Bài 1: Đà Nẵng xây dựng 'thành phố đáng sống và đáng đến'

Với mục tiêu xây dựng Đà Nẵng trở thành đô thị sinh thái, hiện đại, thông minh và là “thành phố đáng sống”, Đại hội Đảng bộ TP Đà Nẵng lần thứ XXII, nhiệm kỳ 2020–2025 đã xác định rõ định hướng: “Đầu tư phát triển văn hóa – xã hội đồng bộ với phát triển kinh tế; chú trọng xây dựng và phát triển toàn diện con người Đà Nẵng làm nền tảng cho sự phát triển bền vững”.

Minh chứng rõ nét cho sức hút văn hóa của thành phố là lượng khách đến tham quan Bảo tàng Đà Nẵng trong dịp nghỉ lễ 30/4 và 1/5 vừa qua. Chỉ trong 5 ngày, bảo tàng đã đón tới 20.938 lượt khách, trong đó có hơn 20.600 lượt khách trong nước và hàng trăm lượt khách quốc tế. Do lượng khách quá đông, có thời điểm bảo tàng buộc phải tạm đóng cửa để đảm bảo an toàn cho du khách cũng như bảo vệ các tư liệu, hiện vật bên trong.

Khuôn viên Bảo tàng Đà Nẵng nằm cạnh trụ sở HĐND thành phố Đà Nẵng trở thành cụm công trình văn hóa ấn tượng

Bảo tàng Đà Nẵng là một công trình văn hóa – lịch sử mang ý nghĩa đặc biệt. Được cải tạo từ Tòa Đốc Lý, Tòa Thị chính xưa do người Pháp xây dựng cách đây 125 năm, nơi đây đã được khoác lên diện mạo hiện đại, trở thành điểm đến hấp dẫn giữa lòng thành phố. Với diện tích hơn 8.600 m² và tổng vốn đầu tư hơn 500 tỷ đồng từ ngân sách địa phương, bảo tàng chính thức đi vào hoạt động nhân dịp kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng Đà Nẵng, đánh dấu bước tiến mới trong việc gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa – lịch sử của địa phương.

Ông Hoàng Anh Thế, chuyên gia lĩnh vực bảo tàng đến từ Hà Nội cảm nhận: “Bảo tàng Đà Nẵng này nằm trên tòa nhà lâu đời cả trăm năm và được cải tạo không gian mới theo tiêu chuẩn của bảo tàng. Khi tới bảo tàng này với diện trưng bày về đồ họa và hiện vật rất phong phú. Về đồ họa thì mới mẻ theo phong cách Châu Âu, về hiện vật thì ở đây có những cổ vật rất có giá trị. Điểm nhấn ở bảo tàng Đà Nẵng này là hình ảnh đồ họa theo phong cách mới, rồi công nghệ như 3D mapping rồi các bộ phim được làm nên, nói chung rất ấn tượng”.

Bảo tàng Đà Nẵng là một trong số hàng chục công trình văn hóa, an sinh xã hội mà thành phố Đà Nẵng tập trung đầu tư trong giai đoạn từ năm 2020 đến nay.

Những năm gần đây, thành phố đã quan tâm nhiều hơn cho việc xây dựng các thiết chế văn hóa, trùng tu di tích văn hóa, tạo điểm nhấn trong chiều sâu văn hóa. Đã có hàng ngàn tỷ đồng dành cho đầu tư xây dựng thiết chế văn hóa cơ sở. Hàng loạt công trình về văn hóa vừa hoàn thành đã làm nên diện mạo mới, hiện đại cho thành phố này như cải tạo, nâng cấp cơ sở 42 Bạch Đằng (505 tỷ đồng); nâng cấp, tôn tạo Đài tưởng niệm thành phố và cải tạo, mở rộng Quảng trường 29 Tháng 3 (212 tỷ đồng); trùng tu Hải Vân Quan (42 tỷ đồng)… Tháng 3 năm 2025, vào dịp Kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng quê hương, thành phố Đà Nẵng khởi công xây dựng một loạt công trình văn hóa khác như tượng Bác Hồ tại Thư viện Khoa học tổng hợp Đà Nẵng; nâng cấp, cải tạo công viên 29 tháng 3 và nhiều công trình trọng điểm khác.

Đà Nẵng là địa phương dẫn đầu cả nước về xây dựng chung cư nhà ở xã hội

Trước đó, vào cuối năm 2020, cụm di tích lịch sử Nam Ô, phường Hòa Hiệp Nam, quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng được công nhận là Di tích Lịch sử cấp tỉnh, thành phố. Ông Trương Văn Đô ở phường Hòa Hiệp Nam, quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng cho rằng, bà con rất vui khi cụm di tích lịch sử Nam Ô được tôn tạo, người dân thực sự được hưởng lợi từ thiết chế văn hóa này.

"So với trước đây, sau khi thành phố xây dựng kiến thiết lại, nhân dân rất phấn khởi, có một nơi thờ tự khang trang, nhân dân đồng tình bầu ra ban quản lý và bảo vệ gìn giữ và tu sửa nhỏ, cố gắng giữ gìn và tu sửa chăm sóc hàng ngày cụm di tích này", ông Đô cho hay.

Lễ cắt băng khánh thành bảo tàng Đà Nẵng

Trong số các công trình văn hóa được đầu tư, trùng tu tôn tạo thời gian gần đây ở Đà Nẵng thì dự án trùng tu Hải Vân Quan đã để lại dấu ấn mang tính lịch sử. Được xem là đệ nhất hùng quan nhưng trước năm 2017, Hải Vân quan chưa được công nhận là di tích. Trong một thời gian dài, Hải Vân quan xuống cấp, hư hỏng, biến thành phế tích. Thành phố Đà Nẵng đã chủ động đề nghị tỉnh Thừa Thiên Huế đảm nhận vai trò chủ công trong công tác trùng tu Hải Vân quan.

Sau nhiều cuộc làm việc, cả 2 địa phương cùng bắt tay nhau tiến hành trùng tu Hải Vân quan nhưng cũng gặp nhiều vướng mắc về tính pháp lý. Theo quy định về xây dựng thì không thể có 2 Ban Quản lý, 2 đơn vị thi công cùng trùng tu một di tích. Tháo gỡ điểm nghẽn này, thành phố Đà Nẵng cử một cán bộ lãnh đạo Sở Văn hóa – Thể thao thành phố tham gia vào Ban Quản lý Di tích Hải Vân quan do tỉnh Thừa Thiên Huế chủ trì. Về kinh phí thực hiện thì 2 địa phương đóng góp ngang nhau. Đến giữa năm 2017, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã xem xét và công nhận Hải Vân quan là Di tích văn hóa, lịch sử, kiến trúc chung của tỉnh Thừa Thiên Huế và thành phố Đà Nẵng. Đây là cơ sở pháp lý rất quan trọng để 2 địa phương chung tay “cứu” Hải Vân quan.

Ông Nguyễn Văn Quảng (thứ nhất bên trái), Bí thư Thành ủy Đà Nẵng thường xuyên kiểm tra đôn đốc các dự án công trình văn hóa

Ông Huỳnh Văn Hùng, nguyên Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao thành phố Đà Nẵng nhớ lại, sau khi thành phố Đà Nẵng và tỉnh Thừa Thiên Huế cùng bắt tay “đại trùng tu”, Di tích quốc gia Hải Vân quan trở thành điểm nhấn nổi bật trên bản đồ du lịch.

“Dù việc trùng tu tuy có muộn nhưng đến nay, Di tích Hải Vân quan cơ bản được phục hồi trở lại gần như bản gốc dưới thời Minh Mạng. Đối với di sản văn hóa thì phải xác định đó là nguồn tài nguyên quan trọng trong hoạt động du lịch và du lịch phải có trách nhiệm với di sản. Di sản nói chung và Hải Vân quan nói riêng là tài nguyên để khai thác du lịch nhưng hoạt động du lịch phải đảm bảo việc di sản được bảo vệ, giữ gìn, như vậy mới phát triển bền vững được”, ông Hùng nêu quan điểm.

Bảo tàng Đà Nẵng vừa khánh thành là bảo tàng đầu tiên sử dụng rô bốt có thể nói được 10 ngôn ngữ hỗ trợ khách

Xác định đầu tư văn hóa là đầu tư cho con người, ngay từ đầu nhiệm kỳ, Đà Nẵng đã xây dựng và thực hiện hiệu quả Đề án phát triển hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở đến năm 2025 với tổng mức đầu tư hơn 725 tỷ đồng từ ngân sách thành phố, đồng thời huy động mạnh mẽ các nguồn lực xã hội hóa. Hệ thống các thiết chế văn hóa - thể thao từ cấp thành phố đến quận, huyện, phường, xã đã được quy hoạch đồng bộ, đầu tư nâng cấp và từng bước hoàn thiện. Tính đến cuối năm 2024, thành phố Đà Nẵng đã đầu tư xây dựng 40 nhà văn hóa, 41 khu thể thao/sân vận động, 16 khu vui chơi giải trí và 33 công viên, vườn dạo... Trong nhiệm kỳ này, thành phố Đà Nẵng đã đầu tư từ ngân sách nhà nước và đẩy mạnh xã hội hóa trong công tác bảo tồn, tu bổ.

Bà Nguyễn Thị Anh Thi, Phó Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng nhận định: “Thành phố Đà Nẵng đã làm tốt công tác phát huy giá trị di sản trong cộng đồng, vừa giữ gìn không gian văn hóa làng, vừa lồng ghép giáo dục truyền thống lịch sử, đạo lý uống nước nhớ nguồn cho thế hệ trẻ. Những nỗ lực đó không chỉ góp phần giữ gìn cốt cách văn hóa làng giữa lòng đô thị hiện đại, mà còn tạo động lực cho phát triển du lịch văn hóa, tăng cường sự gắn kết cộng đồng. Tuy nhiên, để làm được nhiều hơn nữa, chúng tôi xác định cần có sự chung tay của cộng đồng và những chính sách đặc thù mạnh hơn trong thời gian đến để bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống một cách bền vững”.

Ông Hoàng Anh Thế, chuyên gia lĩnh vực bảo tàng đến từ Hà Nội đang tham quan bảo tàng

Thành phố Đà Nẵng đã xây dựng “Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2030” với nội dung cốt lõi là xây dựng, phát triển văn hóa, con người Đà Nẵng toàn diện; phát triển kinh tế phải gắn liền với phát triển xã hội. Kiên định mục tiêu lấy con người làm trung tâm, Đà Nẵng ban hành nhiều chính sách an sinh xã hội vượt trội, giàu tính nhân văn.

Tượng đài 29-3 được đầu tư khang trang

Lễ cắt băng khánh thành bảo tàng Đà Nẵng

Tất cả những chủ trương, chính sách vừa nêu tiếp tục nâng tầm thương hiệu của một “thành phố đáng sống, thành phố đáng đến”, mang lại hạnh phúc và cuộc sống an lành cho người dân, nhất là những người nghèo, người yếu thế. Đây chính là sự khác biệt của Đà Nẵng và cũng là dấu ấn rõ nét trong nhiệm kỳ này.

Nhiều đình làng được nâng cấp trùng tu, tôn tạo

Bước vào kỷ nguyên mới, thành phố Đà Nẵng tập trung đầu tư phát triển hạ tầng số, hạ tầng logistics, xây dựng thành phố thông minh, hiện đại hơn.

Thanh Hà/VOV-Miền Trung