'Cuộc chơi' AI đang tác động đến quyết định của nhà đầu tư

Biểu tượng của OpenAI và ChatGPT. Ảnh: AFP/TTXVN

Theo bài viết trên tạp chí Financial Review, có lẽ nhiều người chưa từng nghe đến công ty Chegg. Đây là công ty được niêm yết trên sàn chứng khoán New York, chuyên cung cấp các sản phẩm công nghệ giáo dục. Việc giá cổ phiếu của Chegg giảm gần một nửa trong một phiên giao dịch là dấu hiệu cảnh báo về sức mạnh đột phá của công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) mà các nhà đầu tư không nên bỏ qua.

Chegg là công ty chuyên cung cấp dịch vụ dạy kèm trực tuyến và hỗ trợ các sinh viên làm bài tập dưới dạng một công cụ trực tuyến có đăng ký trả phí. Hôm 2/5 Chegg đã phải trì hoãn công bố dự báo lợi nhuận cả năm trong báo cáo tài chính của mình, sau khi lượng khách hàng sụt giảm do sinh viên có xu hướng chuyển sang các công cụ nền tảng AI.

Giám đốc điều hành của Chegg, ông Dan Rosensweig, cho biết kể từ tháng 3/2023, công ty đã nhận thấy mức độ quan tâm của sinh viên đối với công cụ trò chuyện ChatGPT tăng đột biến. Chegg tin rằng ChatGPT đang ảnh hưởng đến tốc độ tăng trưởng khách hàng mới của công ty.

Trong tháng Tư vừa qua, Chegg tuyên bố họ sẽ hợp tác với nhà phát triển ứng dụng ChatGPT là OpenAI để tạo ra một ứng dụng mới có tên là CheggGPT. Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng công cụ này xuất hiện quá muộn để "vớt vát" lại số người đăng ký. Cổ phiếu của Chegg đã giảm hơn 48% trong phiên giao dịch hôm 2/5.

Một số người lập luận rằng Chegg là một công ty tiếp cận với cuộc cách mạng AI theo cách mà ít các doanh nghiệp khác làm được.

Một bài báo xuất bản trong tháng 4/2023 với một tiêu đề hấp dẫn "Sự không đồng nhất giữa các ngành nghề trong tiếp xúc với AI", do các học giả Mỹ, gồm Giáo sư Ed Felten (Đại học Princeton), Phó Giáo sư Manav Raj (Đại học Pennsylvania) và Phó Giáo sư Robert Seamans (Đại học New York) thực hiện, đã xếp hạng 774 ngành nghề có nguy cơ bị ảnh hưởng bởi AI. Trong khi những người làm nghề tiếp thị qua điện thoại đứng đầu danh sách, thì nghề giáo viên ở các cấp giáo dục khác nhau đứng ở vị trí thứ 8 trong 10 ngành nghề bị ảnh hưởng nhiều nhất. Theo nghiên cứu, giáo viên tiếng Anh hay ngoại ngữ nói chung, giáo viên lịch sử và giáo viên luật là những người có nguy cơ bị tác động mạnh nhất bởi AI.

Nếu như công ty Chegg chỉ là một trường hợp thiếu may mắn, thì các nhà đầu tư nên coi sự sụt giảm của công ty này như là một thời khắc quan trọng đánh dấu cách mà thị trường phản ứng với AI.

Kể từ khi ChatGPT ra mắt vào đầu năm nay, mối quan tâm chính của nhà đầu tư là quan sát xem công ty nào có thể kiếm lời từ cuộc cách mạng AI – cuộc cách mạng đã tạo ra làn sóng chạy đua đầu tư vào "cái gọi là" những AI Mega Cap (các công ty phát triển AI có vốn hóa siêu lớn), chẳng hạn như Microsoft, Alphabet, Amazon, Meta Platforms, Nvidia và Salesforce. Các nhà đầu tư đã rót hơn 2.000 tỷ USD vào thị trường để mua cổ phiếu của các công ty này, con số này chiếm khoảng một nửa lợi nhuận ở Phố Wall.

Tuy nhiên, sự lao dốc của Chegg đã cho thấy câu chuyện về AI đang thay đổi như thế nào khi ngày càng nhiều người quan tâm đến những ngành nghề đang bị đe dọa bởi cuộc cách mạng này.

Danh sách các ngành nghề đang bị AI đe dọa cho thấy công nghệ này nhắm vào rất nhiều mục tiêu. Nếu nhóm nhiều ngành nghề lại với nhau, có thể thấy AI sẽ gây tổn hại đến các ngành nghề liên quan đến luật (chẳng hạn như: trọng tài, hòa giải viên, thẩm phán và luật sư – nghề đứng thứ 50 trong bảng xếp hạng ảnh hưởng bởi AI), tiếp theo là lĩnh vực cung ứng, quản trị nhân lực, tư vấn quản lý và truyền thông.

Đối với những người làm việc hay thường xuyên tập luyện ở nhà, vũ công dường như là nghề an toàn nhất, đứng thứ 774 trong danh sách. Mối đe dọa khác nhau do AI gây ra – đối với quyền riêng tư, quyền sở hữu trí tuệ, việc làm – tất nhiên đã trở thành những vấn đề chính trong các cuộc thảo luận. Sự thất bại của Chegg có thể trở đánh dấu một ngày quan trọng trên mặt trận này.

Vài giờ trước khi thông tin lan đến thị trường, một cựu kỹ sư của Google tên là Geoffrey Hinton tiết lộ rằng ông đã rời khỏi "gã khổng lồ" công nghệ để có thể tự do lên tiếng về mối nguy hiểm mà AI đang đe dọa nhân loại, trong đó đề cập đến tốc độ phát triển của AI và khả năng những kẻ xấu lợi dụng công nghệ này. Ông là người được mệnh danh là "Bố già AI" bởi ông đã dành phần lớn thời gian trong thập kỷ qua để phát triển các chương trình AI tổng quát vốn là trung tâm của các hệ thống AI ngày nay.

Chia sẻ với tờ The New York Times, ông Geoffrey Hinton cho rằng: "Chúng ta hãy nhìn xem 5 năm trước đây và thời điểm hiện nay khác nhau như thế nào. Chúng ta cần tuyên truyền về sự khác biệt này. Điều đó thật đáng sợ".

Sau đó, vài giờ sau khi cổ phiếu của Chegg lao dốc, Nhà Trắng đã triệu tập các giám đốc điều hành của Alphabet (công ty chủ quản của Google), Microsoft, OpenAI và Anthropic đến thảo luận với Phó Tổng thống Mỹ Kamala Harris và các quan chức khác. Reuters dẫn thông điệp trong lời mời rằng Tổng thống Mỹ Joe Biden hy vọng các công ty công nghệ lớn phải đảm bảo sản phẩm của họ an toàn trước khi đưa ra công chúng.

Tuy nhiên, các nhà đầu tư không nên đặt nhiều hy vọng rằng các chính trị gia có trách nhiệm hoặc những nhà phát triển công nghệ "có lương tâm" sẽ làm chậm lại quá trình phát triển AI hoặc thậm chí đặt ra một số rào cản pháp lý đối với lĩnh vực này. Chúng ta đã chứng kiến những lo ngại tương tự xung quanh lĩnh vực tìm kiếm trực tuyến và truyền thông xã hội, song những lo ngại này không thực sự làm chậm lại tốc độ phát triển và ứng dụng AI. Vì vậy, khó có thể tin là AI sẽ bị "kiềm chế sức mạnh".

Thay vào đó, các nhà đầu tư cần rà soát danh mục đầu tư của mình xem đâu là cơ hội và đâu là rủi ro bởi AI. Đối với nhiều lĩnh vực, AI có thể mang ý nghĩa tích cực khi giúp cắt giảm chi phí hoặc cải thiện năng suất, từ đó mang về lợi nhuận cho các công ty. Chẳng hạn, một số ngành nghề mang tính định hướng theo quy trình và phụ thuộc vào dữ liệu có thể tiết kiệm chi phí vận hành các văn phòng của mình.

Các nhà đầu tư cũng có thể tính đến những lĩnh vực khó thể thay thế bằng AI. Ngành sản xuất, khai thác mỏ, quản lý chất thải... dường như khó bị tác động bởi AI, mặc dù điều này mới chỉ là trong ngắn hạn. Tất nhiên, một cách tiếp cận khác đối với các nhà đầu tư là tiếp tục nghiêng về những công ty gặt hái được doanh thu lớn, đó là những công ty có giá cổ phiếu tăng mạnh mẽ trong năm nay.

Ông Nick Griffin, Giám đốc đầu tư của công ty quản lý quỹ Munro Partners, hiểu rõ lý do tại sao một số nhà đầu tư đang cân nhắc tham gia vào trào lưu mua cổ phiếu của Microsoft sau khi giá cổ phiếu này tăng gần 40% kể từ tháng 1/2023, nâng giá trị của công ty lên 2.300 tỷ USD.

Phát biểu tại một sự kiện ở Melbourne hôm 2/5, ông Griffin cho rằng đây là mức vốn hóa thị trường lớn và Microsoft đang tăng doanh thu hơn 10% mỗi năm và có thu nhập ở mức hai con số. Ông cho rằng cổ phiếu của Microsoft thậm chí còn tốt hơn trái phiếu Chính phủ Mỹ.

Ông Griffin lập luận rằng trong khi các nhà đầu tư xem xét làn sóng tăng trưởng tiếp theo của Microsoft, họ không nên đánh giá thấp tầm quan trọng của cuộc cách mạng AI và "thời điểm mang tính bước ngoặt" mà công nghệ này đã đánh dấu với ứng dụng ChatGPT.

Theo ông Griffin, thứ nhất, quy mô là một vấn đề quan trọng. Nếu xem xét năng lực tính toán cần thiết để vận hành một mô hình AI, chỉ có 3 công ty là Microsoft, Alphabet và Amazon thực sự có khả năng dẫn đầu phát triển lĩnh vực này. Các công ty này là những người duy nhất có đủ khả năng để chi phối cuộc chơi và mọi người sẽ mong muốn có được những sản phẩm AI do những công ty này tạo ra.

Thứ hai, tiềm năng kiếm được lợi nhuận từ AI là rất lớn. Công ty kiểm toán PwC ước tính AI có thể thúc đẩy nền kinh tế thế giới lên tới 15.700 tỷ USD vào năm 2030. Thị trường tiềm năng cho phần mềm, phần cứng và dịch vụ AI cũng như các sản phẩm khác có thể đạt 900 tỷ USD vào năm 2026, nhưng tất nhiên những số liệu trên vẫn chỉ là dự đoán.

Ông Griffin thừa nhận ông cũng đang không biết rõ điều gì ở phía trước, nhưng có một cách đơn giản để các nhà đầu tư hiểu được điều gì có thể xảy ra.

Microsoft - công ty đã đầu tư hàng tỷ USD vào OpenAI - đã triển khai công nghệ AI trong công ty phần mềm con GitHub của mình, nơi tạo ra phần mềm có tên Copilot giúp các lập trình viên viết mã nhanh hơn và rẻ hơn. Ông Griffin cho biết Microsoft có thể cung cấp các sản phẩm khác tương tự, chẳng hạn như công cụ AI tóm tắt các cuộc họp trên ứng dụng họp trực tuyến Microsoft Teams.

Nếu 100 triệu trong số 400 triệu khách hàng toàn cầu của Microsoft trả 20 USD mỗi tháng để truy cập vào các sản phẩm AI, thì điều này sẽ mang lại thêm 30 tỷ USD doanh thu mỗi năm, tương đương khoảng 15% doanh thu của Microsoft trong một năm hiện nay. Ông Griffin nhận định: "Đây là những con số rất lớn khiến các nhà đầu tư không thể bỏ qua"./.

Lê Đạt (P/v TTXVN tại Sydney)