này cho thấy khả năng cạnh tranh sòng phẳng của các hãng ôtô điện Trung Quốc trước thương hiệu nội địa VinFast là không cao.

Dù vậy, thị trường Việt vẫn sẽ tiếp tục chào đón thêm các mẫu ôtô điện mới đến từ các hãng xe Trung Quốc. Omoda, Jaecoo hay cả BYD, Wuling đều đã sẵn sàng trình làng thêm các mẫu xe thuần điện.

Sản phẩm đa dạng, giá bán có thể sẽ tốt hơn sau khi đã phần nào nắm bắt tình hình thị trường nhưng ôtô điện Trung Quốc sẽ vẫn còn đó bài toán trạm sạc tương đối khó tìm lời giải.

Năm 2026, diễn biến của thị trường xe thuần điện dự kiến vẫn sẽ là sự áp đảo của "chủ nhà" VinFast, trong khi các đối thủ còn lại phần lớn là xe Trung Quốc, sẽ tiếp tục ra một vài mẫu xe mới để duy trì sự ảnh hưởng. Toyota cũng được cho là sẽ ra mắt mẫu xe điện đầu tiên của hãng tại thị trường Việt Nam, với mục tiêu chính là tăng hiện diện chứ chưa phải là lúc chạy đua doanh số lập tức.

Trong bối cảnh này, chỉ khi các mẫu xe điện ngoài VinFast có mức giá thực sự bất ngờ và có doanh số nhất định, hệ thống trạm sạc tư nhân mới có thêm cơ hội để phát triển. Còn nếu không có gì đột biến, dự đoán VinFast tiếp tục nâng cấp các dòng xe chiến lược và phủ sóng hầu hết phân khúc, tầm giá, kiểm soát thị trường xe điện và gây áp lực thêm cả vào nhóm xe động cơ đốt trong.

Tất nhiên, ngành công nghiệp xe xanh của Trung Quốc không phải chỉ có “vũ khí” duy nhất là ôtô thuần điện. Khi một trong những mục tiêu chiến lược có khả năng không thành công, ôtô Trung Quốc sẽ tìm đến thứ mà họ đang làm tốt – xe hybrid cắm sạc.

PHEV – Trung Quốc chờ đối thủ mới

Trước năm 2025, thị trường xe Việt vẫn còn xa lạ với ôtô trang bị hệ truyền động hybrid cắm sạc (PHEV). Khi năm 2025 dần trôi về những ngày cuối cùng, người Việt đã có thêm nhiều lựa chọn PHEV hơn trong phân khúc phổ thông.

Có thể không quá lời khi cho rằng chính các hãng xe Trung Quốc đã giúp “phổ cập” PHEV đến khách hàng Việt Nam. Khởi đầu với Jaecoo J7 PHEV, thị trường mới mẻ này lần lượt có thêm BYD Sealion 6, BYD Seal 5, Lynk & Co 08 và BYD M9.

Từ chỗ chỉ có mỗi Kia Sorento PHEV đơn độc, nhóm xe xăng cắm sạc trở nên sôi động hơn hẳn với nhiều đại diện đến từ ngành công nghiệp ôtô của quốc gia tỷ dân.

Chiến lược truyền thông khá “ồn ào” là một trong những cách mà các hãng xe Trung Quốc giúp PHEV trở nên gần gũi hơn tại Việt Nam. Có thời điểm mạng xã hội Việt “bùng nổ” với những hành trình trải nghiệm hàng nghìn km bằng PHEV Trung Quốc, nơi người tham gia cố gắng đạt được quãng đường xa nhất có thể bằng chiếc xe hybrid sạc ngoài.

Cách làm này giúp PHEV phủ sóng mọi mặt trận truyền thông, đưa người Việt đến gần hơn với PHEV. Không ít người tiếp tục những băn khoăn về chất lượng thật sự của xe đằng sau những chiến lược truyền thông rầm rộ của xe PHEV tới từ Trung Quốc, nhưng ở khía cạnh nào đó, cú hích này khiến nhiều người quan tâm hơn tới PHEV, và cũng thêm sự sẵn sàng để chuyển sang một mẫu xe xanh trong tương lai.

Trong năm tới, nhiều khả năng mảng PHEV tại Việt Nam sẽ có nhiều biến động bất ngờ và thú vị. VinFast dường như cũng muốn đặt chân vào mảng PHEV, cạnh tranh với các thương hiệu đến từ quốc gia tỷ dân. Rõ ràng việc một mẫu xe tốn ít nhiên liệu và có tầm hoạt động lớn gấp 3 lần xe điện khiến hãng xe Việt ít nhiều cân nhắc, trong bối cảnh thế giới cũng có những nhịp chuyển động đảo ngược quá trình điện hóa, hướng trở lại những mẫu xe đốt trong được gắn thêm mô tơ điện.

Xe PHEV của VinFast nếu có nhiều khả năng sẽ mang công nghệ tương tự với các mẫu xe Trung Quốc, khi nó không hoàn toàn hướng tới hiệu năng giống như Volvo thực hiện trên XC90 hay S90, mà sẽ là một mẫu xe có thể chạy thuần điện quãng dài và khi cần có thể đi tiếp hàng trăm km mà chưa cần tới trạm sạc.

Trung Quốc tất nhiên không ngồi yên. Với thế mạnh của mình, các hãng xe Trung Quốc có thể sẽ tiếp tục “tung chiêu” bằng loạt sản phẩm PHEV cao cấp hơn, và khiến cuộc chiến xe xanh ở phân khúc hybrid trở nên ngày càng khốc liệt. Hàn Quốc, Nhật Bản và các hãng xe châu Âu cũng nhiều khả năng mang về Việt Nam các mẫu xe PHEV để tăng sức cạnh tranh trong bối cảnh xe thuần động cơ đốt trong đang ngày càng khó bán và cạnh tranh khốc liệt hơn.

Hybrid – trọng tâm mới của các hãng xe Nhật Bản

Khác với chiến lược của nhiều hãng xe khác tập trung vào ôtô thuần điện, loạt thương hiệu Nhật Bản như Toyota, Honda hay Suzuki đang đặt trọng tâm vào xe hybrid, bao gồm hybrid tự sạc (HEV) và hybrid nhẹ (MHEV).

Đây là câu chuyện thú vị của thị trường ôtô thế giới, khi thoạt nhìn, Nhật Bản dường như chịu thua Trung Quốc trong cuộc chiến xe thuần điện, với doanh số xe điện Trung Quốc áp đảo hoàn toàn xe Nhật trên khắp thế giới. Tại Nhật Bản, lãnh đạo cấp cao của Toyota, Honda khi chia sẻ với Tri Thức - Znews cũng ngầm thừa nhận thất bại ở nhóm xe điện nói riêng khi so với một số thương hiệu Trung Quốc. Nhật Bản không bỏ qua xe điện, nhưng xe hybrid nhẹ MHEV và xe hybrid tự sạc HEV mới là nhóm ôtô chiến lược của các hãng xe Nhật.

Toyota, Honda vẫn không bỏ qua động cơ đốt trong, khi vẫn phát triển các dòng động cơ với mục tiêu tích hợp với pin và mô tơ điện nhằm tạo nên các mẫu xe có hiệu quả tốt nhất cả về hiệu suất vận hành, mức tiêu hao nhiên liệu lẫn độ bền và sự tiện dụng.

Chiến lược ưu tiên xe hybrid của các hãng xe Nhật và việc "chịu thua" các hãng xe Trung Quốc trong mảng xe điện tới thời điểm này lại được coi là "thành công", khi xe có sử dụng động cơ đốt trong đang dần cho thấy tính hiệu quả của mình, đặc biệt khi được hỗ trợ bởi mô tơ điện. Nhiều hãng xe lớn trên thế giới cũng bắt đầu công bố trì hoãn kế hoạch điện hóa hoàn toàn dải sản phẩm của mình, và thay vào đó là các sản phẩm xe hybrid.

Tại thị trường Việt Nam, câu chuyện xe Nhật diễn ra không bất ngờ, khi bên cạnh việc duy trì nhóm xe thuần động cơ đốt trong, các hãng xe Nhật nhắm tới xe hybrid và tỏ ra rất chậm chân với xe điện.

Như đã đề cập, ôtô Nhật Bản nổi tiếng với những khối động cơ đốt trong đã được phát triển qua hàng chục năm. Đây là nền tảng đủ tốt để các hãng xe Nhật tiến hành “hybrid hóa” dải sản phẩm mà không mất quá nhiều thời gian phát triển.

Nhìn vào danh mục sản phẩm của Toyota, Honda nơi khá nhiều mẫu xe xăng đã được bổ sung phiên bản HEV, hay Suzuki thay thế gần như toàn bộ ôtô du lịch chạy xăng truyền thống bằng phiên bản MHEV để thấy các hãng xe Nhật đã thực hiện điều này dễ dàng ra sao.

Việc sở hữu một danh mục sản phẩm như hiện tại cũng sẽ giúp các hãng xe Nhật Bản phần nào “an toàn” trước áp lực điện hóa đang ngày một lớn tại thị trường Việt Nam. Không có gì đảm bảo những Toyota, Honda hay Suzuki có thể giữ trọn vẹn thị phần, nhưng ít nhất vị thế hàng đầu ở vài phân khúc vẫn nằm trong tay của các hãng xe Nhật Bản.

Nhìn chung, cuộc chiến xe xanh ở Việt Nam đã trải qua một năm 2025 đầy sôi động với nhiều diễn biến thú vị. Áp lực điện hóa sẽ khiến nhiều hãng xe phải thay đổi, và việc lựa chọn ôtô thuần điện, MHEV, HEV hay PHEV đều là cách mà từng hãng xe phản ứng cho phù hợp với các quy định trong tương lai.

Xe xanh vì vậy đứng trước cơ hội tiếp tục phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam. Sau ôtô thuần điện, đường phố Việt Nam đã sẵn sàng cho làn sóng xe hybrid kế cận.

Phúc Hậu