Cựu Tổng thống Donald Trump liệu có bị kết tội?

Trước thềm phiên tòa luận tội cựu Tổng thống Donald Trump lần thứ hai tại Thượng viện, các cuộc thăm dò dư luận cho thấy, so với cách đây một năm thì ngày càng nhiều người dân Mỹ muốn ông bị kết tội. CNN dẫn kết quả thăm dò của ABC News/Ipsos công bố ngày 7-2 cho biết, 56% người Mỹ ủng hộ Thượng viện kết tội ông Donald Trump và ngăn ông tái tranh cử, trong khi 43% phản đối. Đây là cuộc thăm dò mới nhất cho thấy phần đông người dân Mỹ ủng hộ việc luận tội cựu Tổng thống Donald Trump. Trước đó, cuộc thăm dò của Đại học Monmouth tiến hành cuối tháng 1-2021 cũng cho thấy có tới 57% số người được hỏi muốn ngăn ông tái tranh cử và 52% muốn Thượng viện kết tội ông. Nhìn chung các cuộc thăm dò dư luận trong tháng 1-2021 cũng đều cho thấy ít nhất 56% người Mỹ muốn ngăn ông Donald Trump trở thành chủ nhân Nhà Trắng một lần nữa. Điều này đồng nghĩa với việc có thể hàng triệu người Mỹ từng bỏ phiếu cho ông trong cuộc bầu cử tháng 11-2020 muốn ngăn ông tái tranh cử.

Khi Thượng viện tiến hành phiên luận tội ông Donald Trump lần thứ nhất vào tháng 2-2020, cách biệt giữa hai luồng ý kiến ủng hộ và phản đối là 4 điểm % và chưa bao giờ lên tới 8 điểm % như hiện nay.

Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa Lindsey Graham, một trong những người tích cực bảo vệ ông Donald Trump. Ảnh: Getty.

Theo giới quan sát, cho dù tỷ lệ gây bất lợi cho ông Donald Trump gia tăng, nhưng thực tế, ông Donald Trump khó có khả năng bị Thượng viện kết tội, bởi cần phải có ít nhất 17 thành viên Đảng Cộng hòa (tương đương phải có sự tán thành của 2/3 trong số 100 thành viên Thượng viện) cùng toàn bộ 50 thành viên Đảng Dân chủ bỏ phiếu ủng hộ kết tội ông. Theo ước tính hiện có khoảng 80% thành viên Đảng Cộng hòa không muốn ông Donald Trump bị cấm tranh cử lần nữa. Ngoài ra, trước đó, 45 thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa đã bỏ phiếu phản đối việc tổ chức phiên tòa luận tội. Nhưng một số nghị sĩ Đảng Cộng hòa cũng nói thêm rằng, việc bỏ phiếu phản đối không đồng nghĩa họ phản đối kết tội cựu tổng thống. Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa Bill Cassidy cho biết, ông sẽ lắng nghe cẩn thận các bằng chứng.

Tuy nhiên, giới chuyên gia dự đoán, việc 45 Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa thay đổi lập trường và bỏ phiếu kết tội ông Donald Trump là điều khó xảy ra. Nhà chiến lược thuộc Đảng Cộng hòa, ông Matt Klink nhận định trên Newsweek rằng, Thượng nghị sĩ Pat Leahy, người đã bỏ phiếu kết tội ông Donald Trump năm 2020, chủ trì quy trình ở phiên tòa Thượng viện sẽ không “thuyết phục được các cử tri Đảng Cộng hòa ủng hộ phiên tòa này”. Ông dự đoán Đảng Dân chủ sẽ rất khó có thể đạt được 67 phiếu cần thiết nhằm kết tội cựu Tổng thống Donald Trump.

Phiên tòa luận tội ông Donald Trump nay bị rời sang lịch mới, trong khi Thượng viện vẫn chưa có lịch họp trong suốt tuần bắt đầu từ 15-2. Hiện việc thảo luận về cấu trúc của phiên tòa vẫn đang diễn ra. Theo Hiến pháp Mỹ, khi một tổng thống đương nhiệm bị đưa ra xét xử luận tội, chánh án sẽ chủ trì quá trình tố tụng. Nhưng vì ông Donald Trump không còn là tổng thống, Chủ tịch Thượng viện tạm quyền sẽ đảm nhiệm vai trò chủ yếu mang tính chất nghi thức này.

Tuy nhiên, hiện đang có tranh cãi xung quanh vai trò phán xét của Thượng viện đối với ông Donald Trump. Các luật sư và hầu hết các thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa đã đặt câu hỏi về tính hợp hiến của phiên tòa. Họ cho rằng, Thượng viện không có quyền xét xử vụ kiện bởi ông Donald Trump đã rời nhiệm sở và không thể bị bãi miễn. Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa Lindsey Graham, một trong những người tích cực bảo vệ ông Donald Trump cho rằng, Thượng viện không có nhiệm vụ phán xét. Nhưng ông cũng tin rằng, hành động của ông Donald Trump là sai và cựu tổng thống “sẽ chịu sự phán xét của lịch sử vì tất cả những điều này”.

Ông Donald Trump trở thành tổng thống đầu tiên trong lịch sử Mỹ bị luận tội hai lần khi Hạ viện ngày 13-1 đã thông qua một cáo buộc rằng, ông đã kích động hành vi nổi dậy trong một cuộc bạo loạn tại Đồi Capitol trước đó.

XUÂN PHONG