CUỘC THI VIẾT 'HƯƠNG VỊ TẾT': Ngày xuân nhớ chuối chần mẹ muối

Vùng đất Hòa Vang (TP Đà Nẵng) được nhiều du khách trong và ngoài nước biết đến không chỉ bởi nơi đây có nhiều địa danh du lịch nổi tiếng mà còn bởi nền ẩm thực mang bản sắc riêng của "xứ Quảng" với các món như: mì Quảng, bánh tráng Túy Loan, bánh khô, bánh in, bánh nổ, xôi đường, mọc hấp... Bởi vậy, từ xa xưa đã có câu ca: "Túy Loan trăm thứ đều ngon/ Vừa vừa cái miệng kẻo chồng con hết nhờ"…

Người dân Hòa Vang có gần chục loại dưa muối để ăn ngày Tết, gồm: dưa cải, dưa hành, dưa kiệu, dưa món, dưa củ cải... Trong đó, món "dưa chuối", còn gọi là "chuối chần" hay dưa chuối chát, dưa chuối hột, có hương vị đậm đà, dân dã, thơm ngon và đặc trưng nhất.

Nguyên liệu để làm món chuối chần

Tên gọi "chuối chần" có thể bắt nguồn từ hai công đoạn chế biến món ăn này. Đó là chần (trụng) nước sôi cho chuối héo, ăn giòn và chần (đè) lên quả chuối cho ra bớt nước chát. Chuối để làm dưa chuối chần là loại chuối chát, rất nhiều hột, thường dùng những trái còn non.

Hằng năm, cứ đến 27 Tết, mẹ tôi lại cột dao vào ngọn cây sào mang ra bụi chuối chát sau hè để cắt lá gói bánh tét. Tiện tay, mẹ chặt luôn buồng chuối chát để làm dưa. Trong lúc chị tôi mang lá chuối hong dưới nắng xuân để gói bánh cho đẹp thì mẹ tranh thủ làm món dưa chuối chát.

Trước tiên, mẹ chuẩn bị thau nước sạch, vắt vào ít chanh, hòa thêm chút muối. Tiếp đến, mẹ cắt từng trái chuối xanh, cắt bỏ đầu ngọn, bào sạch vỏ ngoài rồi rửa sơ cho bớt mủ. Mẹ không quên để lại phần cuống làm cái "đuôi cá" cho đẹp.

Sau đó, mẹ đặt trái chuối lên mặt thớt, xắt mỏng đều dọc theo thân trái, từng lát khoảng 2-3 cm. Điều đặc biệt là các lát chuối không đứt rời mà vẫn dính lại với nhau. Xắt xong trái nào, mẹ thả trái đó vào thau nước chanh muối đã chuẩn bị để trái chuối trắng đẹp.

Sau khi ngâm, mẹ vớt chuối ra để ráo nước rồi đặt trái chuối lên mặt thớt kê hơi nghiêng, dùng một mặt thớt mỏng khác hay cái dĩa sứ dày đè lên trái chuối để ép sạch nước bên trong. Nhờ vậy mà món dưa chuối chát khi ăn không hề có vị chát.

Đĩa dưa chuối chát rất bắt mắt

Xong đâu vào đấy, mẹ sắp chuối cho đều vào hũ thủy tinh; châm giấm đường, gừng, tỏi và một ít muối rồi dùng muỗng ép chặt trái chuối xuống và đậy nắp lại. Khoảng vài ba ngày sau là có món dưa chuối chần để thưởng thức.

Ông bà ta thường nói: "Đói cũng ngày Tết, hết cũng ngày mùa". Mâm cơm ngày Tết có nhiều món thịt, cá cùng các loại bia, rượu. Thêm món "chuối chần" sẽ giúp giảm bớt cảm giác ngấy, kích thích vị giác, mang lại sự ngon miệng và có tác dụng giải bia rượu.

Lúc sinh thời, ngày Tết, cha tôi rất thích nhắm rượu với "chuối chần" cùng bạn bè. Món ăn dân dã mà đầy đủ hương vị chua, ngọt, cay hòa quyện vào nhau; nhậu kèm món thịt heo ba chỉ hoặc thịt mông luộc là "đúng bài".

Mái tóc tôi nay đã lên màu sương khói. Mỗi khi ngang qua vườn nhà ai, nhìn hoa chuối nở bên những nải chuối chát xanh non, lòng tôi bỗng rộn lên nỗi nhớ mẹ, nhớ cha, nhớ hương vị những đĩa dưa chuối đậm đà mẹ tự tay muối mỗi dịp xuân về.

Tâm Nguyễn