Cựu binh Mỹ vượt nửa vòng trái đất, kéo vĩ cầm tưởng niệm 504 nạn nhân vụ thảm sát Sơn Mỹ

Ngày 16/3, tại Khu Chứng tích Sơn Mỹ (xã Tịnh Khê, TP. Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi), Sở VH-TT&DL tỉnh Quảng Ngãi tổ chức dâng hương tưởng niệm 57 năm ngày 504 thường dân Sơn Mỹ bị thảm sát (16/3/1968-16/3/2025).

Tại buổi lễ, Phó giám đốc Sở VH-TT&DL tỉnh Quảng Ngãi Nguyễn Văn Thành chia sẻ, thảm sát Sơn Mỹ không phải là vụ việc duy nhất, nhưng là vụ việc điển hình cho những tội ác dã man, tàn bạo mà các thế lực hiếu chiến gây ra trên mảnh đất Quảng Ngãi, nhân dân Việt Nam trong thời kỳ chiến tranh, tiêu biểu cho nỗi đau thương tột cùng mà nhân dân Việt Nam phải gánh chịu.

Quang cảnh buổi lễ.

“Chúng ta cùng khép lại quá khứ để cùng hướng đến tương lai, kết thân bè bạn với các quốc gia, các dân tộc cùng khát vọng hòa bình, tiến bộ. Đây là lẽ sống, là đạo lý thấm đậm trong cách ứng xử của mỗi người dân Việt Nam, trong đó có những người dân Sơn Mỹ còn mang trên da thịt và cả tâm hồn mình những vết thương chiến tranh”, ông Thành nhấn mạnh.

Vào ngày này 57 năm về trước, trong một buổi sáng yên bình tại thôn Mỹ Lai, làng Sơn Mỹ (xã Tịnh Khê, TP. Quảng Ngãi), một trung đội lính lục quân Hoa Kỳ đổ quân bất ngờ và bắn xối xả thảm sát dã man 504 thường dân vô tội nơi đây. Trong đó có 182 phụ nữ, 60 cụ già, 173 trẻ em và 189 trung niên.

Bà Bùi Thị Quỳnh Vân - Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi (ở giữa) và ông Nguyễn Hoàng Giang - Chủ tịch UBND tỉnh dâng hương tưởng nhớ vụ thảm sát.

Vụ thảm sát Sơn Mỹ (hay còn gọi là Mỹ Lai) đã trở thành vụ thảm sát lớn nhất trong cuộc kháng chiến chống Mỹ của nhân dân Việt Nam và cũng là vụ thảm sát lớn nhất do Quân đội Mỹ gây ra trong các cuộc chiến tranh xâm lược trên toàn cầu. Vụ thảm sát đã trở thành nỗi đau khôn nguôi của toàn thể nhân dân Việt Nam và những người có lương tri, yêu chuộng hòa bình trên thế giới.

Lễ tưởng niệm 57 năm ngày 504 đồng bào Sơn Mỹ bị thảm sát còn là dịp để bày tỏ ước vọng về một thế giới hòa bình, gửi đi thông điệp mong muốn thế giới không còn chiến tranh, không còn những hậu quả đau thương như Sơn Mỹ năm xưa, để mọi người được sống trong yên vui, hạnh phúc.

Tháp chuông này có tên Hòa Bình và nghi thức đánh chuông 5 hồi và 4 tiếng chuông gợi nhớ 504 thường dân vô tội bị sát hại.

Thân nhân các gia đình tưởng niệm người thân đã ra đi trong vụ thảm sát.

Như thường lệ ông Mike Boehm- cựu binh Mỹ lại bay nửa vòng trái đất về đây tấu khúc vĩ cầm dưới chân tượng đài để tưởng nhớ các nạn nhân. “Tôi kéo đàn để tưởng niệm các nạn nhân vụ thảm sát Sơn Mỹ. Đồng thời, mong tiếng đàn này góp phần xây dựng Sơn Mỹ phát triển, điểm đến của những người yêu chuộng hòa bình”, ông Mike Boehm xúc động.

Mike Boehm là cựu binh Mỹ, gia nhập sư đoàn bộ binh đóng quân ở Củ Chi (Sài Gòn) năm 1968. Vừa đặt chân đến Việt Nam, ông đã thấy sự ác liệt của chiến tranh khi quân giải phóng tấn công Sài Gòn trong chiến dịch Mậu Thân. Từ khi biết thông tin về thảm sát Mỹ Lai, ông luôn canh cánh trong lòng nỗi ám ảnh về nó.

Ông Mike Boehm kéo vĩ cầm dưới chân tượng đài Sơn Mỹ.

Năm 1998, nhân tưởng niệm 30 năm vụ thảm sát, ông trở lại cùng hai người lính Mỹ đã giải cứu những phụ nữ và trẻ em trước họng súng của đồng đội. Tại đây, Mike đã chơi một bản nhạc nói về nỗi lòng của người phụ nữ đợi chồng trong cuộc nội chiến nước Mỹ hơn 200 năm trước bằng cây violin cũ kỹ. Từ đó đến nay, tiếng vĩ cầm của ông trở thành một phần trong lễ tưởng niệm ngày thảm sát mỗi năm.

Năm 1993, Mike Boehm chọn Quảng Ngãi là nơi để bắt đầu hành trình hóa giải nỗi đau chiến tranh. Từ đó đến nay, ông là Giám đốc điều hành của Tổ chức Madison Quakers, hỗ trợ giúp phụ nữ có vốn mua bò giống thoát nghèo, xây nhà tình thương và trao học bổng cho trẻ em.

Ông Ronald L. Haeberle (áo xanh)- tác giả của những bức ảnh về thảm sát Sơn Mỹ- dâng hương tại lễ tưởng niệm.

“Tôi rất vui khi thấy người dân ở đây sống tốt hơn. Trong thời gian qua, tổ chức Madison Quakers đã giúp rất nhiều hoàn cảnh khó khăn, xây dựng trường học, công viên, nhà tình thương ở Sơn Mỹ nói riêng và Quảng Ngãi nói chung”, ông Mike Boehm bày tỏ.

Một cựu binh khác là ông Billy Kelly cũng gửi 504 bông hồng để tưởng niệm 504 người dân Sơn Mỹ. Cựu binh người Mỹ này từng đóng quân tại Đức Phổ (tỉnh Quảng Ngãi) vào những năm 1968-1969. Vụ thảm sát Sơn Mỹ khiến ông day dứt cả phần đời còn lại.

Cựu binh Billy Kelly gửi 504 bông hồng để tưởng nhớ các nạn nhân trong vụ thảm sát.

Ông Billy Kelly thường xuyên đến Việt Nam và dự lễ tưởng niệm 504 thường dân Sơn Mỹ. Những năm qua, vì lý do sức khỏe, không thể sang Việt Nam, ông gửi đến 504 bông hồng tưởng niệm những thường dân vô tội đã mất trong vụ thảm sát. Trong tấm thiệp gửi cùng luôn có dòng chữ: “Never forget” (Không bao giờ quên).

Ông Ronald L. Haeberle - phóng viên chiến trường của quân đội Mỹ, người chụp những bức ảnh thảm sát Sơn Mỹ - cũng trở lại Việt Nam viếng những người dân vô tội năm xưa nhân dịp lễ tưởng niệm.

Các em học sinh thắp hương tưởng niệm.

Tại lễ tưởng niệm, trong âm vang của tiếng chuông được gióng lên, lãnh đạo tỉnh cùng các đại biểu dành một phút mặc niệm; thành kính dâng hương, dâng hoa lên trước tượng đài Sơn Mỹ, tưởng nhớ và cầu nguyện cho linh hồn 504 thường dân vô tội.

Nguyễn Ngọc