Đại án Vạn Thịnh Phát giai đoạn 2: Trương Mỹ Lan bị tuyên án chung thân

Các bị cáo trong phiên xét xử

Ngày 17/10, sau gần một tháng xét xử sơ thẩm giai đoạn 2 vụ án Vạn Thịnh Phát đối với bị cáo Trương Mỹ Lan (Chủ tịch HĐQT Tập Đoàn Vạn Thịnh Phát) cùng 33 bị cáo đồng phạm về các tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, rửa tiền, vận chuyển trái phép tiền tệ qua biên giới, xảy ra tại Công ty cổ phần Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, Ngân hàng TMCP (SCB) và các đơn vị liên quan, HĐXX đã tuyên án.

Hội đồng xét xử và đại diện Viện kiểm sát

Theo đó, Trương Mỹ Lan bị tuyên phạt mức án chung thân cho tổng hợp ba tội danh trên. Đồng phạm trong vụ án bị tuyên gộp ba tội danh hoặc một trong ba tội danh trên gồm: bị cáo Trương Khánh Hoàng (cựu quyền Tổng giám đốc SCB) bị tuyên 23 năm tù; Võ Tấn Hoàng Văn (cựu Tổng giám đốc SCB) bị tuyên mức án 17 năm, 31 bị cáo còn lại bị tuyên mức án từ 1 năm đến 13 năm tù.

Về trách nhiệm dân sự, HĐXX buộc bị cáo Lan bồi thường toàn bộ hậu quả hơn 30.869 tỉ đồng của 35.824 bị hại; giữ nguyên sự tự nguyện của các bị cáo, cá nhân, tổ chức khắc phục hậu quả trong vụ án.

Đúng người, đúng tội, không oan sai

Trước đó, tại phần luận tội, đại diện VKSND TP.HCM đã đề nghị HĐXX tuyên phạt bị cáo Lan mức án tù chung thân về ba tội danh trên. 33 bị cáo còn lại bị VKS đề nghị HĐXX tuyên từ 2 năm tù đến 27 năm tù. Trong đó, bị cáo Chu Lập Cơ (chồng bị cáo Trương Mỹ Lan) bị Viện KSND TP.HCM đề nghị từ 2 năm - 2 năm 6 tháng tù; bị cáo Trương Huệ Vân, cháu ruột bị cáo Trương Mỹ Lan) bị đề nghị từ 6 - 7 năm tù.

Trương Huệ Vân

Các cựu lãnh đạo SCB gồm Trương Khánh Hoàng (cựu quyền Tổng giám đốc SCB) bị đề nghị 24-27 năm tù cho ba tội; Võ Tấn Hoàng Văn (cựu Tổng giám đốc SCB): 17-19 năm tù, về tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản" và "Vận chuyển trái phép tiền tệ qua biên giới"; Trần Thị Mỹ Dung (cựu Phó tổng giám đốc SCB): 14-16 năm tù, về tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản" và "Rửa tiền"; Bùi Anh Dũng (cựu chủ tịch HĐQT SCB): 10-12 năm tù, về tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản và vận chuyển trái phép tiền tệ qua biên giới"; Thái Thị Thanh Thảo (cựu giám đốc dịch vụ khách hàng Wholesale, thuộc SCB, Chi nhánh Sài Gòn): 5-6 năm tù, về tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản".

Nhận định của HĐXX, theo đó các tài liệu chứng cứ trong hồ sơ và lời khai của các bị cáo có đủ cơ sở xác định bà Lan và đồng phạm đã thực hiện loạt hành vi: Lừa đảo chiếm đoạt 30.081 tỷ đồng của 35.824 trái chủ thông qua việc phát hành trái phiếu khống; Rửa tiền 445.747 tỷ và Vận chuyển trái phép tiền tệ qua biên giới (4,5 tỷ USD - tương đương 106.730 tỷ đồng). VKS truy tố các bị cáo về các tội danh tương ứng là có căn cứ, đúng pháp luật, không oan sai.

Về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, tòa xác định bị cáo Trương Mỹ Lan nắm giữ phần lớn cổ phần của Tập đoàn Vạn Thịnh Phát và SCB, đã đồng ý với đề xuất của Nguyễn Phương Hồng về việc phát hành trái phiếu nhằm xử lý khó khăn về tài chính. Để thực hiện, bị cáo đã họp với các lãnh đạo chủ chốt của Vạn Thịnh Phát và SCB đưa ra chủ trương phát hành trái phiếu thông qua 4 công ty thuộc Vạn Thịnh Phát (An Đông, Sunny World, Quang Thuận và Setra). Đồng thời chọn 5 công ty khác thuộc hệ sinh thái Vạn Thịnh Phát ký hợp đồng mua sơ cấp số trái phiếu của 4 công ty trên và Công ty cổ phần đầu tư Sai Gon Peninsula (đối tác) để lên phương án tạo dòng tiền khống tại SCB, hợp thức tư cách trái chủ sơ cấp.

Để lách các quy định hiện hành, Trương Mỹ Lan và đồng phạm lên phương án lập, ký kết các hợp đồng kinh tế khống (mua bán cổ phần trái phiếu, vay tiền) giữa 4 công ty phát hành với 5 công ty trái chủ sơ cấp, công ty đối tác và các cá nhân được thuê ký khống để hợp thức hóa mục đích phát hành trái phiếu.

Các cá nhân được thuê lập, ký khống các chứng từ giao dịch (nộp, rút tiền mặt, chuyển khoản) và hạch toán khống giao dịch trên hệ thống SCB trong cùng một ngày, nhằm tạo nguồn tiền 30.869 tỷ đồng cho các trái chủ sơ cấp chuyển tiền cho 4 công ty phát hành để mua gần 309 triệu trái phiếu. Sau khi hợp pháp hóa tư cách trái chủ sơ cấp, Trương Mỹ Lan và đồng phạm hoàn thành việc tạo lập 25 gói trái phiếu khống và bán cho 35.824 nhà đầu tư thứ cấp.

HĐXX xác định, quá trình phát hành trái phiếu có sự tham gia của nhiều cá nhân thuộc Vạn Thịnh Phát và SCB phối hợp triển khai. Sau đó, SCB có hàng loạt hoạt động dụ dỗ người mua trái phiếu, phần lớn là người gửi tiền ở SCB. Các bị cáo sử dụng thủ đoạn gian dối từ việc lựa chọn các công ty phát hành, các công ty mua sơ cấp đến việc xử lý dòng tiền khống và dẫn dụ khách hàng mua trái phiếu. Như vậy, tội phạm hoàn thành từ thời điểm tiền của bị hại đã chuyển vào SCB.

Sau khi chiếm đoạt, các bị cáo đã thực hiện tiếp nhiều thủ đoạn gian đối để rút tiền mặt, che giấu dòng tiền sử dụng vào nhiều mục đích không đúng với phương án phát hành. Các bị cáo đã xây dựng một quy trình từ việc lựa chọn công ty phát hành, ký các hợp đồng khống, chạy dòng tiền khống, bán cho các công ty sơ cấp, phân phối cho hàng trăm nghìn người dân.

"Quy trình này thể hiện ý thức chiếm đoạt có từ trước khi thực hiện hành vi. Đây là dấu hiệu đặc trưng của tội danh nên tòa không có căn cứ chấp nhận quan điểm của một số bị cáo và luật sư cho rằng 'không nhận thức được hành vi khi thực hiện tội phạm'"- HĐXX nêu quan điểm.

Đối với tội Rửa tiền, từ 1/1/2018 đến 7/10/2022, bà Lan nhằm che giấu nguồn gốc và hợp thức số tiền hơn 415.000 tỷ tham ô của SCB (ở giai đoạn một vụ án), đã chỉ đạo các thuộc cấp thực hiện nhiều thủ đoạn chuyển tiền ra khỏi hệ thống SCB; hoặc chuyển khoản cho cá nhân, pháp nhân rút tiền mặt ra khỏi tài khoản. Hành vi này nhằm tránh việc các cơ quan chức năng phát hiện, truy vết dòng tiền. Trương Mỹ Lan và đồng phạm đã thực hiện hành vi Rửa tiền tổng cộng 445.747 tỷ đồng.

Tòa bác quan điểm của bị cáo và luật sư cho rằng Trương Mỹ Lan cùng hành vi rút tiền ra khỏi SCB nhưng lại bị truy tố về hai tội danh Tham ô tài sản (giai đoạn một) và Rửa tiền. Theo HĐXX, các hành vi này xâm phạm đến khách thể khác nhau - là quyền sở hữu tài sản và hoạt động đúng đắn của cơ quan tổ chức. Mỗi hành vi thỏa mãn các yếu tố cấu thành độc lập của tội danh. Do đó, cáo trạng truy tố các bị cáo về tội phạm nguồn (Tham ô) và tội phạm Rửa tiền là có căn cứ đúng quy định của pháp luật.

Trương Mỹ Lan bị tuyên mức án chung thân

Với một số bị cáo khác là đồng phạm của bà Lan, tòa xét một cách tổng thể, xác định các bị cáo đã giúp bà Lan chuyển một số tiền đặc biệt lớn rút từ SCB để sử dụng vào những mục đích khác nhau trong bối cảnh ngân hàng đang gặp khó khăn. Do đó, các bị cáo có cơ sở để biết nguồn tiền là do Trương Mỹ Lan "thực hiện các hành vi phạm tội mà có" dựa trên hoàn cảnh thực tế khách quan. Vì vậy không có căn cứ chấp nhận quan điểm của các luật sư và bị cáo. Từ đó, HĐXX đồng quan điểm với VKS và tuyên phạt các bị cáo mức án như trên.

Hậu quả vụ án khủng khiếp!

Hồ sơ vụ án thể hiện, Trương Mỹ Lan và đồng phạm phát hành 25 gói trái phiếu khống, có tổng giá trị hơn 30.869 tỷ đồng, không có tài sản đảm bảo đem bán cho các nhà đầu tư. Đến nay còn dư nợ hơn 30.081 tỷ của hơn 35.000 nhà đầu tư, không có khả năng thanh toán.

Để che giấu nguồn tiền có được từ việc phát hành trái phiếu và 415.000 tỷ đồng có được từ hành vi “Tham ô tài sản” từ nguồn tiền của Ngân hàng SCB, Lan đã chỉ đạo các thuộc cấp phối hợp, lên phương án rút, chuyển tiền ra khỏi hệ thống ngân hàng, sử dụng cho các mục đích khác nhau.

Từ năm 2012-2022, mỗi khi chuyển tiền đi nước ngoài để trả nợ và nhận tiền vay từ nước ngoài về, bà Trương Mỹ Lan chỉ đạo thuộc cấp lập các hợp đồng “khống” mua bán cổ phần, vốn góp... giữa các công ty con của Tập đoàn Vạn Thịnh Phát với các công ty "ma" ở trong và ngoài nước.

Thông qua các hợp đồng “khống” này, tiền vay được chuyển từ nước ngoài về Việt Nam và tiền trả nợ được chuyển từ Việt Nam ra nước ngoài thông qua hệ thống Ngân hàng SCB. Tổng số tiền bà Lan và đồng phạm đã vận chuyển trái phép qua biên giới là hơn 4,5 tỷ USD, tương đương 106.000 tỷ đồng.

Ở giai đoạn một vụ án, tháng 4, TAND TPHCM xử sơ thẩm đã tuyên phạt Trương Mỹ Lan mức án tử hình về 3 tội Đưa hối lộ; Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng và Tham ô tài sản. Các bị cáo khác trong giai đoạn 2 cũng là bị cáo trong giai đoạn một bị tuyên mức án nghiêm khắc. Tuyên nhiên, bản án giai đoạn 1 chưa có hiệu lực pháp luật do Trương Mỹ Lan và các bị cáo đã kháng cáo. Phiên xử phúc thẩm chưa được mở.

Hà An