Cựu Thứ trưởng Trương Quốc Cường nhận trách nhiệm của người đứng đầu

Sáng 13/5, TAND TP Hà Nội tiếp tục điều hành phiên tòa hình sự sơ thẩm xét xử vụ án “Buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh”, “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” và “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” xảy ra tại Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế), thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh, thành phố khác.

Đây là một trong những vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực theo dõi, chỉ đạo và yêu cầu phải khẩn trương hoàn tất điều tra, truy tố và đưa ra xét xử trong Quý II/2022.

Cáo trạng của Viện KSND tối cao xác định, quá trình thẩm định 7 loại thuốc Health 2000 Canada, các chuyên gia pháp chế đã bỏ qua yêu cầu về hợp pháp hóa lãnh sự đối với tài liệu FSC, GMP; thẩm định bổ sung chỉ do một người thực hiện, tự ý sửa chữa, tẩy xóa biên bản thẩm định, không bảo đảm tính nhất quán với hồ sơ đăng ký thuốc và không trao đổi với các chuyên gia khác.

Thời điểm đó, bị cáo Trương Quốc Cường là người chịu trách nhiệm quản lý toàn bộ hoạt động của nhóm thẩm định, nhưng đã không quản lý được kết quả thẩm định và để bị cáo Nguyễn Thị Thu Thủy (khi đó là Phó trưởng Phòng Quản lý giá thuốc, Cục Quản lý Dược, Bộ Y tế) có nhiều sai phạm, dẫn đến 7 hồ sơ không đủ điều kiện nhưng vẫn được thẩm định đạt, đề nghị cấp số đăng ký.

Cựu Thứ trưởng Bộ Y tế Trương Quốc Cường.

Những sai phạm thể hiện từ khâu thẩm định, là một trong những nguyên nhân trực tiếp dẫn đến hậu quả thuốc không rõ nguồn gốc xuất xứ, giả nhãn mác Health 2000 Canada được nhập khẩu vào Việt Nam tiêu thụ cho người bệnh.

Ngoài ra, bị cáo Trương Quốc Cường không thực hiện đúng, đầy đủ nhiệm vụ được giao, để bị cáo Phạm Hồng Châu (khi đó là Trưởng phòng Đăng ký thuốc, Cục Quản lý Dược, Bộ Y tế) và bộ phận thường trực đăng ký thuốc có nhiều sai phạm.

Hành vi sai phạm thể hiện qua việc đưa hồ sơ 2 thuốc H2K Ciprofloxacin và H2K Levofloxacin ra thẩm định sớm trước gần 1.000 hồ sơ thuốc khác không đúng quy định, cho thấy sự ưu tiên không có lý do chính đáng đối với Công ty Vimedimex.

Bộ phận thẩm định còn đưa thêm tài liệu trái quy định vào hồ sơ 2 thuốc H2K Ciprofloxacin và H2K Levofloxacin sau khi nhóm chuyên gia đã đề nghị không cấp số đăng ký.

Bị cáo Nguyễn Thị Thu Thủy đã viết thêm, sửa chữa biên bản thẩm định từ “không cấp” sang “bổ sung hồ sơ”, để sau đó kết luận cho bổ sung hồ sơ, không đảm bảo nguyên tắc làm việc tập thể, khách quan của nhóm thẩm định.

Các bị cáo tại phiên tòa.

Bị cáo Trương Quốc Cường đã không phát hiện được những sai phạm trong biên bản thẩm định khi được Chủ tịch Hội đồng ủy quyền chủ trì xét duyệt 5 loại thuốc: Extrafovir; Kaderox-250; Kafotax-1000; MGP Axinex-1000 và MGP Mosinase-625, hoặc tham gia với tư cách là Phó Chủ tịch thường trực Hội đồng xét duyệt 2 loại thuốc H2K Ciprofloxacin và H2K Levofloxacin.

Bị cáo Trương Quốc Cường không kiểm tra, kiểm soát kỹ danh mục thuốc đã được xét duyệt trước khi trình lãnh đạo Bộ Y tế xem xét và trước khi ký quyết định cấp số đăng ký, nên không phát hiện ra hồ sơ các thuốc mang nhãn mác Health 2000 Canada không đủ điều kiện cấp số đăng ký.

Những sai phạm dây chuyền như trên đã khiến 7 hồ sơ thuốc giả nhãn mác Health 2000 Canada được xét duyệt, cấp số đăng ký để 6/7 loại thuốc trên nhập khẩu vào Việt Nam điều trị cho người bệnh.

Sau khi phát hiện ra sự việc, bị cáo Trương Quốc Cường cũng không quyết định đình chỉ lưu hành, thu hồi số thuốc không rõ nguồn gốc xuất xứ, giả nhãn mác Health 2000 Canada đã nhập khẩu. Điều đó dẫn đến hậu quả sau ngày 21/11/2014, 4 loại thuốc giả nhãn mác Health 2000 Canada, không rõ nguồn gốc xuất xứ vẫn được cung cấp cho các đơn vị kinh doanh dược, các cơ sở y tế để bán, sử dụng điều trị cho người bệnh.

Bị cáo Nguyễn Thị Thu Thủy (cựu Phó trưởng Phòng Quản lý giá thuốc).

Trả lời HĐXX về những sai phạm như trên, bị cáo Trương Quốc Cường khai, bị cáo giữ chức vụ Cục trưởng Cục Quản lý dược, Bộ Y tế từ cuối năm 2007. Còn những sai phạm về thẩm định, xét duyệt cấp phép lưu hành 7 loại thuốc giả nhãn mác Health 2000 Canada xảy ra từ năm 2009.

“Bị cáo xin nhận trách nhiệm người đứng đầu. Tuy nhiên, do quy chế mới, bị cáo không được báo cáo về sự việc nên không biết. Cách đây hơn 10 năm, bị cáo là người chỉ đạo xác minh sự việc, nhưng thông tin phản hồi không rõ ràng. Các phòng chức năng không có phòng nào tham mưu...”, bị cáo Trương Quốc Cường phân trần.

Chủ tọa phiên tòa đặt câu hỏi với bị cáo Trương Quốc Cường: “Nếu thận trọng thì bị cáo phải báo cáo Bộ trưởng Bộ Y tế và các cơ quan chuyên ngành trước khi quyết định. Nhưng trong sự việc này, bị cáo lại rất thờ ơ. Vậy trách nhiệm quản lý của bị cáo ở đâu?”. Trả lời chủ tọa phiên tòa, bị cáo Trương Quốc Cường một lần nữa nhận trách nhiệm của người đứng đầu khi để xảy ra sự việc trên.

Chủ tọa phiên tòa cho rằng, quy trình thẩm định thuốc ở Bộ Y tế có lỗ hổng lớn. Thẩm định thuốc để chữa trị cho người bệnh, liên quan đến sự sống còn của người bệnh mà lại thẩm định rất đơn giản. Nếu vụ án này không bị phát hiện thì quy trình thẩm định các loại thuốc chữa bệnh khác có tiếp tục sai phạm nghiêm trọng như vậy không?

Cáo trạng của Viện KSND tối cao xác định, bị cáo Trương Quốc Cường với vai trò là Cục trưởng Cục Quản lý Dược, Phó Chủ tịch thường trực, được Chủ tịch ủy quyền điều hành Hội đồng xét duyệt thuốc đã thực hiện không đúng, không đầy đủ trách nhiệm được giao.

Cụ thể, bị cáo Trương Quốc Cường đã thiếu giám sát, kiểm tra, kiểm soát hoạt động của nhóm chuyên gia thẩm định và bộ phận thường trực đăng ký thuốc, đồng ý xét duyệt cấp số đăng ký thuốc trong khi hồ sơ không đủ điều kiện cấp dẫn đến hậu quả 6/7 loại thuốc giả nhãn mác Health 2000 được nhập khẩu và tiêu thụ tại Việt Nam, với trị giá hơn 148 tỷ đồng.

Mặc dù nhận được nhiều thông tin về thuốc Health 2000 Canada là không rõ nguồn gốc, xuất xứ nhưng bị cáo Trương Quốc Cường không chỉ đạo đình chỉ lưu hành, thu hồi, tiêu hủy thuốc, dẫn đến hậu quả các cơ sở y tế trong nước tiếp tục sử dụng các loại thuốc giả nhãn mác Health 2000 Canada, không rõ nguồn gốc xuất xứ để điều trị cho người bệnh.

Nguyễn Hưng