Đặc xá đợt 2 năm 2025 của Chủ tịch nước có gì mới?

Tham dự họp báo có ông Phạm Thanh Hà, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước, Thượng tướng Lê Văn Tuyến, Thứ trưởng Bộ Công An, ông Lê Trí Tuệ, Phó Chánh án Tòa án nhân dân tối cao.

Phát biểu tại buổi họp báo, ông Phạm Thanh Hà, cho hay, 2025 là năm diễn ra nhiều sự kiện trọng đại, ngày lễ lớn của đất nước. Đợt đặc xá ngày 30/4, hơn 8.000 phạm nhân đã được đặc xá. “Dù lượng phạm nhân được đặc xá lớn nhưng tình hình an ninh xã hội vẫn ổn định. Công tác đặc xá đảm bảo yêu cầu chính trị, nghiệp vụ, đối ngoại được nhân dân trong nước và quốc tế đánh giá cao”, ông Phạm Thanh Hà nhấn mạnh.

Ông Phạm Thanh Hà, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước công bố quyết định đặc xá đợt 2 năm 2025 của Chủ tịch nước. Ảnh: Trần Đình

Ông Phạm Thanh Hà cũng thông tin theo đề nghị của Chính Phủ, Chủ tịch nước đã ký quyết định số 1244 về đặc xá năm 2025 đợt 2 nhân dịp kỷ niệm 80 năm Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

3 điểm mới của đặc xá đợt 2

Tại buổi họp báo, trả lời thông tin các cơ quan báo chí quan tâm về điểm mới của đợt đặc xá thứ 2, Thượng tướng Lê Văn Tuyến thông tin, đặc xá là chính sách khoan hồng đặc biệt của nhà nước, do Chủ tịch nước quyết định đặc xá cho người bị tù giam có thời hạn nhân dịp đặc biệt của đất nước

“Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước đã nhiều lần tổ chức đặc xá. Đây không phải là lần đầu tiên thực hiện đặc xá trong một năm có hai đợt. Cụ thể, năm 2009 đã diễn ra hai đợt đặc xá vào ngày 30/4 và 2/9. Năm 2011 cũng có hai đợt, gồm một đợt vào tháng 1 và một đợt vào ngày 2/9”, Thượng tướng Lê Văn Tuyến cho biết.

Liên quan đến Quyết định số 1244 ngày 3/7/2025 của Chủ tịch nước về đặc xá nhân dịp Quốc khánh 2/9, lãnh đạo Bộ Công an cho biết, quyết định lần này có nhiều điểm mới so với Quyết định số 266 về đợt đặc xá ngày 30/4.

Họp báo công bố quyết định của Chủ tịch nước về đặc xá đợt 2 năm 2025. Ảnh: Trần Đình

Đáng chú ý, đối tượng và điều kiện được xét đặc xá đã được mở rộng. Theo đó, có bốn nhóm đối tượng mới được đưa vào diện được xem xét đặc xá.

Nhóm thứ nhất, gồm những người phạm tội cố ý gây thương tích nhiều lần đối với một người hoặc một lần đối với nhiều người; cố ý gây thương tích từ hai lần trở lên hoặc với hai người trở lên; chống người thi hành công vụ từ hai lần trở lên; cướp tài sản nhiều lần; cướp giật tài sản nhiều lần; trộm cắp tài sản từ hai lần trở lên. Trước đây, các đối tượng này không thuộc diện được đặc xá trong đợt 30/4.

Nhóm thứ hai, những người phạm từ hai tội do cố ý trở lên, bao gồm cả trường hợp tổng hợp hình phạt hoặc đang chấp hành hình phạt tổng hợp do bị kết án phạt tù từ hai lần trở lên về cùng một tội do cố ý.

Nhóm thứ ba, những người đã có một tiền án và tiếp tục bị kết án phạt tù do lỗi cố ý.

Nhóm thứ tư, gồm những người đã từng bị kết án phạt tù, kể cả trường hợp đã được xóa án tích hoặc đã từng bị đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc (kể cả cơ sở trước đây) hoặc từng bị đưa vào trường giáo dưỡng và bị kết án phạt tù về một trong các tội sau: Tội về ma túy, tội giết người, cố ý gây thương tích, cướp tài sản, cướp giật tài sản, cưỡng đoạt tài sản, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, trộm cắp tài sản, bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản, sử dụng mạng máy tính, viễn thông, phương tiện điện tử để thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản, chống người thi hành công vụ, mua bán phụ nữ (theo Bộ luật Hình sự năm 1985), mua bán người, gây rối trật tự công cộng, tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có, cho vay lãi nặng…

Ngoài ra, một điểm mới quan trọng khác trong đợt đặc xá lần này là việc mở rộng thời gian xét thi đua theo từng loại tội danh.

“Đáng chú ý, trong hướng dẫn kỳ này, Hội đồng Tư vấn đặc xá cũng quy định rõ tiêu chí về việc “không ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự” đối với người được đặc xá. Các cơ sở giam giữ thuộc lực lượng công an nhân dân và quân đội nhân dân khi xét các trường hợp đặc xá sẽ căn cứ vào nhận xét của công an địa phương để đánh giá tiêu chí này. Việc thống nhất áp dụng trên toàn quốc tiêu chí an ninh, trật tự trong xét đặc xá sẽ góp phần bảo đảm tính khách quan, công khai, minh bạch trong toàn bộ quá trình thực hiện chính sách đặc xá của Chủ tịch nước”, Thượng tướng Lê Văn Tuyến cho biết thêm.

Những đối tượng được đặc xá

Thông tin tại họp báo, ông Phạm Thanh Hà cho hay, đối tượng được đặc xá là những người đang chấp hành án phạt tù có thời hạn, người bị kết án tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn, người đang được tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù.

Họp báo thu hút sự quan tâm của nhiều cơ quan báo chí. Ảnh: Trần Đình

Điều kiện được đề nghị đặc xá, gồm: Người đang chấp hành án phạt tù có thời hạn, người bị kết án tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn được đề nghị đặc xá phải có đủ các điều kiện sau đây: Có nhiều tiến bộ, có ý thức cải tạo tốt và được xếp loại chấp hành án phạt tù khá hoặc tốt theo quy định của pháp luật về thi hành án hình sự.

Đã chấp hành án phạt tù ít nhất là một phần ba thời gian đối với trường hợp bị phạt tù có thời hạn, nếu trước đó đã được giảm thời hạn chấp hành án phạt tù thì thời hạn được giảm không được tính vào thời gian đã chấp hành án phạt tù; đã chấp hành án phạt tù ít nhất là 14 năm đối với trường hợp bị phạt tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn…

Những người đã chấp hành xong hình phạt bổ sung là phạt tiền, đã nộp án phí; đã thi hành xong nghĩa vụ trả lại tài sản, bồi thường thiệt hại, nghĩa vụ dân sự khác đối với người bị kết án phạt tù về các tội phạm tham nhũng; đã thi hành xong hoặc thi hành được một phần nghĩa vụ trả lại tài sản, bồi thường thiệt hại, nghĩa vụ dân sự khác nhưng do lâm vào hoàn cảnh kinh tế đặc biệt khó khăn … cũng thuộc đối tượng được đặc xá.

Người đang được tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù được đề nghị đặc xá phải có đủ các điều kiện sau đây: Có nhiều tiến bộ, có ý thức cải tạo tốt và đủ số kỳ xếp loại chấp hành án phạt tù khá hoặc tốt; đã có thời gian chấp hành án phạt tù quy định tại điểm b khoản 1 Điều này; các điều kiện quy định tại các điểm c, d, đ, e và g khoản 1 Điều này; chấp hành nghiêm chỉnh pháp luật trong thời gian được tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù.

Người bị kết án phạt tù có thời hạn đã chấp hành ít nhất là một phần tư thời gian và người bị kết án phạt tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn đã chấp hành ít nhất là 12 năm; người lập công lớn trong thời gian chấp hành án phạt tù, có xác nhận của trại giam, trại tạm giam hoặc cơ quan có thẩm quyền khác; người có công với cách mạng theo quy định của pháp luật về ưu đãi người có công với cách mạng…; người đang mắc bệnh hiểm nghèo, người đang ốm đau thường xuyên mà không tự phục vụ bản thân…

Với các trường hợp không được đề nghị đặc xá, ông Phạm Thanh Hà cũng nêu rõ, người bị kết án phạt tù về tội phản bội Tổ quốc; tội hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân; tội gián điệp; tội xâm phạm an ninh lãnh thổ; tội bạo loạn; tội khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân; tội phá hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; tội làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; tội phá rối an ninh; tội chống phá cơ sở giam giữ; tội khủng bố hoặc một trong các tội quy định tại Chương các tội phá hoại hòa bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh của Bộ luật Hình sự.

Bản án, phần bản án hoặc quyết định của Tòa án đối với người đó đang bị kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm theo hướng tăng nặng trách nhiệm hình sự; đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự về hành vi phạm tội khác.

Người trước đó đã được đặc xá; có từ 2 tiền án trở lên; bị kết án phạt tù về tội phạm rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng xâm phạm an ninh quốc gia, trừ trường hợp quy định tại khoản 1 Điều này; phạm tội giết 2 người trở lên hoặc giết người có tổ chức hoặc có tính chất côn đồ hoặc thực hiện tội phạm một cách man rợ…

Hải Linh - Trần Đình