Cuộc đua không gian 'nghẹt thở' của các ông trùm công nghệ

Ảnh: ET Edge Insights

Là cây bút chuyên viết về thám hiểm không gian của tờ The Washington Post, nhà báo Christian Davenport, thường xuyên liên lạc với các quan chức chính phủ, các chuyên gia công nghệ và các tỷ phú, những người đang thay đổi ngành công nghiệp không gian.

Theo Publishers Weekly, với nguồn tài liệu gốc phong phú, cuốn Rocket Dreams của Davenport mang đến một góc nhìn khó có thể tiếp cận từ bên ngoài về những nỗ lực thám hiểm không gian của giới siêu giàu.

Nhiều câu chuyện hậu trường thú vị

Khi công ty tên lửa Blue Origin không ký được hợp đồng cung cấp tàu đổ bộ lên Mặt Trăng với cơ quan vũ trụ Mỹ (NASA) vào tháng 4/2021, người sáng lập Jeff Bezos rất tức giận. Blue Origin đã nghiên cứu nguyên mẫu tàu đổ bộ trong nhiều năm với hy vọng cạnh tranh được với SpaceX của Elon Musk, khi đó là đối tác đáng tin cậy của NASA.

Cuốn sách ra mắt ngày 16/9. Ảnh: Amazon.

Không chỉ Bezos phản ứng gay gắt, mà có một phó chủ tịch cấp cao của Blue Origin thậm chí đã an ủi những nhân viên thất vọng của mình bằng cách bật bài Tubthumping của Chumbawamba.

Chỉ 4 tháng sau khi ông Biden nhậm chức tổng thống Mỹ, Bezos bắt đầu tập hợp luật sư đệ đơn phản đối chính thức lên chính phủ liên bang. Theo chia sẻ mới nhất của Davenport về cuộc đua không gian công nghệ cao trong Rocket Dreams, Bezos thậm chí đặt ra một câu hỏi: "Chúng ta sẽ ra sao nếu NASA không tồn tại?".

Câu trả lời của Bezos là tự chế tạo được những tên lửa lớn có thể đưa con người lên Mặt Trăng và Hỏa tinh bằng mọi giá. Giới tỷ phú thực sự muốn làm điều đó. Họ có rất nhiều tiền và không ai ngăn cản họ. Trên thực tế, NASA đang chào đón ý tưởng và thiết kế của họ.

Cuộc đua không gian ngày càng "nóng"

Davenport viết: "Chỉ vài năm trước đây, ý tưởng về việc con người xây dựng một căn cứ "ngoài hành tinh" có vẻ nực cười". Nhưng bối cảnh không gian quốc tế đã thay đổi đáng kể trong khoảng một thập kỷ trở lại đây, đánh dấu bằng việc lần đầu tiên tên lửa Falcon 9 của SpaceX tiếp đất thành công vào năm 2015, sau nhiều lần rơi xuống biển trước đây.

Giờ đây, công nghệ của Falcon 9 đã hiện đại hơn nhiều, thậm chí có thể hạ cánh thẳng đứng khi trở lại Trái Đất. Năm 2023, các kỹ sư của Blue Origin cũng tuyên bố họ đã biến chất mô phỏng đất Mặt Trăng thành pin mặt trời và dây điện, đặt nền tảng cho một tương lai xây dựng căn cứ trên không gian.

Trung tâm của những đột phá này chính là Bezos và Musk. Với 2 ông trùm này, bức chân dung của Davenport về họ thường mang tính cảm thông, thậm chí là khen ngợi. Là người chủ trì cuộc họp giữa NASA và Blue Origin năm 2017, Bezos được mô tả là "đã trở thành một nhà khoa học tên lửa bằng con đường tự học, người có thể theo kịp ngay cả những kỹ sư giỏi nhất của mình".

Trong khi đó, tại một cơ sở tên lửa khổng lồ đang được xây dựng ở Boca Chica, Texas, vào khoảng năm 2018, John Muratore, từng là kỹ sư NASA nhưng nay là giám đốc phụ trách phóng tên lửa của SpaceX, nói với Davenport rằng Musk "xem xét mọi thứ, leo trèo xung quanh" và "liên tục" đưa ra "những gợi ý tuyệt vời". Lo sợ phải báo cáo tin tức tiêu cực với Musk, nhóm SpaceX ở Boca Chica đã làm việc 16 giờ một ngày, 7 ngày một tuần và ngủ trong xe tại nơi làm việc, Muratore nhớ lại.

Dù có một số thông tin tiêu cực, như vấn đề phân biệt giới tính tại Blue Origin, bức tranh tổng thể của Rocket Dreams là về 2 người đàn ông có tầm nhìn xa, cam kết đưa con người và cuối cùng là ngành công nghiệp không gian cất cánh và đến với các vì sao, New York Times đánh giá.

Musk tỏ ra là một người nghiện công việc và là một tín đồ cuồng tín, ngay cả khi ông đã phần nào phân tâm sau khi mua lại Twitter và ngả theo một số tư tưởng cực hữu và luận điệu chống nhập cư. Còn Bezos lại tỏ ra là một người theo dõi sát sao, kiên định, nhưng dường như chưa thể vượt qua đối thủ của mình.

Trong khi mang đến bức tranh tích cực về 2 tỷ phú, Davenport dường như dành một hình ảnh hơi tiêu cực cho Giám đốc NASA Jim Bridenstine vì chiến lược phát triển thận trọng của cơ quan này. Năm 2018, Bridenstine đã ra lệnh điều tra văn hóa an toàn lao động của SpaceX, điều phần nào khiến mối quan hệ giữa Musk và NASA bắt đầu xấu đi.

Năm 2019, Bridenstine công khai chỉ trích Musk vì quá ám ảnh với Starship, dự án phát triển một tên lửa khổng lồ về mặt lý thuyết có thể đưa con người lên Hỏa tinh. Musk dường như đã vì Starship mà bỏ qua những mối quan tâm cấp bách hơn của NASA thời điểm đó, cụ thể là chuẩn bị đưa phi hành gia lên Trạm Vũ trụ Quốc tế như SpaceX đã hứa.

"Đã đến lúc thực hiện rồi", Bridenstine viết trên Twitter (nay là X). Dù vậy, sự căng thẳng này không kéo dài. Musk khiến Bridenstine ngạc nhiên khi làm chính xác những gì Giám đốc NASA mong muốn: Thực hiện một số điều chỉnh đối với khoang phi hành đoàn thương mại và sẵn sàng để bay.

Sau những động thái này, vị quản lý NASA "bắt đầu nhìn nhận ông ấy dưới một góc nhìn khác, như một người sẽ hoàn thành mọi việc. Như một người mà ông ấy có thể tin tưởng", Davenport viết.

Tuy nhiên, bức tranh không gian đã thay đổi đáng kể sau khi ông Trump nhậm chức, đặc biệt là khi ngân sách của NASA đã bị cắt giảm tương đối lớn, điều khiến cơ quan này ngày càng khó để triển khai bất cứ chương trình tham vọng nào.

Còn với 2 ông trùm công nghệ, cuộc đua không gian giữa Bezos và Musk dường như vẫn đang ở giai đoạn đầu đầy hoài nghi. Trong khi vụ phóng thành công tên lửa Blue Origin đầu năm 2025 đã khiến Bezos trở thành đối thủ đáng gờm, thì SpaceX cũng có một năm 2024 rực rỡ với hơn 130 nhiệm vụ vũ trụ. Vẫn chưa biết "mèo nào cắn mỉu nào".

Minh Hoa