Đà Nẵng đề xuất định nghĩa 'bài toán lớn' trong dự luật Chuyển đổi số, Bộ KH&CN 'lắc đầu'

Theo tài liệu thẩm định dự án Luật Chuyển đổi số, Luật Công nghệ thông tin năm 2006 (CNTT), sau gần 20 năm thi hành đã bộc nhiều hạn chế và bất cập, không còn theo kịp tốc độ phát triển của công nghệ số.

Cụ thể, Luật CNTT được xây dựng trong bối cảnh các công nghệ đột phá như trí tuệ nhân tạo (Al), dữ liệu lớn (Big Data), Internet vạn vật (loT), điện toán đám mây (Cloud Computing), chuỗi khối (Blockchain)... cùng với các mô hình kinh doanh mới còn chưa xuất hiện hoặc chưa phổ biến, chưa bao quát được những yêu cầu mới phát sinh trong thực tiễn hiện nay.

Ngoài ra, hệ thống pháp luật còn những khoảng trống pháp lý, còn nhiều nội dung chưa được điều chỉnh hoặc đã được điều chỉnh ở nhiều văn bản khác nhau, như: Số hóa thế giới thực, kết nối thế giới thực và số thành một thế giới thống nhất; hạ tầng cho chuyển đổi số; chính phủ số và chuyển đổi số trong các cơ quan thuộc hệ thống chính trị; kinh tế số nền tảng; công dân số; văn hóa số...

Luật Chuyển đổi số được xây dựng nhằm số hóa toàn diện, tạo ra môi trường số, tương tác với môi trường thực để thay đổi cách tổ chức hoạt động, cung cấp dịch vụ và tạo ra giá trị mới; tạo khung pháp lý toàn diện, tổng thể, đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số hiện nay và trong giai đoạn sắp tới.

Việc xây dựng Luật Chuyển đổi số là cần thiết nhằm đạt các mục tiêu: Thể chế hóa đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước (đặc biệt Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22.12.2024), phù hợp với Hiến pháp và tạo sự đồng bộ trong hệ thống pháp luật Việt Nam và quốc tế trong hoạt động chuyển đổi số.

Đề xuất bổ sung định nghĩa ‘bài toán lớn’ trong dự thảo Luật Chuyển đổi số

Ngoài ra, việc xây dựng luật còn nhằm điều chỉnh mối quan hệ giữa các chủ thể trong hệ sinh thái số; thúc đẩy phát triển Chính phủ số và chuyển đổi số các cơ quan thuộc hệ thống chính trị, phát triển kinh tế số, xã hội số, tăng cường hợp tác quốc tế và hội nhập.

Dự thảo luật quy định về các hành vi bị nghiêm cấm như lợi dụng chuyển đổi số để xâm phạm an ninh, phát tán dữ liệu trái phép, can thiệp hoặc phá hoại hệ thống số, dữ liệu số; vi phạm bảo vệ dữ liệu cá nhân, gây cản trở chuyển đổi số bất hợp pháp, thao túng người dùng qua nền tảng số; sử dụng công nghệ số để lừa đảo, cạnh tranh không lành mạnh...

Dự thảo cũng quy định về Chính phủ số và chuyển đổi số các cơ quan thuộc hệ thống chính trị. Trong đó, quy định luật hóa các nguyên tác chuyển đổi số hiện đại, yêu cầu các cơ quan nhà nước phải tuân thủ trong mọi hoạt động: lấy người dùng làm trung tâm; số hóa ngay từ đầu; quản lý dựa trên dữ liệu; chính phủ như một nền tảng; mặc định mở dữ liệu; chủ động phục vụ.

Ngoài ra, quy định nguyên tắc sử dụng hệ thống AI trong hoạt động công vụ bảo đảm tuân thủ pháp luật; khung kiến trúc tổng thể quốc gia số; nền tảng số dùng chung trong các cơ quan thuộc hệ thống chính trị; cung cấp dịch vụ công…

Dự thảo cũng quy định các biện pháp bảo đảm chuyển đổi số như đào tạo, phát triển nguồn nhân lực; ưu đãi cán bộ, công chức, viên chức làm công tác chuyển đổi số…

Góp ý cho dự thảo, TP.Đà Nẵng đề nghị bổ sung định nghĩa "bài toán lớn" trong chuyển đổi số để có cơ sở pháp lý triển khai.

Bộ KH&CN giải trình rằng luật là văn bản có hiệu lực lâu dài, trong khi khái niệm "bài toán lớn" hiện chỉ mang tính định hướng thực tiễn và có thể thay đổi nhanh theo sự phát triển của công nghệ và yêu cầu quản lý.

“Nếu đưa trực tiếp vào luật sẽ khó bảo đảm tính ổn định, dễ dẫn đến lạc hậu. Vì vậy, dự thảo luật chỉ quy định nguyên tắc, chính sách khuyến khích Nhà nước lựa chọn, triển khai các nhiệm vụ trọng điểm, quy mô lớn về chuyển đổi số, tiêu chí và cách thức xác định sẽ do cơ quan có thẩm quyền quy định tại văn bản dưới luật”, Bộ Khoa học và Công nghệ nêu.

Góp ý cho dự thảo luật, tỉnh Lạng Sơn cho rằng quy mô của dự thảo còn mang tính tổng thể, chưa cụ thể hóa các chính sách, biện pháp.

Bộ KH&CN cho rằng lĩnh vực chuyển đổi số có tốc độ phát triển nhanh, công nghệ và mô hình kinh doanh thường xuyên biến đổi, khó dự báo trong dài hạn. Vì vậy, Luật Chuyển đổi số được xây dựng theo mô hình luật khung, quy định các nguyên tắc, chính sách cơ bản và định hướng chủ đạo, tạo nền tảng pháp lý chung.

Các nội dung chi tiết về tiêu chuẩn kỹ thuật, quy trình, nghiệp vụ chuyên ngành sẽ được điều chỉnh tại luật chuyên ngành và văn bản dưới luật. Điều này bảo đảm sự thống nhất, đồng bộ trong hệ thống pháp luật, đồng thời bảo đảm tính linh hoạt, kịp thời để thích ứng với sự thay đối nhanh của công nghệ số và yêu cầu quản lý.

Lam Thanh