Đa dạng nguồn lực đầu tư cho tăng trưởng xanh

Về phía thực thi chính sách, các TCTD cũng tích cực, chủ động nghiên cứu phát triển các sản phẩm huy động vốn xanh, tín dụng xanh để tài trợ vốn cho các dự án mang lại lợi ích môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu, các mô hình sản xuất tuần hoàn, liên kết bền vững.

Điều này được thể hiện qua con số dư nợ tín dụng xanh đạt khoảng 750.000 tỷ đồng (tính đến ngày 30/11/2025), tăng bình quân 21%/năm trong giai đoạn 2017 - 9/2025, cao hơn mức tăng trưởng dư nợ tín dụng chung của cả nền kinh tế.

Tuy nhiên, so với yêu cầu thực hiện các mục tiêu tăng trưởng xanh ở tầm quốc gia, nhu cầu nguồn lực tài chính vẫn còn rất lớn. Bộ Tài chính cho biết, đến năm 2050 tổng nhu cầu đầu tư dài hạn cho phát triển kinh tế xanh, kinh tế bền vững ước khoảng 670–700 tỷ USD; trong đó nhu cầu cho thích ứng với biến đổi khí hậu khoảng 368 tỷ USD (chiếm khoảng 6,8% GDP/năm).

Dù ngành Ngân hàng đang đi đầu trong việc dẫn dắt dòng vốn xanh, nhưng với nhu cầu đầu tư lớn đòi hỏi cần tăng cường, vận động mọi nguồn lực cho mục tiêu tăng trưởng xanh quốc gia. Phó Thống đốc Nguyễn Ngọc Cảnh nhấn mạnh, để đa dạng hóa nguồn lực tài chính, đòi hỏi sự tham gia của các kênh vốn trong và ngoài nước, đặc biệt từ khu vực tư nhân và thị trường vốn (ở đây là thị trường chứng khoán), hợp lực cùng hệ thống ngân hàng.

Chia sẻ về nguồn lực cho mục tiêu tăng trưởng xanh, bà Phạm Thị Thanh Tùng, Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (NHNN) cho biết, trước đây các NHTM chủ yếu tự cân đối nguồn lực của mình để triển khai các chương trình cho vay ưu đãi đối với lĩnh vực này. Tuy nhiên, với khung chính sách mới, dòng vốn hỗ trợ sẽ không còn phụ thuộc hoàn toàn vào “nguồn lực nội tại” của ngân hàng. Cụ thể, Nghị quyết 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân và Nghị quyết 198/2025/QH15 của Quốc hội đã quy định cơ chế hỗ trợ lãi suất 2%/năm cho doanh nghiệp tư nhân, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh vay vốn thực hiện các dự án xanh, tuần hoàn hoặc áp dụng tiêu chuẩn ESG (Môi trường, Xã hội, Quản trị) thông qua Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa. Điều này đồng nghĩa thời gian tới sẽ có thêm nguồn lực từ ngân sách cho lĩnh vực này, tạo điều kiện để các chủ thể tiếp cận vốn ưu đãi thuận lợi hơn và thúc đẩy quá trình chuyển đổi mô hình kinh doanh theo hướng bền vững.

Bên cạnh đó, NHNN đang tích cực hoàn thiện dự thảo Nghị định của Chính phủ quy định về hỗ trợ lãi suất từ ngân sách nhà nước cho các doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế tư nhân, hộ gia đình, cá nhân kinh doanh vay vốn tại các NHTM để thực hiện các dự án xanh, tuần hoàn, áp dụng khung tiêu chuẩn ESG. Hiện dự thảo đã được Bộ Tư pháp thẩm định và sẽ sớm trình Chính phủ, dự kiến sẽ có hiệu lực đầu năm tới.

Ở góc độ NHTM, để thúc đẩy vốn cho tăng trưởng xanh, ông Vương Văn Quý, Phó Trưởng ban Chính sách tín dụng Agribank đề xuất, cần xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về phát thải, năng lượng, đa dạng sinh học, mở cho doanh nghiệp và tổ chức tài chính sử dụng khi đánh giá dự án. Đồng thời, phải chuẩn hóa quy định về đo lường, kiểm kê phát thải khí nhà kính. Bên cạnh đó, đại diện ngân hàng đề xuất ban hành chính sách ưu đãi cụ thể như giảm thuế thu nhập doanh nghiệp cho các khoản vay xanh; cấp bù lãi suất hoặc tái cấp vốn với lãi suất ưu đãi, đặc biệt cho các lĩnh vực chuyển đổi năng lượng, nông nghiệp bền vững; Xây dựng quỹ bảo lãnh xanh quốc gia để chia sẻ rủi ro với ngân hàng, có cơ chế khuyến khích các ngân hàng mở rộng danh mục tín dụng xanh. Để đa dạng hóa hơn nữa nguồn vốn xanh, cần sớm hoàn thiện khung pháp lý cho trái phiếu xanh theo tiêu chuẩn quốc tế (như Green Bond Principles)…

Hồng Sơn