Cuộc thi viết 'Lòng tốt quanh tôi' lần 3: Người lưu giữ nụ cười trên bản vùng cao

Đam mê nhiếp ảnh, Lưu Minh Khương không chỉ thành công trong nghề mà còn thực hiện những dự án cộng đồng ý nghĩa. Tiêu biểu là dự án "Kỷ yếu trên bản", chụp và in hơn 7.000 bức ảnh cho các em nhỏ vùng cao suốt 2 năm qua.

"Tiệm ảnh" trên vai

Mảnh khảnh, nhỏ nhắn nhưng năng động, hoạt bát và toát ra chất của một nghệ sĩ nhiếp ảnh là những cảm nhận đầu tiên khi tôi tiếp xúc với chàng trai Lưu Minh Khương (SN 1994, người dân tộc Tày). Trước khi dấn thân vào nghiệp chụp ảnh, Khương đã tốt nghiệp đại học ngành Quản lý đất đai của Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội. Song bằng đam mê và sự dấn thân, Khương không chỉ sống được bằng nghề mà còn đem lại giá trị cho xã hội, lưu giữ hàng ngàn khoảnh khắc đẹp trong đời sống và của trẻ em vùng cao.

Sinh ra tại vùng miền núi của tỉnh Bắc Giang (nay là tỉnh Bắc Ninh), Khương đam mê chụp ảnh từ nhỏ, trong tâm trí cậu luôn khát khao sở hữu một chiếc máy ảnh. Khi xuống Hà Nội học đại học, Khương phải xoay xở làm thêm và đến năm thứ 2, ước mơ của Khương đã thực hiện được. "Tôi mua được một chiếc máy ảnh hơn 3 triệu đồng và bắt đầu học chụp ảnh. Bức ảnh đầu tiên tôi chụp là một cụ ông cắt tóc ở quê chuẩn bị đón Tết. Tôi cho ông cụ xem và ông rất thích. Tôi nhận ra nét đẹp ở chính những khoảnh khắc đời thường. Qua ảnh, tôi hiểu hơn cuộc sống, công việc của họ tiếp thêm nghị lực cho tôi. Từ đó, tôi quyết định đi theo nhiếp ảnh một cách nghiêm túc" - Khương tâm sự.

Lưu Minh Khương nhận Giải thưởng Thanh niên Sống đẹp tỉnh Bắc Giang năm 2024. (Ảnh do nhân vật cung cấp)

Cũng từ thời điểm đó, chiếc máy ảnh trở thành "vật bất ly thân" với Khương trên mọi cung đường, tuyến phố. Khương học nhiếp ảnh từ internet, bạn bè và qua chính những tấm ảnh mình chụp. Chàng trai còn mang theo cả máy in ảnh bên người như một tiệm ảnh nhỏ di động trên vai.

Năm 2021, Khương quyết định thực hiện dự án 999 bức ảnh đời thường khắp Việt Nam. Khương đi khắp nơi, vào mọi góc phố rồi âm thầm ghi lại những khoảnh khắc đẹp của đời sống, sau đó in ra, đóng khung và tặng cho nhân vật trong ảnh. "Những người lao động ngoài đường phố thường không nghĩ họ được chụp lại cảnh đang làm việc. Đôi khi họ nghĩ công việc của họ không đáng để được ngợi khen nhưng thực tế đó chính là nét đẹp lao động. 999 bức ảnh như 999 câu chuyện, ngành nghề lao động rất đáng được tôn vinh" - Khương chia sẻ.

Lưu dấu những khoảnh khắc hồn nhiên

Là người miền núi nên Khương thường xuyên đi du lịch trải nghiệm ở các tỉnh vùng núi phía Bắc. Một lần lên bản ở Y Tý (tỉnh Lào Cai), Khương thấy nhiều em nhỏ hớn hở chạy tới. Do tuổi thơ không có điều kiện lưu lại được bức ảnh nào kỷ niệm nên Khương muốn ghi lại những khoảnh khắc hồn nhiên của các em.

"Tôi chụp một bạn nhỏ và in ảnh tặng em ngay lúc đó. Sau đó liền có mấy em nói: "Chú ơi! Chúng cháu cũng muốn có ảnh!". Nhưng tôi không mang đủ giấy in ảnh. Tôi nhận thấy rõ sự tiếc nuối của các em qua ánh mắt ngây thơ. Về nhà, tôi rất trăn trở, nghĩ phải làm gì đó lớn hơn nên tôi kêu gọi anh em đồng nghiệp thực hiện dự án Kỷ yếu trên bản" - Khương cho biết.

Tặng ảnh cho các em nhỏ vùng cao. (Ảnh do nhân vật cung cấp)

Sau thời gian ngắn chuẩn bị, dự án chính thức được khởi động vào cuối năm 2023 với khoảng hơn 100 người tham gia, họ đều là những người có kỹ năng chụp ảnh, quay phim. Điểm đầu tiên thực hiện dự án là địa bàn Y Tý - nơi Khương vẫn nợ các em nhỏ nơi đây lời hứa sẽ trở lại và chụp cho các em những tấm ảnh đẹp.

Để thực hiện dự án, Khương và cộng sự đã gặp rất nhiều khó khăn - từ thời tiết không "chiều lòng" đến địa bàn xa xôi, đường sá khó đi. Có điểm trường ở lưng chừng núi, cả đội phải đi bộ cả giờ mới tiếp cận được. Đặc biệt, dự án tổ chức được 4 mùa thì 3 lần gặp mưa lớn, song cả đội vẫn quyết tâm bền chí cùng nhau vượt qua.

Bên cạnh đó, để chụp được khoảnh khắc các em hồn nhiên nhất, các thợ ảnh phải tương tác tốt với các em để lấy được cảm xúc tự nhiên. Nhiều em nhỏ dân tộc thiểu số chưa nói sõi tiếng Việt nên các thợ ảnh phải mất nhiều công sức hơn trong khâu tạo bối cảnh. Anh Bùi Ngọc Công, tình nguyện viên dự án, cho biết: "Mùa thứ 3 gặp mưa bão lớn khiến dự án thay đổi 2 lần. Khó khăn rất nhiều nhưng khi chụp được những tấm ảnh đẹp tặng các em, chúng tôi rất hạnh phúc. Lúc chia tay, các em chạy ra ôm chúng tôi và tất cả đều vỡ òa cảm xúc, không kìm được nước mắt".

Khương nhớ như in những ngày chưa có internet, không có phông chụp, mưa liên miên nhưng mọi người vẫn sát cánh bên nhau, thực hiện trọn vẹn 4 mùa "Kỷ yếu trên bản". Mỗi bức ảnh tuy giá trị vật chất không lớn nhưng là kỷ vật vô giá theo thời gian nên cả đội luôn trân trọng từng khoảnh khắc của các em nhỏ. Tính đến nay, dự án đã chụp ảnh cho hơn 3.500 em nhỏ vùng cao, hơn 7.000 bức ảnh chụp, in và đóng khung đã được trao ngay sau khi chụp.

Những tấm ảnh kết nối cộng đồng

Bên cạnh hoạt động chụp ảnh kỷ yếu, dự án còn thực hiện một số hoạt động bên lề khác như tổ chức lớp học nhiếp ảnh, lớp học vẽ tranh, chơi nhạc cụ truyền thống…; tổ chức biểu diễn văn nghệ và phổ biến kiến thức, trải nghiệm cho các em biết về các ngành nghề trong xã hội, từ đó tiếp thêm động lực học tập, không bỏ học giữa chừng.

Đặc biệt, mỗi khi kết thúc dự án, đội của Khương đã nhận được những tình cảm hết sức đáng yêu, hồn nhiên của các em. Có em không nói nên lời chỉ dám viết ra giấy "Con cảm ơn các chú nhiều lắm". Có em mếu máo ôm chặt cô chú, có em hỏi đi hỏi lại bao giờ các chú quay lại khiến tất cả đều nghẹn ngào. "Mỗi chương trình kết thúc, tôi phải mất cả tháng mới bớt nhớ các em. Tình cảm của các em dành cho chúng tôi rất hồn nhiên, đáng yêu, không giống bất thứ tình cảm nào khác" - Khương bộc bạch.

Về những khoảnh khắc đời thường từng chụp, Khương ấn tượng nhất là bức ảnh "Cặp đôi lính chì" - chụp vợ chồng anh Đoàn Ngọc Bảo và chị Nguyễn Thị Lệ Thu. Hai vợ chồng mỗi người đều chỉ có một chân nhưng luôn nở nụ cười bên con trai, tưng bừng chuẩn bị đón Tết Nguyên đán.

Khoảnh khắc hạnh phúc của gia đình “Cặp đôi lính chì” trong không khí đón Tết. (Ảnh do nhân vật cung cấp)

Bức ảnh nhanh chóng được lan truyền trên mạng xã hội và truyền cảm hứng cho không ít người khuyết tật, người yếu thế trong xã hội về nghị lực sống và thái độ lạc quan trong bất kỳ hoàn cảnh nào. Chị Nguyễn Thị Lệ Thu chia sẻ: "Khoảnh khắc tươi vui được anh Khương chụp lại và gửi cho vợ chồng tôi. Bức ảnh được cộng đồng mạng đón nhận và lan tỏa rộng rãi. Một bạn khuyết tật chân khi xem được bức ảnh vợ chồng tôi đã nhắn tin cho tôi rằng trước đây em thấy cuộc sống rất tiêu cực, nhìn ảnh anh chị lạc quan như vậy em đã lại lấy lại được niềm tin cuộc sống".

Khương cho biết anh và cộng sự đang lên kế hoạch triển khai mùa 5 dự án "Kỷ yếu trên bản" tại tỉnh Điện Biên để tiếp tục lưu giữ thật nhiều khoảnh khắc đẹp trên bản miền núi.

NGUYỄN DUY KHÁNH