Cựu Chủ tịch Hội đồng Thành viên khai gì về thiệt hại hàng trăm tỷ đồng tại VEAM?

Sáng 18/5, TAND TP Hà Nội đã mở phiên tòa hình sự sơ thẩm xét xử vụ án thất thoát hàng trăm tỷ đồng xảy ra tại Tổng Công ty Máy động lực và Máy nông nghiệp Việt Nam (VEAM).

Tại phiên tòa, đại diện VEAM có mặt với tư cách là nguyên đơn dân sự.

Ngân hàng TMCP Phương Đông và 8 công ty gồm: Công ty Vận tải và Thương mại VEAM (Vetranco), Công ty Thép Minh Quang, Công ty Thương mại và đầu tư Tương Lai, Công ty Thương mại và đầu tư Bách Việt, Công ty Đầu tư Đại Nam, Công ty Nhựa Vân Đồn, Công ty Hải Đăng, Công ty Tân Phục Hưng và 23 cá nhân được Tòa án triệu tập với tư cách là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan cũng có mặt theo triệu tập của Tòa án...

Chiều 18/5, HĐXX thẩm vấn bị cáo Trần Ngọc Hà (cựu Chủ tịch HĐTV VEAM).
Cáo trạng xác định, bị cáo Trần Ngọc Hà sai phạm do liên quan đến ba hành vi là bảo lãnh trái pháp luật cho công ty con - Vetranco và thực hiện hai dự án gây thiệt hại tổng số tiền hơn 142 tỷ đồng.

Bị cáo Trần Ngọc Hà tại phiên tòa.

Trả lời HĐXX, bị cáo Trần Ngọc Hà phủ nhận cáo buộc của Viện kiểm sát và cho rằng, mình đã làm tròn trách nhiệm. Theo lời khai của bị cáo Trần Ngọc Hà, VEAM cổ phần hóa từ năm 2017, vốn Nhà nước nắm giữ là 88,47 do Bộ Công thương đại diện. Còn đại diện trước pháp luật là Tổng Giám đốc VEAM.

Bị cáo Trần Ngọc Hà cho biết, pháp luật quy định tách bạch thẩm quyền của HĐTV và Tổng giám đốc. Ở doanh nghiêp, có hai lĩnh vực chính là đầu tư và sản xuất kinh doanh. Đối với lĩnh vực đầu tư thì thẩm quyền thuộc về HĐTV. Tổng Giám đốc là cơ cấu chấp hành, thực hiện các nghị quyết HĐTV. Người đại diện theo pháp luật ở VEAM là bị cáo Lâm Chí Quang (cựu Tổng Giám đốc VEAM).

Theo cáo trạng, lãnh đạo VEAM đã thực hiện ba hành vi vi phạm liên quan đến bảo lãnh vay cho Vetranco gây thiệt 76 tỷ đồng. Theo lời khai của bị cáo Trần Ngọc Hà, Tổng Giám đốc VEAM là Lâm Chí Quang có thẩm quyền của mình. Cụ thể, việc bảo lãnh cho vay thuộc thẩm quyền của Tổng Giám đốc. Và Tổng Giám đốc không cần báo cáo việc này với HĐTV.

“HĐTV hoàn toàn không biết việc này. Cho đến ngày 11/9/2013, lần đầu tiên tôi được nghe nói, VEAM bảo lãnh và lập tức yêu cầu báo cáo cho tôi toàn bộ sự việc. Sau đó, tôi có văn bản yêu vay số tiền trên và yêu cầu Tổng Giám đốc VEAM ngăn chặn ngay các phát sinh bảo lãnh”, bị cáo Trần Ngọc Hà khai.

Các bị cáo tại phiên tòa.

Bị cáo Trần Ngọc Hà cho rằng, cáo trạng quy kết mình đủ điều kiện để biết các sự việc liên quan đến VEAM là không đúng với lý do, nghiệp vụ bão lãnh không phát sinh trên báo cáo tài chính, và người được giao nhiệm vụ theo dõi là Trưởng ban kiểm soát VEAM cũng không biết vì không ai báo cáo.

Bị cáo Trần Ngọc Hà khai tiếp, sát sườn nhất như Hội đồng quản trị của Vetranco cũng không biết việc bảo lãnh này. “Cáo trạng quy kết tôi buộc phải biết các sự việc liên quan đến VEAM là không phù hợp. Vì có những việc ở VEAM hoàn toàn thuộc thẩm quyền của Tổng Giám đốc. Và nếu như việc quản lý tài chính ở dưới mức pháp luật quy định thì HĐTV VEAM không buộc phải biết”, bị cáo Trần Ngọc Hà khẳng định.

Cũng theo lời khai của bị cáo Trần Ngọc Hà, Tổng Giám đốc VEAM có hạn mức 20% vốn điều lệ so với báo cáo tài chính gần nhất. VEAM có 2.3000 tỷ đồng thì Tổng Giám đốc được bảo lãnh khoảng 460 tỷ đồng. Và pháp luật cũng không quy định rõ, hạn mức trên là bảo lãnh một lần hay tất cả các lần.

Về phía HĐTV của VEAM hoàn toàn có thẩm quyền vào đầu tư. Còn Tổng Giám đốc VEAM có quyền mua, bán, vay, cho vay, bảo lãnh… dưới mức quy định.

Liên quan đến việc VEAM bảo lãnh số tiền 193 tỷ đồng, bị cáo Trần Ngọc Hà cho rằng, Chủ tịch HĐTV luôn rà soát các hoạt động của doanh nghiệp, nhưng ở các kênh thông tin như báo cáo ban điều hành, báo cáo của người được phân công theo dõi… Và các nghiệp vụ này, Tổng Giám đốc VEAM là người ký một tờ giấy A4 gửi ngân hàng là xong, chứ không phát sinh bất cứ sổ sách nào.

Bị cáo Trần Ngọc Hà phân trần, với cách làm này của VEAM thì người được phân công theo dõi là bị cáo Nguyễn Văn Khôi (cựu Trưởng Ban kiểm soát, Thành viên HĐTV VEAM) cũng không biết được.

Toàn cảnh phiên tòa.

Trả lời HĐXX về trách nhiệm của Chủ tịch HĐTV trong sai phạm của VEAM, bị cáo Trần Ngọc Hà cho rằng: “Nếu xét ra thì là trách nhiệm hành chính của người đứng đầu và trách nhiệm gì thì pháp luật quy định rồi. Còn trách nhiệm của Tổng Giám đốc Lâm Chí Quang trong hoạt động sản xuất kinh doanh thì tôi không buộc phải biết”.

HĐXX hỏi về 3 hợp đồng VEAM ký với Công ty Thương mại và đầu tư Bách Việt, rồi bán lại hàng hóa cho Vetranco, bị cáo Trần Ngọc Hà cho biết, khi đi kiểm tra, bị cáo Nguyễn Văn Khôi có báo cáo với HĐTV là Vetranco có vốn điều lệ nhỏ, nhưng công nợ rất nhiều. Và bị cáo cũng không hiểu tại sao những ngày tiếp theo, Ban điều hành VEAM lại tiếp tục ký 3 hợp đồng. Tuy nhiên, việc ký hợp đồng vẫn thuộc quyền của Tổng Giám đốc.

Về quyết định chuyển tạm ứng cho Công ty T-King tổng số tiền 400.000 USD để T-King nghiên cứu, phát triển các bộ linh kiện xe ôtô tay lái bên phải, bị cáo Trần Ngọc Hà cho biết, sản xuất ô tô đều phải nhập linh kiện, còn một phần làm trong nước, VEAM là đơn vị cuối cùng trong “chuỗi” hoạt động này.

“Tôi cho rằng, mình là con người năng động, đam mê công việc, thấy việc có lợi cho trước mắt và lâu dài thì làm, kể cả thế hệ tiếp theo không làm những việc như thế thì nhà máy sản xuất không tồn tại”, bị cáo Trần Ngọc Hà tự đánh giá về mình.

Nguyễn Hưng