Cuộc sống chật vật của nghệ sĩ cải lương Thanh Thế ở 'tuổi xế chiều'

Nghệ sĩ Thanh Thế (thứ 2 từ phải sang) gặp nhóm “Ngũ Long du ký” vào tháng 6/2024

Cát-xê không đủ thuê nhà

Nghệ sĩ Thanh Thế tên thật Nguyễn Thị Thanh Thế, sinh năm 1945, tại Mỹ Tho, có cha là nhạc sĩ đàn tranh Ba Tần. Ông qua đời lúc nghệ sĩ Thanh Thế được 7 tuổi. Ngay từ nhỏ, Thanh Thế đã được biết đến bởi tài năng ca hát.

Sau này khi thành hôn với NSƯT Bửu Truyện, hai nghệ danh Bửu Truyện - Thanh Thế luôn tạo được sức hút với khán giả yêu thích bộ môn cải lương, tuồng cổ. Cặp đôi trưởng thành từ đội Đồng Ấu Minh Tơ, dưới sự dìu dắt và huấn luyện nghiêm khắc của nghệ sĩ Minh Tơ.

Từ "chiếc nôi" nghệ thuật này, cả hai trưởng thành và được khán giả yêu mến, bạn bè nghệ sĩ đồng nghiệp mến mộ vì có thể diễn nhiều loại vai tuồng khác nhau.

Những màn ra bộ, đi gối của bà để lại nhiều dấu ấn trong lòng khán giả yêu thích cải lương, tuồng cổ như: Tình sử A Nàng, Phàn Lê Huê giáo tử, Lưu Kim Đính giải giá Thọ Châu, Thần nữ dâng Ngũ Linh Kỳ, Chung Vô Diệm, Bùi Thị Xuân...

Thế nhưng chẳng ai ngờ, nữ nghệ sĩ tài danh đi qua thời hoàng kim lại rơi vào cảnh sống ở nhà thuê, cát-xê bấp bênh rồi chồng qua đời do ung thư, bà cô đơn ở "tuổi xế chiều". "Sau năm 1975, tôi là một đào chính nổi tiếng và có thu nhập cao ở Sài Gòn. Vợ chồng tôi sống sung túc trong ngôi nhà do cha mẹ tôi để lại.

Mọi chuyện chỉ xấu đi khi chúng tôi lập đoàn hát Thanh Thế và gặp thất bại, phải bán nhà gán nợ. Chúng tôi chuyển sang ở ngôi nhà nhỏ hơn. Tôi vẫn tiếp tục theo các đoàn đi hát ở tỉnh để duy trì cuộc sống của cả nhà. Chồng tôi là đạo diễn Bửu Truyện, buồn khổ quá sinh chán nản và uống rượu dẫn đến ung thư.

Tôi phải bán nốt ngôi nhà nhỏ để có tiền trị bệnh cho chồng nhưng anh cũng không qua khỏi. Mẹ con tôi đi ở trọ 16 năm nay, cứ nhà tăng giá lại tìm phòng trọ khác để chuyển", bà từng tâm sự trong một bài phỏng vấn năm 2014.

Thời hoàng kim của nghệ sĩ Thanh Thế

Sau khi chồng mất, con gái lấy chồng xa nhà, bà thuê trọ cùng vợ chồng nhạc sĩ Thanh Dũng. Năm 2014, nữ đào chính của đoàn Minh Tơ trải qua 3 lần nhập viện và 2 lần mổ tim. Chịu di chứng từ căn bệnh nhồi máu cơ tim nên làn hơi của nghệ sĩ Thanh Thế dần yếu đi, khi hát thường bị mệt. Thế nhưng bà vẫn ao ước được hát trước khán giả dù thù lao ít ỏi.

"Giọng tôi không còn khỏe như trước, sức khỏe cũng không cho phép diễn những vở chạy, nhảy, múa đao trên sân khấu. Thời trước, hát Tô Uyên Phụng, tôi chạy gối ba bốn chặp, chạy xong vào ngay câu vọng cổ, mùi mẫn lắm.

Giờ tôi chỉ chọn hát những bài nhẹ nhàng cả về lên giọng và múa võ. Trước đây, tuy cát-xê không cao nhưng tôi diễn nhiều suất, thù lao khá. Giờ hát ít, thù lao thấp nên đời sống ngày càng khó khăn. Sân khấu cải lương không sáng đèn, tôi đi hát chầu. Nhưng hát chầu cũng phải vào mùa mới có show", nghệ sĩ Thanh Thế từng chia sẻ.

Được biết những năm gần đây, khi còn đi hát được, cát-xê của nghệ sĩ Thanh Thế chỉ được khoảng 1-1,5 triệu đồng và khá bấp bênh vì lâu lâu mới có suất hát. Cuộc sống khó khăn cùng bệnh tật, cô đào một thời từng bộc bạch xót xa:

"Thú thật, tôi cũng không biết tính sao, cuộc sống tới đâu hay tới đó. Nhiều lúc tôi nằm vái trời Phật cho tôi ngủ một giấc rồi đi luôn cho khỏe. Tôi sợ cảnh ốm đau, bệnh tật nằm một chỗ lắm".

U80 lúc nhớ lúc quên nhưng không quên tuồng cổ

Năm 2019, nghệ sĩ Thanh Thế bị té dẫn đến chấn thương đầu, vỡ mạch máu não. Sau đó, sức khỏe bà sa sút hẳn và không còn đi hát được nữa. Năm 2022, nghệ sĩ Thanh Liên, con gái bà, cho biết, ngoài bệnh tim chưa được chữa trị hoàn toàn, bà mắc chứng nhớ nhớ quên quên.

Chính vì thế, dù sức khỏe ổn định, sinh hoạt bình thường nhưng đôi lúc, bà cũng có những hành động mất kiểm soát.

"Có khi mẹ lấy đồ đem giấu, giấu rồi tìm không ra, nên người nhà phải thường xuyên để ý tới bà, đặc biệt, phải dẹp hết vật nhọn, sắc bén để không làm bà bị thương. Thỉnh thoảng, mẹ còn lấy tiền ra đếm, đếm rồi cất đi, có lúc lại giấu. Vậy nên ở nhà, tôi phải đổi nhiều tiền lẻ cho mẹ bỏ túi", con gái nghệ sĩ Thanh Thế nói.

Nghệ sĩ Thanh Liên cho biết, năm 2021, chị đưa mẹ về Hóc Môn sống với mình để tiện chăm sóc. Khi đó, trí nhớ của bà đã suy giảm, không thể nhớ rõ những chuyện đã được thấy, được nghe.

Mới đây, nhóm Ngũ Long du ký gồm: Phi Phụng, Thụy Mười, Phương Dung... đã đến thăm nghệ sĩ Thanh Thế tại ngôi nhà thuê ở gần nghĩa trang vì tiền thuê rẻ. Qua những hình ảnh được nhóm Ngũ Long du ký chia sẻ có thể thấy ở tuổi 79, nghệ sĩ Thanh Thế sống khá tạm bợ và có phần tiều tụy.

Theo chia sẻ của nghệ sĩ Thanh Liên, mẹ chị vừa trải qua đợt bệnh thập tử nhất sinh kéo dài hai tháng nên sức khỏe yếu. Hiện tại, bà bị lẫn. Nữ nghệ sĩ già đã không nhận ra con cháu, thậm chí sẵn sàng đánh con gái khi không vừa ý.

"Khoảng 2 tháng nay, mẹ không chịu ăn cơm, người nhà phải cố gắng ép ăn cháo để duy trì. Mỗi lần ăn là mẹ tôi lại khóc, giãy giụa và đòi đánh cả tôi. Hai chân của mẹ yếu thôi chứ hai tay còn khỏe lắm", nghệ sĩ Thanh Liên nói.

Nghệ sĩ Thanh Liên cũng cho biết, ban ngày, bà trông mệt mỏi, chỉ thích nằm một chỗ. Đến đêm, bà không ngủ được, người nhà không để ý là bà sẽ trốn ra ngoài, leo trèo như người khỏe mạnh. Vì sợ bà gặp nguy hiểm, cô đã phải chặn cửa sổ, hạn chế các vị trí có thể bám víu để tránh khả năng bà đu lên, leo trèo.

Ở tuổi gần 80, nghệ sĩ Thanh Thế dù đôi lúc bị lẫn, không thể nhớ lời những tác phẩm mình từng thể hiện, song các dáng đứng, dáng đi của cô đào võ vẫn được thực hiện một cách trơn tru.

Khi nghe nghệ sĩ Phương Dung hứa sẽ thường xuyên đến thăm, cô đào một thời của sân khấu cải lương lộ rõ niềm vui vì có người bầu bạn. Khi được động viên ăn uống để khỏe mạnh trở lại với đam mê nghệ thuật, giọng ca quê Mỹ Tho hào hứng: "Tôi sẽ đi hát liền".

Phạm Ninh