Đại biểu Cà Mau kiến nghị hoàn thiện cơ chế, bảo đảm nguồn lực cho Chương trình Mục tiêu quốc gia

Các đại biểu Đoàn ĐBQH tỉnh Cà Mau đã tham gia phát biểu nhiều ý kiến sâu sắc, tập trung vào hoàn thiện chính sách, bảo đảm hiệu quả đầu tư công, khắc phục chồng chéo và tăng tính khả thi của các Chương trình mục tiêu quốc gia.

Đại biểu Nguyễn Quốc Hận: Cần đánh giá thực chất, khắc phục tái nghèo và phân bổ nguồn lực hợp lý

Đại biểu Nguyễn Quốc Hận, Phó Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Cà Mau, cho biết ông chỉ tham gia một nội dung do chương trình thảo luận được điều chỉnh: chủ trương đầu tư Chương trình MTQG nông thôn mới - giảm nghèo - phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2026-2035.

Đại biểu Nguyễn Quốc Hận phát biểu, nhấn mạnh yêu cầu đánh giá thực chất hiệu quả 3 chương trình mục tiêu quốc gia.

Ông đồng tình với việc hợp nhất 3 Chương trình MTQG như giai đoạn 2021-2025, cho rằng đây là giải pháp cần thiết để tránh chồng chéo, phân tán nguồn lực và xác định rõ cơ quan chủ trì, phối hợp.

Tuy nhiên, đại biểu nhấn mạnh cần đánh giá kỹ hiệu quả thực chất của 3 chương trình trong giai đoạn trước, bởi thực tế cho thấy: nhiều xã đạt chuẩn nông thôn mới nhưng hạ tầng xuống cấp nhanh, thiếu nguồn lực duy tu; một số nơi chạy theo thành tích, còn “nợ tiêu chí”; khoảng cách mức sống và thụ hưởng giữa trước và sau khi đạt chuẩn chưa rõ rệt; tỷ lệ tái nghèo vẫn còn cao ở nhiều địa phương.

Về phân bổ nguồn lực, đại biểu Hận bày tỏ lo ngại khi ngân sách Trung ương chỉ chiếm 8% trong tổng nhu cầu hơn 1,23 triệu tỷ đồng. Ông nhấn mạnh: “Đối với các tỉnh nghèo như Cà Mau hoặc các tỉnh miền núi, việc huy động nguồn lực là vô cùng khó khăn. Trung ương phải đầu tư các công trình mang tính liên vùng, tạo động lực phát triển”.

Ông cũng đề nghị Chính phủ điều chỉnh linh hoạt các tiêu chí nông thôn mới, tránh áp dụng cứng nhắc, gây lãng phí và bất cập.

Đại biểu Trần Thị Hoa Ry: Xác định rõ mục tiêu - hợp phần - nguồn lực để bảo đảm tính khả thi

Đại biểu Trần Thị Hoa Ry, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội, đồng tình với chủ trương hợp nhất 3 Chương trình MTQG nhằm giảm phân tán, đồng thời khắc phục những bất cập đã được chỉ ra trong giám sát tối cao của Quốc hội năm 2023.

Đại biểu Trần Thị Hoa Ry phân tích nhiều nội dung còn bất cập trong hồ sơ chương trình MTQG giai đoạn mới.

Tuy vậy, qua nghiên cứu hồ sơ, bà cho rằng còn nhiều vấn đề chưa được làm rõ:

1. Mục tiêu cơ sở chưa đủ căn cứ để trình Quốc hội: Hiện tiêu chí nghèo và tiêu chí phân loại hộ nghèo mới chỉ là dự thảo, chưa ban hành chính thức nên “không đủ cơ sở pháp lý để Quốc hội quyết mục tiêu cụ thể”.

2. Hợp phần cần được tách thành 2 nhóm:

Hợp phần 1: Xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo (phạm vi toàn quốc).

Hợp phần 2: Chính sách đặc thù cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

3. Cơ cấu nguồn lực chưa hợp lý: Trung ương mới đáp ứng 8% nhu cầu, trong khi địa phương phải đối ứng 33%, nhân dân và doanh nghiệp 28%. Bà cho rằng: “Cơ cấu này không phù hợp với vùng lõi nghèo - vùng đồng bào dân tộc thiểu số, nơi doanh nghiệp nhỏ, dân nghèo, ngân sách địa phương eo hẹp”.

4. Chính sách đặc thù về giáo dục - y tế chưa rõ ràng: Đại biểu cho rằng, “Nếu không có chính sách đặc thù về đào tạo nhân lực giáo dục, y tế, cán bộ người DTTS, thì giai đoạn tới sẽ tiếp tục thiếu hụt trầm trọng”.

5. Kéo dài hiệu lực Nghị quyết 111 và 25: Đại biểu nhất trí nhưng đề nghị làm rõ thẩm quyền và phạm vi chi, tránh tình trạng địa phương phải xin ý kiến nhiều vòng.

Đại biểu Nguyễn Duy Thanh: Không thu hẹp cơ chế đặc thù cho TP Hồ Chí Minh; tháo gỡ vướng mắc hợp đồng BT

Đại biểu Nguyễn Duy Thanh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Cà Mau, Ủy viên Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, phát biểu về dự thảo sửa đổi Nghị quyết 98/2023/QH15.

Đại biểu Nguyễn Duy Thanh phân tích cơ chế BT và đề nghị tránh thu hẹp chính sách đặc thù của TP Hồ Chí Minh.

Ông đồng tình với báo cáo thẩm tra nhưng đề nghị làm rõ hai vấn đề:

1. Không thu hẹp phạm vi cơ chế đặc thù của TP Hồ Chí Minh: Việc quy định ngân sách địa phương chỉ thanh toán BT trong lĩnh vực đường sắt là chưa phù hợp với Luật Đường sắt, Luật PPP, Nghị định 257 và các nghị quyết hiện hành. Điều này làm giảm tính chủ động của Thành phố, nhất là trong việc sử dụng nguồn thu từ quỹ đất.

2. Tháo gỡ vướng mắc hợp đồng BT theo hướng đồng bộ: Đại biểu dẫn chứng nhiều phản ánh về việc doanh nghiệp đã hoàn thành dự án BT nhưng chưa được giao đất đối ứng, chưa xác định giá đất, dẫn tới khó khăn tài chính kéo dài.

Ông đề xuất sửa đổi điểm c khoản 7 theo hướng: thời điểm xác định giá đất là thời điểm ký hợp đồng BT hoặc thời điểm nhà đầu tư bàn giao công trình, thay vì thời điểm Nhà nước quyết định giao đất. Đây cũng là cách đã được áp dụng hiệu quả trong Nghị định 91/2025/NĐ-CP đối với các dự án BT tại Khu đô thị mới Thủ Thiêm.

Lê Hằng