Cuối năm lại lo chuyện xe 'dù', bến 'cóc'

Theo thống kê từ Sở GTVT Hà Nội, hiện nay, mạng lưới tuyến vận tải hành khách tuyến cố định (VTHKTCĐ) liên tỉnh đường bộ của Hà Nội đã kết nối 41 tỉnh, thành phố với 897 tuyến vận tải, 502 đơn vị vận tải, 3.303 phương tiện, hoạt động 3.556 chuyến/ngày (trong đó có 38 đơn vị vận tải thuộc Hà Nội với tổng cộng 450 xe). Mạng lưới này phân bố chủ yếu tại 6 bến xe lớn gồm: Mỹ Đình, Giáp Bát, Gia Lâm, Nước Ngầm, Yên Nghĩa, Sơn Tây. Từ sau đại dịch COVID-19 đến nay, VTHKTCĐ mới chỉ khôi phục được khoảng 70 - 80% và vẫn đang đứng trước áp lực cạnh tranh rất lớn của nhiều loại hình vận tải khác, đặc biệt là xe khách trá hình, xe tiện chuyến, xe ghép.

Phó Giám đốc Công ty CP Bến xe Hà Nội Lý Trường Sơn cho rằng, một trong những nguyên nhân chính khiến các bến vắng khách do quy hoạch luồng tuyến chưa phù hợp. Người dân phải di chuyển xa để đến bến có tuyến xe mong muốn, gia tăng chi phí đi lại. Trong khi đó, xe trá hình, xe dù đưa đón tận nơi, thậm chí đứng ngay trước cửa bến xe đón khách, khiến xe khách tuyến cố định khó cạnh tranh được. Tuy nhiên, Giám đốc Bến xe Nước Ngầm Nguyễn Văn Lập lại cho rằng, vấn đề quyết định là chất lượng dịch vụ của bến cũng như xe. Bến xe làm tốt cơ sở hạ tầng, sạch sẽ, an toàn, không có cò kéo tranh giành khách, dịch vụ chất lượng cao thì người dân sẽ tự tìm đến.

Sở Giao thông Vận tải Hà Nội ủng hộ chủ trương thí điểm phát triển xe trung chuyển hành khách.

Theo thống kê từ Sở GTVT Hà Nội, chỉ trong 2 tháng cuối năm 2022, tại Bến xe Giáp Bát, Mỹ Đình, Gia Lâm đã có tới 107 xe các doanh nghiệp vận tải đăng ký kinh doanh nhưng không hoạt động trong bến. Ông Đỗ Văn Huy, Giám đốc Công ty cổ phần Bến xe Hà Nội chia sẻ: "Trong nhiều năm qua, các cơ quan liên quan đều nhận ra nguyên nhân dẫn tới việc xe "dù", bến "cóc" tồn tại và phát triển rầm rộ là do nhiều đơn vị vận tải hoạt động "lách" luật trá hình như xe khách liên tỉnh tuyến cố định. Lực lượng chức năng thường xuyên tổ chức kiểm tra, xử lý nhưng vi phạm không giảm. Kiểm tra, xử lý vi phạm chỉ là xử lý phần "ngọn", giải pháp hiệu quả là phải tạo điều kiện cho loại hình vận tải chính thống phát triển, đáp ứng tốt nhu cầu đi lại của hành khách".

Trước vấn đề trên, ông Nguyễn Tuyển, Trưởng Phòng Quản lý vận tải (Sở GTVT Hà Nội) cho rằng, thời gian qua, công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát của các lực lượng chức năng còn có lúc, có nơi chưa quyết liệt, chưa thường xuyên; còn tồn tại, phát sinh tái diễn xe "dù", bến "cóc" trên địa bàn quản lý. Trong khi đó, các bến xe trên địa bàn thành phố chưa được quan tâm đầu tư, công tác ứng dụng công nghệ thông tin để thu hút hành khách sử dụng dịch vụ chưa có; chưa tổ chức tốt công tác trung chuyển hành khách nhằm nâng cao chất lượng phục vụ để thu hút hành khách đến bến. Một số bến xe chưa có cơ chế khuyến khích để thu hút hành khách, doanh nghiệp vận tải sử dụng dịch vụ. Về nguyên nhân khách quan, hiện khâu tổ chức vận hành bến, tổ chức giao thông tại một số bến xe còn chưa khoa học, chưa thuận lợi cho xe ra vào bến; vị trí địa lý giữa các bến xe trên cùng một hướng tuyến còn gần nhau… Hơn nữa, tại một số khu vực (tập trung chủ yếu tại các bến xe khách) phát sinh tình trạng xe hợp đồng "trá hình" hoạt động đón trả khách sai quy định…

Thừa nhận xe "dù", xe limousine dù vi phạm nhưng lại hấp dẫn hành khách bởi sự tiện lợi, đưa đón tận nhà với giá cả cạnh tranh, đại diện các doanh nghiệp vận tải kiến nghị Nhà nước cần tạo điều kiện cho các loại hình vận tải chính thống, chính danh có điều kiện phát triển. Một số ý kiến đề xuất bên cạnh phát triển mạng lưới xe buýt, thành phố sớm phát triển loại hình xe cỡ nhỏ trung chuyển hành khách giữa các bến xe với nhau và giữa bến xe đến các điểm, khu vực trong nội đô để thuận tiện cho hành khách di chuyển khi có nhu cầu sử dụng vận tải liên tỉnh…

Đứng về phía đơn vị quản lý nhà nước, ông Nguyễn Phi Thường, Giám đốc Sở GTVT Hà Nội cho rằng, cơ quan quản lý nhà nước đã nhận diện rõ những bất cập về xe "dù", bến "cóc" và đang nỗ lực xử lý. Tuy nhiên, các bến xe và doanh nghiệp vận tải phải phối hợp chặt chẽ với nhau, đồng hành với nhau để cùng đổi mới, nâng cao chất lượng dịch vụ, qua đó thu hút hành khách. Ông Nguyễn Phi Thường ủng hộ chủ trương thí điểm phát triển xe trung chuyển hành khách song loại hình này phải có nhận diện thương hiệu, lộ trình rõ ràng là từ bến đến bến, từ bến đến các điểm trung tâm thành phố để bảo đảm an ninh trật tự, an toàn giao thông.

Sở GTVT Hà Nội cũng giao Phòng Quản lý vận tải phối hợp với các bến xe rà soát các tuyến, các slot xe để điều chỉnh cho phù hợp; kiên quyết loại bỏ các slot "ảo"; tăng các slot, các tuyến cần thiết để đáp ứng nhu cầu của người dân và doanh nghiệp. Sớm nghiên cứu xây dựng app vận tải liên tỉnh để người dân dễ tiếp cận, sử dụng dịch vụ. Thông qua app, các doanh nghiệp vận tải cũng chủ động hơn trong công tác phục vụ hành khách…

Đặng Nhật