Cuộc đối đầu biểu tượng

ĐH Columbia là mục tiêu đầu tiên và rồi tiếp theo nhiều trường ĐH nữa ở Mỹ. Nhưng ĐH Harvard là ĐH nổi tiếng hàng đầu thế giới. Uy danh của ĐH Harvard đã trở thành một bộ phận quan trọng của sức mạnh mềm của nước Mỹ.

Tài sản của ĐH Harvard hiện được ước tính vào khoảng 55 tỉ USD. Tỉ lệ sinh viên, nghiên cứu sinh là người nước ngoài ở ĐH Harvard rất cao: 59% ở Trường Harvard Kennedy, 40% ở Trường Y tế công Harvard T.H. Chan và 35% ở Trường Kinh doanh Harvard. Cho tới nay, ĐH Harvard đã "sản sinh" ra 161 người đoạt Giải thưởng Nobel và 8 tổng thống Mỹ.

Lý do được ông Donald Trump đưa ra để lập luận và biện minh cho hành động nhằm vào nhiều trường ĐH ở Mỹ là các trường này truyền bá, giáo dục hệ tư tưởng cánh tả và tự do; thúc đẩy nhận thức, trách nhiệm về bất công và bất bình đẳng trong xã hội; khích lệ, thúc đẩy tư tưởng đa dạng, công bằng, hòa nhập (DEI), hợp tác với Trung Quốc và để cho Bắc Kinh lợi dụng nhằm chiếm đoạt trái phép trí tuệ khoa học, công nghệ, phát minh, sáng chế, bí quyết công nghệ cao của Mỹ.

Logo của ĐH Harvard trên một tòa nhà của trường tại TP Cambridge, bang Massachusetts – Mỹ Ảnh: AP

Một nguyên do khác nữa là ông Donald Trump cáo buộc các trường này dung túng và khích lệ các hoạt động ủng hộ Palestine, chống Israel và kỳ thị người Do Thái.

Có thể thấy những nguyên nhân này pha trộn bản chất và mục đích ý thức hệ chính trị, chính trị thế giới, cạnh tranh địa chiến lược toàn cầu.

Đáng chú ý trong chuyện này là ở nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên, ông Donald Trump gần như không lưu tâm gì đến nền giáo dục và hệ thống đào tạo ĐH trong nước.

Bây giờ, nhà lãnh đạo này có hành động rất quyết liệt và lộ ý chưa đạt được mục đích thì sẽ chưa dừng lại.

Từ cắt bỏ tài trợ và các hợp đồng hợp tác dài hạn đến siết chặt các biện pháp quản lý hành chính, đặc biệt bắt các trường cung cấp thông tin cá nhân và thái độ chính trị của sinh viên, nghiên cứu sinh là người nước ngoài đến cấm tuyển sinh từ người nước ngoài và ngừng cấp visa nhập cảnh cho người nước ngoài muốn du học ở Mỹ, ông Donald Trump chủ định ép buộc các trường ĐH, đặc biệt ĐH Harvard, phải từ bỏ quyền tự do về khoa học và hàn lâm để thuần phục quan điểm, chính sách của ông.

Trong khi đa số các trường ở Mỹ thuần phục và chỉ có rất ít phản kháng yếu ớt, ĐH Harvard chọn cách đối đầu Tổng thống Donald Trump. Cuộc đối đầu này vì thế trở thành biểu tượng và kết cục cuối cùng của nó sẽ phân định tương lai của nền đào tạo ĐH ở nước Mỹ và vị thế của nó trên thế giới.

ĐH Harvard vẫn tiếp tục hoạt động vì không thiếu tiền nhưng rất khó duy trì được vị trí hàng đầu thế giới về đào tạo ĐH và nghiên cứu khoa học, thu hút những cái đầu thông minh và trí tuệ nhất về nước Mỹ.

Sức mạnh mềm của nước Mỹ bị suy giảm. Nhiều đối thủ cạnh tranh lâu nay của Mỹ trên lĩnh vực này hưởng lợi lớn. Chẳng hạn như Hồng Kông (Trung Quốc) đã tuyên bố sẵn sàng nhận sinh viên nước ngoài vì ông Donald Trump mà không còn được theo học ở ĐH Harvard.

Ngải Sa