Đa dạng hóa các kênh, nội dung truyền thông về tác hại của thuốc lá tại cộng đồng

Trao giải cho các tác giải tham dự Cuộc thi về tranh tuyên truyền phòng, chống tác hại của thuốc lá năm 2025

Theo Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá, thời gian qua, các hoạt động truyền thông về phòng, chống tác hại của thuốc lá tiếp tục được chú trọng, tổ chức thực hiện hiệu quả. Nội dung tuyên truyền, phản ánh những vấn đề được dư luận quan tâm như: tác hại của việc sử dụng thuốc lá và các sản phẩm thuốc lá mới (thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha) và các sản phẩm thuốc lá mới khác; các chính sách về phòng, chống tác hại của thuốc lá; vận động tăng thuế các sản phẩm thuốc lá, sự cần thiết của việc tăng thuế thuốc lá; kinh nghiệm các nước trong việc ban hành chính sách thuế cao để ngăn ngừa việc sử dụng thuốc lá, đặc biệt trong thanh, thiếu niên và người nghèo…

Các nội dung tuyên truyền nêu trên đã được Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá, các bộ ngành, các tỉnh, thành phố triển khai truyền thông trên các kênh thuộc đài truyền hình, báo, tạp chí uy tín và trên mạng xã hội (TikTok, Facebook…); truyền thông qua hệ thống loa đài tại xã, phường; tổ chức các buổi nói chuyện chuyên đề, truyền thông trực tiếp tại cộng đồng; truyền thông trên các phương tiện giao thông công cộng…

Quỹ cũng đã hỗ trợ các tỉnh, thành phố thành lập và phát triển mạng lưới cộng tác viên ở các cấp để vận động, hướng dẫn người dân thực hiện nghiêm các quy định pháp luật và tích cực tham gia hoạt động phòng, chống tác hại của thuốc lá. Cộng tác viên tham gia các hoạt động tuyên truyền chủ yếu là các cán bộ y tế thôn bản, cộng tác viên dân số, già làng, trưởng bản - đây là đội ngũ đã có kinh nghiệm trong triển khai các hoạt động truyền thông tại cộng đồng. Nhờ mạng lưới này, đã huy động được người dân tham gia hưởng ứng các hoạt động phòng, chống tác hại của thuốc lá được triển khai trên địa bàn.

Với sự nỗ lực của các đơn vị từ trung ương đến các địa phương, kết quả kiểm tra, giám sát cho thấy,tình hình thực hiện môi trường không khói thuốc tại các địa điểm công cộng ở các địa phương đang ngày càng được cải thiện, nhất là khu vực nhà hàng, khách sạn đã giảm đáng kể tỷ lệ người tiếp xúc với khói thuốc lá. Đặc biệt, công tác truyền thông đã góp phần quan trọng trong việc nâng cao nhận thức của người dân về tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, qua đó tạo sự đồng thuận, ủng hộ trong quá trình vận động ban hành chính sách cấm các sản phẩm này.

Thạc sĩ, Bác sĩ Phan Thị Hải, Phó Giám đốc Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá cho biết: Với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá ở nước ta đã đạt được một số kết quả bước đầu đáng ghi nhận như: tỷ lệ sử dụng thuốc lá điếu thông thường trong nam giới trưởng thành ở nước ta giảm trung bình 0,5% mỗi năm (từ 47,4% năm 2010 xuống còn 38,9% năm 2023); tỷ lệ phơi nhiễm với khói thuốc thụ động cũng giảm đáng kể cả ở các hộ gia đình, nơi công cộng và nơi làm việc.

Tuy nhiên, công tác phòng, chống tác hại thuốc của thuốc lá còn gặp khó khăn, hạn chế như: sự xuất hiện của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng trên thị trường; công tác kiểm tra, thanh tra và xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng, chống tác của thuốc lá chưa được thực hiện thường xuyên và quyết liệt tại các cấp. Trong khi đó, quỹ không được chi trả cho các hoạt động thanh tra, kiểm tra việc thực hiện Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, mà các địa phương phải tự chi trả kinh phí của đơn vị để thực hiện công tác này nên còn gặp nhiều khó khăn do nguồn ngân sách của các địa phương còn hạn hẹp.

Nhiều loại sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng được bày bán trên thị trường ở nước ta thời gian gần đầy

Vẫn còn một bộ phận thương nhân bán lẻ sản phẩm thuốc lá mà không có giấy phép bán lẻ sản phẩm thuốc lá theo quy định của pháp luật. Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ ý thức tuân thủ pháp luật chưa cao của các chủ thể kinh doanh. Việc để xảy ra tình trạng kinh doanh không phép như vậy đã tạo ra một kẽ hở lớn trong hệ thống quản lý thị trường, khiến cho việc kiểm soát nguồn gốc và tính hợp pháp của các sản phẩm thuốc lá lưu hành trên thị trường trở nên khó khăn hơn.

Trong khi đó, việc kiểm soát và ngăn chặn hoạt động bán thuốc lá tại khu vực bên ngoài các cơ sở y tế và cơ sở giáo dục trên thực tế còn gặp nhiều khó khăn. Nguyên nhân là do phạm vi này nằm ngoài quyền hạn trực tiếp của các đơn vị y tế và giáo dục, mà thuộc thẩm quyền quản lý, giám sát và xử lý của chính quyền địa phương; sự phối hợp giữa các bên liên quan hiện còn chưa thực sự hiệu quả, thiếu cơ chế phối hợp cụ thể và đồng bộ.

Theo các chuyên gia y tế, để từng bước giúp giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá, giảm tỷ lệ mắc bệnh và tử vong do các bệnh liên quan đến thuốc lá, nhất là bảo đảm quyền lợi của những người không hút thuốc được hít thở bầu không khí trong lành không có khói thuốc, Bộ Y tế, Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá tiếp tục phối hợp các bộ, ngành các địa phương đa dạng hóa các kênh truyền thông, nội dung truyền thông về phòng, chống tác hại của thuốc lá đến từng nhóm đối tượng cụ thể; tiếp tục nhân rộng việc thực hiện các mô hình môi trường không khói thuốc tại các cơ sở y tế, trường học, nơi làm việc, nơi công cộng...

Mặt khác, tiếp tục tổ chức thực hiện công tác kiểm tra, giám sát tình hình thực thi Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá và các văn bản hướng dẫn khác; đẩy mạnh công tác truyền thông, tư vấn cai nghiện thuốc lá tại các cơ sở y tế và hỗ trợ công tác tư vấn cai nghiện thuốc lá dựa vào cộng đồng. Đồng thời, tổ chức các khóa tập huấn cho các cộng tác viên tham gia công tác tuyên truyền, vận động thay đổi hành vi trong cơ quan, đơn vị và tại cộng đồng.

KHÁNH SƠN