Cuộc tàn sát hàng triệu bò rừng Bison thảm khốc hơn 100 năm trước

Khi bò rừng bison Bắc Mỹ bị tàn sát vào cuối thế kỷ 19, người Mỹ bản địa phụ thuộc vào chúng đã phải chịu những hậu quả nghiêm trọng.

Nghiên cứu mới đây đã chỉ ra rằng, nhóm người Mỹ bản địa này không chỉ trở nên thấp hơn đáng kể về chiều cao, mà tỷ lệ tử vong ở trẻ em cũng tăng lên và sự thay đổi về chất lượng cuộc sống của họ vẫn còn tồn tại cho đến ngày nay.

Bò rừng bison châu Mỹ, còn được gọi là Bison bison, là một loài động vật ăn cỏ phân bố chủ yếu ở Bắc Mỹ. Trong tự nhiên, tuổi thọ trung bình của chúng là từ 12 đến 20 năm. Chúng có trọng lượng trung bình từ 420 đến 1.000 kg, và chiều dài từ 2 đến 3,5 m (không tính đuôi). Bò rừng bison có đôi sừng cong và sắc nhọn, có thể dài tới 60 cm.

Bò rừng bison đóng vai trò quan trọng đối với người Mỹ bản địa ở vùng Đại Bình nguyên, Tây Bắc và dãy núi Rocky. Chúng không chỉ cung cấp thực phẩm, mà còn có đóng góp to lớn trong hầu hết các khía cạnh của cuộc sống, từ sử dụng da để làm quần áo, chăn, và chỗ ở tạm thời, cho đến việc sử dụng xương làm công cụ.

Tuy nhiên, vào cuối thế kỷ 19, chúng gần như bị tuyệt chủng do sự mở rộng về phía Tây của Mỹ kèm theo đó là vấn nạn tàn sát bò rừng. Vào năm 1870, có ít nhất 10 triệu con bò rừng bison trong quần thể ở phía nam của vùng đồng bằng Bắc Mỹ, nhưng chưa đầy 20 năm sau đó, số lượng chúng giảm xuống chỉ còn 500 cá thể hoang dã.

Cuộc tàn sát chủ yếu được thúc đẩy bởi mục đích kinh tế và nhu cầu về đất của những người định cư. Ban đầu, nông dân Mỹ đưa gia súc đến để chăn nuôi, điều này dẫn đến sự cạnh tranh về không gian với bò rừng bison. Sau đó, từ những năm 1870, chúng bị săn để lấy da, và điều này trở nên dễ dàng hơn do sự phát triển của ngành công nghiệp da.

Bò rừng bison cũng bị săn để sử dụng trong các hoạt động thể thao hoặc do ngăn chặn giao thông - công nhân xây dựng đường sắt giết hại đàn bò gần bất kỳ đường ray nào để ngăn chúng cản trở hành trình của tàu. Quân đội Mỹ cũng khuyến khích việc tiêu diệt loài vật này vì chính phủ liên bang tin rằng việc này sẽ giúp kiểm soát dân số người Mỹ bản địa.

Trước khi số lượng bò rừng bison giảm, các cộng đồng người Mỹ bản địa phụ thuộc vào chúng và thuộc nhóm có mức sống khá giả so với nhóm người châu Âu cùng thời. Tuy nhiên, việc mất bò rừng bison đã gây ra những tác động tiêu cực kéo dài đối với cuộc sống của họ.

Các cộng đồng người Mỹ bản địa đã phải đối mặt với tình trạng suy dinh dưỡng và đói kém nghiêm trọng. Có chứng cứ cho thấy họ phải sử dụng các nguồn thực phẩm không đủ, bao gồm thậm chí việc ăn thịt ngựa, la, thức ăn bẩn, và sử dụng quần áo cũ để tránh chết đói. Mất mát tài nguyên này đã gây thiệt hại đến sinh kế và sự ổn định của cộng đồng trong hàng thế kỷ.

Theo một nghiên cứu của Giáo sư Donn L. Feir và đồng nghiệp tại Đại học Victoria, các cộng đồng phụ thuộc vào bò rừng bison đã giảm 2-3 cm về chiều cao so với các cộng đồng người Mỹ bản địa khác không phụ thuộc vào loài vật này. Nghiên cứu này dựa trên dữ liệu mà nhà nhân chủng học thể chất Franz Boas đã thu thập từ năm 1889 đến 1903, ghi chép chiều cao, giới tính và tuổi của gần 9.000 người Mỹ bản địa.

Các nhà khoa học cũng đã chỉ ra rằng việc tiêu diệt bò rừng bison đã dẫn đến tỷ lệ tử vong ở trẻ em tăng cao đáng kể, lên đến gần 16% vào đầu thế kỷ 20. Nghiên cứu cũng cho thấy các cộng đồng phụ thuộc vào bò rừng bison đã trải qua một quá trình chuyển đổi nghề nghiệp quy mô lớn có tác động lâu dài. Từ cuối thế kỷ 20 đến nay, thu nhập bình quân đầu người của các cộng đồng này vẫn thấp hơn 25% so với các cộng đồng không phụ thuộc vào bò rừng bison.

Nghiên cứu mớ đã làm rõ về sự đảo ngược mức độ giàu có và cung cấp lời giải thích cho sự phân cụm nghèo đói theo địa lý giữa các cộng đồng người bản địa ở Bắc Mỹ. Các kết quả nghiên cứu này giúp giới chuyên gia hiểu thêm về quá trình làm cho các cộng đồng người Mỹ bản địa ở khu vực Đại Bình nguyên trở thành nhóm có thu nhập thấp nhất tại Mỹ.

Mời quý độc giả xem video: Khó tin những cách mà động vật áp dụng để sinh tồn. Nguồn: Kienthucnet.

Lê Trang (theo IFL Science)