Cuộc thi Khoa học kỹ thuật: Khơi gợi tính sáng tạo cho học sinh

Học sinh Trường THPT Bình Yên (Định Hóa) thuyết trình về Dự án “Bảo tồn và phát huy các giá trị nghệ thuật làm còn và văn hóa ném còn của dân tộc Tày tỉnh Thái Nguyên gắn với phát triển du lịch cộng đồng thông qua các hoạt động trải nghiệm”.

Qua 13 năm tổ chức, Cuộc thi Khoa học kỹ thuật (KHKT) cấp tỉnh góp phần khuyến khích học sinh bậc THCS, THPT nghiên cứu, sáng tạo khoa học, công nghệ, kỹ thuật và vận dụng kiến thức đã học vào giải quyết những vấn đề thực tiễn cuộc sống. Đồng thời thúc đẩy giáo dục STEM, đổi mới hình thức tổ chức và phương pháp dạy học, phương pháp đánh giá kết quả học tập; phát triển phẩm chất và năng lực của học sinh. Qua đó góp phần nâng cao chất lượng dạy học trong các cơ sở giáo dục trung học... Đây là minh chứng cụ thể cho việc dạy học gắn lý thuyết với thực hành, học sinh tích cực và chủ động trong học tập, đáp ứng mục tiêu của Chương trình Giáo dục phổ thông 2018.

Đến với Cuộc thi năm 2024-2025, em Nguyễn Thị An Hiếu (Trường THPT Phú Bình) cho biết: Dưới sự hướng dẫn của cô giáo Nguyễn Thị Thao, em và bạn và Trương Thị Mai Duyên cùng nghiên cứu Dự án “Nghiên cứu thành phần hóa học và hoạt tính dược học của lá sắn thuyền thu hái tại Phú Bình, Thái Nguyên ứng dụng tạo chế phẩm từ lá sắn thuyền”.

Cuộc thi đã khơi dậy cho chúng em tinh thần đam mê sáng tạo KHKT. Các thầy, cô giáo luôn động viên khích lệ, đồng hành cùng chúng em. Qua đó, chúng em được thực hành, trải nghiệm, ứng dụng kiến thức vào giải quyết vấn đề cụ thể và phát triển các tư duy khoa học, năng lực thuyết trình, phản biện, cũng như kỹ năng làm việc nhóm... - Em Nguyễn Thị An Hiếu

Cuộc thi KHKT là sân chơi trí tuệ bổ ích, giúp các em học sinh thêm yêu khoa học thông qua việc áp dụng, đưa những kiến thức được học vào thực tiễn với những ý tưởng khoa học mới, góp phần thúc đẩy phong trào nghiên cứu khoa học trong học sinh. Chính vì vậy, trong nhiều năm qua, Cuộc thi đã thu hút đông đảo học sinh tại các trường THCS, THPT trên địa bàn tham gia.

Ban Giám khảo thẩm định, chấm điểm Dự án “Thiết kế, chế tạo hệ thống phân loại sản phẩm theo chiều cao và vật liệu” của học sinh Trường THCS Nguyễn Du (TP. Thái Nguyên).

Đặc biệt trong năm học 2024-2025, toàn tỉnh có 163 dự án thuộc 20 lĩnh vực của 322 học sinh đến từ 32 trường THPT và 9 phòng giáo dục - đào tạo cấp huyện. Một số đơn vị có nhiều dự án tham gia Cuộc thi cấp tỉnh, gồm: Trường THPT Chuyên Thái Nguyên, THPT Chu Văn An, THPT Phú Bình; các phòng giáo dục và Đào tạo huyện Đồng Hỷ, Đại Từ và TP. Thái Nguyên. Lĩnh vực có nhiều dự án nhất là khoa học xã hội và hành vi, kỹ thuật cơ khí, phần mềm hệ thống, hóa sinh...

Theo ông Đào Xuân Tân, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Thái Nguyên, phần lớn các dự án dự thi đều là kết quả của một quá trình nghiên cứu, tìm tòi đầy trách nhiệm, tâm huyết và niềm đam mê khoa học của cả học sinh và giáo viên ở các nhà trường. Một số dự án được đầu tư bài bản, có hàm lượng khoa học cao. Các em học sinh đã thực sự chủ động, tự tin trong khi trình bày sản phẩm cũng như khi trả lời những câu hỏi chất vấn của Ban Giám khảo, chuyên gia. Đồng thời, tự tin dẫn dắt và mở rộng thêm vấn đề theo sự hiểu biết rất đầy đủ về công trình nghiên cứu của mình.

Cuộc thi thực sự đã khơi dậy được hứng thú của các em học sinh trên con đường nghiên cứu khoa học... - Ông Đào Xuân Tân

Trong số các dự án tham gia Cuộc thi, có nhiều mô hình, sản phẩm ứng dụng thuật toán, trí tuệ nhân tạo (AI) được đánh giá phù hợp với xu hướng phát triển khoa học – công nghệ trong giai đoạn hiện nay. Có dự án ý tưởng, quá trình nghiên cứu và kết quả thực hiện đã nhận được sự đánh giá cao các thầy cô giáo, các chuyên gia, đặc biệt là 2 dự án đoạt giải Nhất Cuộc thi năm học 2024-2025.

Gian trưng bày dự án của học sinh Trường THPT Chuyên Thái Nguyên.

Đó là: Dự án “Xây dựng hệ thống thông minh quản lý, điều phối và hỗ trợ tìm kiếm, cứu hộ trong phòng chống thiên tai” thuộc lĩnh vực Phần mềm hệ thống của nhóm học sinh Trường THPT Lương Ngọc Quyến; “Nghiên cứu thiết kế ngược ứng dụng cho tái tạo miếng vá 3D trong ngành khảo cổ và y học” thuộc lĩnh vực Kỹ thuật cơ khí của nhóm học sinh Trường THPT Lê Hồng Phong...

Từ Cuộc thi cấp tỉnh hằng năm, Sở Giáo dục và Đào tạo đã lựa chọn các dự án có chất lượng, có tiềm năng dự thi cấp quốc gia. Trong nhiều năm qua, tại Cuộc thi KHKT cấp quốc gia, học sinh Thái Nguyên đã đạt được kết quả đáng khích lệ. Một số trường đã đạt giải cao tại Cuộc thi KHKT cấp Quốc gia như: Trường THPT Chuyên, THPT Lương Ngọc Quyến, THPT Gang Thép, THPT Phú Bình...

Qua đó, khẳng định khả năng sáng tạo, nghiên cứu khoa học, kỹ thuật của học sinh tỉnh Thái Nguyên. Đồng thời, tạo động lực để mỗi cán bộ, giáo viên tích cực hưởng ứng phong trào thi đua sáng tạo khoa học, nâng cao năng lực chuyên môn nghiệp vụ, khích lệ tinh thần hăng say học tập, nghiên cứu, thực hành của học sinh.

Thảo Nguyên