Cuộc đời của thủ lĩnh phiến quân Kashmir Yasin Malik
Tuần trước, thủ lĩnh phe nổi dậy hàng đầu Ấn Độ đã bị tuyên án chung thân sau khi bị kết tội 'tài trợ khủng bố'. Nhìn lại hành trình 30 năm qua của thủ lĩnh phiến quân ở Kashmir Yasin Malik, từ việc cầm súng trường đến trở thành tín đồ của trường phái bất bạo động.
Yasin Malik bị đưa tới tòa án ở New Delhi hôm 29-5
Malik, 56 tuổi, là một trong những nhà lãnh đạo chủ chốt của phe ly khai ở vùng Kashmir do Ấn Độ quản lý. Nhân vật này đứng đầu Mặt trận Giải phóng Jammu và Kashmir (JKLF), một nhóm vận động cho một Nhà nước Kashmir độc lập bị Chính phủ Ấn Độ cấm vào năm 2019. Sau lệnh cấm là một cuộc trấn áp rộng rãi khiến các thành viên của nhóm hầu hết bị bắt giữ. Cuối năm đó, ngay sau khi Thủ tướng Narendra Modi được bầu lại, chính phủ đã tước bỏ địa vị đặc biệt của Kashmir do Ấn Độ quản lý, chia khu vực này thành hai lãnh thổ liên bang và áp đặt tình trạng đóng cửa an ninh chưa từng có. Bản án với thủ lĩnh Malik được coi là nỗ lực của chính phủ khiến các nhóm ủng hộ tự do của Kashmir không còn thủ lĩnh gạo cội.
Malik sinh năm 1966 tại Maisuma, một địa phương ở trung tâm thành phố chính Srinagar của Kashmir do Ấn Độ quản lý. Trước khi bị thu hồi quy chế đặc biệt của khu vực, Maisuma được biết đến với biệt danh “Gaza của Kashmir” vì các cuộc biểu tình không ngừng chống Ấn Độ. Trong cuộc bầu cử năm 1987, Malik vận động cho Muhammad Yusuf Shah, một trong những nhà lãnh đạo của Mặt trận Thống nhất Hồi giáo (MUF), một liên minh các đảng đòi tổ chức trưng cầu dân ý để ly khai khỏi Ấn Độ. Cáo buộc gian lận trong cuộc bầu cử năm 1987 đã thúc đẩy hàng nghìn người đàn ông Kashmir, bao gồm cả Malik, sang Pakistan để huấn luyện vũ khí và quay trở lại chiến đấu. Malik trở về từ Pakistan vào năm 1989 để đứng đầu JKLF, lực lượng đầu tiên tuyên bố một cuộc nổi dậy vũ trang ở Kashmir. Tháng 12 cùng năm, nhóm này bắt cóc Rubaiya Sayeed, con gái 23 tuổi của Bộ trưởng Nội vụ Liên bang lúc bấy giờ là Mufti Mohammad Sayeed, cũng là một chính trị gia nổi tiếng của Kashmir. Sayeed được trả tự do 5 ngày sau khi New Delhi đồng ý với yêu cầu của JKLF về việc thả 5 thành viên của họ.
Malik bị bắt vào năm 1991 với nhiều tội danh, bao gồm cả vụ bắt cóc Sayeed. Khi được trả tự do vào năm 1994, ông ta bất ngờ thay đổi, quyết định từ bỏ vũ khí. Thủ lĩnh của JKLF tuyên bố ngừng bắn vô thời hạn và ủng hộ một cuộc đấu tranh bất bạo động cho độc lập của khu vực. Là nhà vận động hàng đầu cho tự do của Kashmir, Malik sau đó nhiều lần bị bắt rồi thả. Ông vẫn kiên trì vận động đám đông, kêu gọi tẩy chay các cuộc bầu cử do Ấn Độ tổ chức ở khu vực tranh chấp.
Năm 2006, Malik đã gặp Thủ tướng Ấn Độ khi đó là Manmohan Singh, nhưng cuộc đối thoại của họ không đạt được bước đột phá nào. New Delhi tiếp tục thực hiện các biện pháp cứng rắn, dẫn đến các cuộc biểu tình trên đường phố quy mô lớn. Năm 2017, Malik đã viết một bức thư ngỏ cho chính quyền Mỹ chia sẻ: “Trước sự thuyết phục của các phái viên Mỹ, Vương quốc Anh và châu Âu, tôi đã đưa ra quyết định là ngừng bắn đơn phương, dù gây nguy hiểm cho tính mạng của tôi và bạn bè. Bất chấp mọi thách thức và khiêu khích nhằm đẩy tôi quay trở lại con đường bạo lực, tôi vẫn kiên định với quyết định của mình”.
“Với bản án chung thân dành cho một trong những thủ lĩnh cao nhất ở Kashmir, Chính phủ Ấn Độ muốn gửi một thông điệp rằng, chủ nghĩa ly khai ở Kashmir sẽ không được dung thứ bằng bất cứ giá nào”, một nhà phân tích giấu tên nói với Al Jazeera. Nhưng ông cũng cảnh báo rằng, bản án đối với Malik “có thể phản tác dụng vì người dân khu vực này đang bị dồn nén và một kích hoạt nhỏ có thể dẫn đến các cuộc biểu tình bạo lực trên đường phố”. Nhà phân tích lưu ý thêm, Malik không hề phản biện bất kỳ cáo buộc nào đưa ra, điều này cũng đặt ra dấu hỏi cho tiến trình xét xử và tính độc lập của cơ quan tư pháp Ấn Độ.
