Cựu Tổng thống Brazil đối mặt với cáo buộc hình sự đầu tiên

Ông Jair Bolsonaro tại một sự kiện ở Cung điện Alvorada vào ngày 1-11-2022, sau khi đã thất bại trong cuộc bầu cử Tổng thống Brazil

Trong nhiệm kỳ Tổng thống của mình, ông Jair Bolsonaro đã bị chỉ trích vì coi thường mức độ nghiêm trọng của đại dịch. Ông phản đối mạnh mẽ các biện pháp phong tỏa và yêu cầu người dân Brazil “ngưng than vãn” khi số ca tử vong lên tới mức cao kỷ lục, đồng thời luôn nói rằng chưa tiêm phòng vaccine Covid-19. Bởi lẽ đó, nhà cựu lãnh đạo đã bị điều tra từ năm ngoái vì nghi ngờ ông đã ra lệnh cho các trợ lý làm giả hồ sơ sức khỏe của mình để ra nước ngoài. Trong một báo cáo dài 231 trang, Cảnh sát liên bang Brazil cho biết, ông Bolsonaro và 16 người khác đã âm mưu cấp “chứng chỉ giả để đạt được lợi ích không đáng có” đồng thời “chèn dữ liệu sai lệch vào hệ thống y tế công cộng”. Cả hai hành vi này đều có thể bị phạt tù. Hiện thời, Văn phòng Tổng chưởng lý đang quyết định xem có nên buộc tội cựu nguyên thủ quốc gia hay không.

Hồ sơ y tế công cộng cho thấy, cựu Tổng thống Bolsonaro đã được tiêm vaccine ở Sao Paulo vào tháng 7-2022. Cuối năm 2022, ông chuyển đến Florida, Mỹ. Vào thời điểm đó, Mỹ từ chối nhập cảnh đối với người nước ngoài chưa được tiêm chủng. Đến tháng 1-2024, giấy chứng nhận tiêm chủng Covid-19 của ông Jair

Bolsonaro đã được cơ quan chức năng Brazil xác nhận là giả mạo. Với cáo buộc này, vị chính trị gia 68 tuổi đã bị cảnh sát thẩm vấn vào tháng 5 năm ngoái và bị khám xét nhà, mặc dù ông phủ nhận việc có liên quan. Nhóm luật sư bào chữa của ông Jair Bolsonaro nói rằng, cựu Tổng thống không biết cố vấn nào của ông đã làm giấy chứng nhận tiêm chủng giả và tuyên bố rằng bất cứ ai làm như vậy đều là do hành động tự phát. Nhóm luật sư cũng nói rằng, khi giữ chức Tổng thống, ông Bolsonaro “hoàn toàn được miễn xuất trình bất kỳ loại giấy chứng nhận nào trong các chuyến công du của mình”. Tuy nhiên, Đại tá quân đội Mauro Cid (một phụ tá thân cận của ông Bolsonaro) thừa nhận đã nhập dữ liệu giả của ông Bolsonaro vào hệ thống y tế công cộng đồng thời trao giấy chứng nhận cho Tổng thống lúc bấy giờ. Ông Cid bị bắt vào tháng 5-2023 vì liên quan đến kế hoạch này và sau đó được thả sau một thỏa thuận nhận tội.

Tòa án bầu cử hàng đầu của Brazil năm ngoái đã cấm cựu Tổng thống Jair Bolsonaro ra tranh cử trong ít nhất 8 năm vì đã đưa ra cáo buộc sai lệch về hệ thống bầu cử của nước này. Điều này có nghĩa, vị chính trị gia theo chủ nghĩa dân túy sẽ không còn cơ hội tham gia cuộc bầu cử Tổng thống năm 2026. Cần nói thêm rằng, khuyến nghị của cảnh sát về việc giả mạo hồ sơ vaccine đưa ông Bolsonaro đến gần hơn với nguy cơ lần đầu tiên bị truy tố hình sự kể từ khi rời nhiệm sở vào tháng 12-2022. Nếu bị kết tội, ông ta có thể bị tuyên án vài năm tù.

Nhưng trên thực tế, nhà cựu lãnh đạo Brazil đang sa lầy vào một số thách thức pháp lý nghiêm trọng khác. Vụ đầu tiên là cáo buộc ông cố lén đưa 2 bộ trang sức kim cương đắt tiền vốn là quà tặng từ nước ngoài về nước và tránh để chúng được đưa vào bộ sưu tập hiện vật của Tổng thống. Cùng với đó, cáo buộc nghiêm trọng hơn tập trung vào vai trò của ông Bolsonaro trong cuộc nổi dậy ngày 8-1-2022 ở Brasilia. Cảnh sát đang điều tra một âm mưu đảo chính nhằm duy trì quyền lực của ông Bolsonaro sau khi ông thất bại trong cuộc bầu cử năm 2022. Đám đông những người ủng hộ ông Bolsonaro đã bao vây các tòa nhà chính phủ khi người kế nhiệm ông, Luiz Inacio Lula da Silva, nhậm chức. Trong âm mưu đảo chính này, có bằng chứng cho thấy, một số tướng lĩnh đã được lên kế hoạch can thiệp quân sự nếu ông Bolsonaro thua cuộc.

Theo Washington Post/AP