Cựu Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long đã làm gì để được hối lộ hơn 51 tỉ đồng?

VKSND tối cao vừa ban hành Cáo trạng truy tố 38 bị can trong vụ án “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng”; “Đưa hối lộ”, “Nhận hối lộ”, “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát lãng phí”, “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”; “Lợi dụng ảnh hưởng đối với người có chức vụ, quyền hạn để trục lợi”, “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” xảy ra tại Công ty Việt Á, Bộ Y tế, Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) và các đơn vị, tổ chức có liên quan.

Cựu Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long.

Trong vụ án này, cựu Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long bị cáo buộc với hàng loạt sai phạm nghiêm trọng trong việc giúp Công ty Việt Á làm sai, thu lời bất chính số tiền đặc biệt lớn. Nguyễn Thanh Long bị truy tố tội "Nhận hối lộ", quy định tại điểm a, b Khoản 4 Điều 354 Bộ luật Hình sự.

Theo Cáo trạng của VKSND tối cao, do Phan Quốc Việt - Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Công ty Việt Á quen biết với Nguyễn Thanh Long và Nguyễn Huỳnh từ năm 2017, nên khi Công ty Việt Á được tham gia phối hợp nghiên cứu Đề tài của Bộ KH&CN thì Phan Quốc Việt đến gặp, nhờ Nguyễn Thanh Long và Nguyễn Huỳnh giúp đỡ để Công ty Việt Á được Bộ Y tế cấp số đăng ký lưu hành để sản xuất, tiêu thụ được Test xét nghiệm và được Long, Huỳnh đồng ý.

Nguyễn Thanh Long giao cho Nguyễn Huỳnh (khi đó là Phó trưởng phòng Quản lý giá, Cục Quản lý dược, Bộ Y tế, nguyên Thư ký của Nguyễn Thanh Long) làm đầu mối liên hệ để giúp Công ty Việt Á; trực tiếp can thiệp và chỉ đạo Nguyễn Huỳnh can thiệp, tác động để giúp Công ty Việt Á được cấp số đăng ký lưu hành, hiệp thương giá (với giá đã bị nâng khống), không bị rút đăng ký lưu hành sau kiểm tra giá hiệp thương, phân bổ, thanh toán tiền Test xét nghiệm, tiêu thụ Test xét nghiệm trái quy định của pháp luật, giúp Công ty Việt Á biến Test xét nghiệm là sản phẩm Đề tài thuộc sở hữu Nhà nước thành sản phẩm của Công ty Việt Á, được sản xuất, bán thương mại trái phép thu lời bất chính đặc biệt lớn.

Cùng với đó, Nguyễn Thành Long còn can thiệp, chỉ đạo Nguyễn Minh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Trang thiết bị & Công trình y tế (đơn vị đầu mối cấp số đăng ký lưu hành của Bộ Y tế) tạo điều kiện tiếp nhận, kiểm tra, đề xuất cấp số đăng ký lưu hành cho Test xét nghiệm của Công ty Việt Á trái quy định; giao Nguyễn Huỳnh tổng hợp thông tin, tài liệu về Test xét nghiệm của Công ty Việt Á rồi gửi email cho Long, đồng thời tiếp tục đôn đốc, thúc đẩy Nguyễn Minh Tuấn khẩn trương thực hiện cấp số đăng ký lưu hành cho Test xét nghiệm của Công ty Việt Á;

Tổng Giám đốc Công ty Việt Á Phan Quốc Việt đưa hối lộ hàng trăm tỉ đồng.

Nguyễn Thanh Long chỉ đạo Nguyễn Minh Tuấn trình ông Nguyễn Trường Sơn - Thứ trưởng Bộ Y tế ký quyết định cấp số đăng ký lưu hành tạm thời Test xét nghiệm COVID-19 cho Công ty Việt Á mặc dù đã được Nguyễn Minh Tuấn và bà Đào Phương Linh (chuyên viên Vụ Trang Thiết bị & Công trình y tế) báo cáo trực tiếp và qua email về sai phạm trong việc cấp số đăng ký lưu hành Test xét nghiệm cho công ty này. Khi Công ty Việt Á đề nghị cấp số lưu hành chính thức, Tuấn tiếp tục báo cáo Long về việc công ty này vẫn chưa phải là đối tượng để cấp số lưu hành nhưng Long vẫn chỉ đạo Tuấn đề xuất cấp số đăng ký lưu hành chính thức đối với Test xét nghiệm của Công ty Việt Á;

Tiếp đó, Nguyễn Thanh Long ký quyết định giao Nguyễn Nam Liên (khi đó là Vụ trưởng Vụ Kế hoạch Tài chính, Bộ Y tế) và Nguyễn Minh Tuấn đại diện Bộ Y tế thực hiện hiệp thương giá Test xét nghiệm với Công ty Việt Á. Khi hiệp thương giá, Nguyễn Nam Liên đã báo cáo và Nguyễn Thanh Long đồng ý về việc đại diện Bộ Y tế xác định giá hiệp thương Test xét nghiệm là 470 nghìn đồng/Test mà không có căn cứ.

Khi kiểm tra giá Hiệp thương, mặc dù được Đoàn kiểm tra báo cáo sai phạm về nguyên vật liệu sản xuất Test xét nghiệm của Công ty Việt Á, có ý kiến đề nghị rút số đăng ký lưu hành nhưng Nguyễn Thanh Long cố ý không chỉ đạo xử lý, ban hành kết luận kiểm tra, rút số đăng ký lưu hành và không ra kết luận kiểm tra, vi phạm khoản 3 Điều 13 Nghị định 177/2013/NĐ-CP của Chính phủ. Công ty Việt Á tiếp tục sử dụng giá hiệp thương với Bộ Y tế (đã bị nâng khống) để bán cho các đơn vị, địa phương, thu lợi bất chính.

Ngoài ra, Nguyễn Thanh Long còn can thiệp, tác động để Ngân hàng Nhà nước hỗ trợ, huy động nguồn tài trợ của các Ngân hàng TMCP để thanh toán tiền mua 200.000 Test xét nghiệm cho Công ty Việt Á và chỉ đạo Nguyễn Nam Liên sử dụng nguồn tiền trên để thanh toán tiền cho Công ty Việt Á;

Đồng thời, Nguyễn Thanh Long còn chỉ đạo Bộ Y tế phân bổ 200.000 Test xét nghiệm cho các đơn vị, địa phương trên cả nước, để các đơn vị, cơ sở y tế biết Test xét nghiệm của Công ty Việt Á là sản phẩm chủ lực được Bộ Y tế sử dụng trong phòng, chống dịch, sẽ liên hệ mua khi có nhu cầu. Tiếp đó, giới thiệu với lãnh đạo tỉnh Hải Dương và một số tỉnh, thành phố để Công ty Việt Á tiêu thụ, bán Test xét nghiệm COVID-19.

Bị can Nguyễn Huỳnh.

Tiếp nhận chỉ đạo của Nguyễn Thanh Long, Nguyễn Huỳnh đã làm đầu mối liên lạc, trao đổi thông tin giữa Phan Quốc Việt và Nguyễn Thanh Long trong việc giúp Công ty Việt Á được cấp số đăng ký lưu hành, phân bổ, thanh toán tiền Test xét nghiệm, sản xuất và tiêu thụ Test xét nghiệm;

Huỳnh cùng Việt đến gặp Nguyễn Văn Trịnh (trợ lý Phó Thủ tướng) để nhờ chỉnh sửa văn bản của Bộ Y tế có nội dung: “Phân công ông Nguyễn Trường Sơn chỉ đạo các cơ sở y tế trên cả nước liên hệ Công ty Phù Sa để mua sinh phẩm xét nghiệm…”, trong đó, xóa bỏ nội dung "liên hệ Công ty Phù Sa", tạo cơ hội cho Công ty Việt Á bán Test xét nghiệm chuẩn bị sản xuất;

Nguyễn Huỳnh liên hệ và giới thiệu Phan Quốc Việt với ông Đặng Đức Anh - Viện trưởng và bà Lê Thị Quỳnh Mai - Phó Viện trưởng Viện vệ sinh dịch tễ Trung ương (NIHE) ban hành kết quả kiểm định Test xét nghiệm làm căn cứ để trình, cấp số đăng ký lưu hành tạm thời, trái Nghị định 36 và Nghị định số 169; thúc giục Nguyễn Minh Tuấn và bà Đào Phương Linh (trực tiếp tham mưu, đề xuất cấp số đăng ký lưu hành) đẩy nhanh tiến độ trình cho ông Nguyễn Trường Sơn - Thứ trưởng Bộ Y tế ký Quyết định cấp số lưu hành cho Công ty Việt Á;

Huỳnh còn thu thập Biên bản đánh giá, nghiệm thu kết quả giai đoạn 1 của Đề tài và Báo cáo của Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương về kết quả đánh giá Test xét nghiệm COVID-19 để Nguyễn Thanh Long chỉ đạo Nguyễn Minh Tuấn đề xuất, cấp số đăng ký lưu hành cho Test xét nghiệm của Công ty Việt Á; Và Huỳnh cùng Nguyễn Thanh Long giới thiệu Phan Quốc Việt và Công ty Việt Á tiêu thụ Test xét nghiệm tại tỉnh Hải Dương và một số tỉnh, thành phố khác.

Quá trình thực hiện những hành vi trên, Nguyễn Thanh Long đã thông qua Nguyễn Huỳnh gợi ý Phan Quốc Việt đưa tiền. Phan Quốc Việt đã đưa hối lộ 4 lần với tổng số tiền 2,25 triệu USD (tương đương 51.108.500.000 đồng) cho Nguyễn Thanh Long, trong đó 1 lần vào ngày 29/6/2021, trực tiếp Việt đưa cho Long số tiền 50.000 USD tại Phòng khách Quốc tế, Trụ sở Bộ Y tế và 3 lần vào khoảng thời gian từ tháng 12/2020 đến tháng 2/2021, thông qua Nguyễn Huỳnh với số tiền 2,2 triệu USD. Ngoài việc đưa tiền cho Long, Việt còn đưa hối lộ cho Nguyễn Huỳnh 2 lần vào tháng 1, 2/2021 với tổng số tiền 4 tỉ đồng.

Nguyễn Thanh Long và Nguyễn Huỳnh nhận tiền để thực hiện nhiều hành vi trái pháp luật theo đề nghị của Việt, giúp Công ty Việt Á xuyên suốt từ việc cấp số đăng ký lưu hành, hiệp thương giá, kiểm tra giá hiệp thương, phân bổ, thanh toán tiền Test xét nghiệm, sản xuất và tiêu thụ Test xét nghiệm, gây thiệt hại số tiền hơn 1.235 tỉ đồng, trong đó thiệt hại cho Ngân sách Nhà nước hơn 402 tỉ đồng.

Nhật Minh