Đại biểu Quốc hội đề nghị tăng tính ràng buộc pháp lý và hiệu lực thực thi các kiến nghị giám sát

Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương phát biểu kết luận phiên thảo luận tại hội trường về dự thảo Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân (sửa đổi). Ảnh: mediabaoquochoi

Đề nghị xem xét thiết lập cơ chế "hậu giám sát"

Thảo luận tại hội trường về dự thảo Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân (sửa đổi), các đại biểu bày tỏ sự đồng tình, việc thông qua dự án Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân (sửa đổi) với những nội dung tiến bộ khả thi sẽ là động lực quan trọng để đổi mới, nâng cao hơn nữa hiệu quả giám sát - một trong những chức năng then chốt của Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp.

Cho ý kiến về dự thảo Luật, nhiều đại biểu Quốc hội đề nghị cần xem xét thiết lập một cơ chế "hậu giám sát" trong dự thảo Luật; bổ sung trách nhiệm và báo cáo giải trình của người đứng đầu trong việc thực hiện kết luận, kiến nghị giám sát. Cùng với đó, cần có các chế tài đủ mạnh để thực hiện hiệu quả các nghị quyết, kết luận, yêu cầu, kiến nghị giám sát, không để tình trạng "giám sát xong là xong".

Đại biểu Thạch Phước Bình (Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Long) cho rằng, hiện nay, các nghị quyết, kết luận hoặc kiến nghị giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội và Hội đồng nhân dân tuy có giá trị chính trị cao nhưng chưa có cơ chế pháp lý buộc thực hiện.

"Luật hiện hành chưa quy định rõ trách nhiệm, chế tài, thời hạn và cơ quan theo dõi việc thực hiện kiến nghị giám sát. Nhiều trường hợp cơ quan chịu giám sát chậm báo cáo hoặc chỉ "trả lời hình thức", không có kết quả cụ thể, dẫn đến tình trạng "giám sát xong là xong", đại biểu Thạch Phước Bình nêu.

Các ĐBQH tham dự phiên thảo luận ở hội trường

Cùng chung quan điểm về vấn đề này, đại biểu Tạ Văn Hạ (Đoàn ĐBQH thành phố Đà Nẵng) phân tích thêm: dự thảo Luật chưa thể hiện rõ các quy định ở khâu "hậu giám sát" để nâng cao hiệu quả giám sát lại. Theo đại biểu Hạ, hiện nay, thiếu một cơ chế hữu hiệu để theo dõi, kiểm tra và đánh giá việc thực hiện các kết luận, nghị quyết, và kiến nghị sau giám sát. Các kết luận, kiến nghị của các cuộc giám sát thường "chỉ dừng lại ở mức kiến nghị.

"Tôi nghĩ rằng, cần xem xét thiết lập một cơ chế "hậu giám sát" để đảm bảo đầy đủ một quy trình giám sát khép kín. Tôi cũng đề nghị có những quy định về báo cáo bắt buộc đối với đối tượng chịu sự giám sát trong việc thực hiện các kiến nghị (ví dụ 6 tháng, 1 năm cho cụ thể); giám sát lại nếu chưa có chuyển biến hay thực hiện không đạt yêu cầu", đại biểu Tạ Văn Hạ kiến nghị.

Bên cạnh đó, đại biểu Tạ Văn Hạ cũng kiến nghị quy định trách nhiệm của người đứng đầu (cả về trách nhiệm chính trị và trách nhiệm hành chính) trong việc thực hiện kết luận giám sát; tăng cường vai trò của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Ủy ban Dân nguyện và Giám sát, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, các Ban của Hội đồng nhân dân… trong việc theo dõi, giám sát và tổ chức đánh giá, kiểm tra lại việc giám sát lại.

Cần bổ sung chế tài và trách nhiệm của người đứng đầu

Nêu ý kiến của mình, đại biểu Nguyễn Thị Sửu (Đoàn ĐBQH thành phố Huế) cho rằng, tại "Điều 7 - Trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân chịu sự giám sát" của dự thảo Luật đang thiếu chế tài và trách nhiệm của người đứng đầu.

Đại biểu Nguyễn Thị Sửu (Đoàn ĐBQH thành phố Huế) phát biểu tại hội trường

Đại biểu Nguyễn Thị Sửu đề nghị: Bổ sung vào khoản 3 nội dung "Người đứng đầu cơ quan, tổ chức chịu sự giám sát, chịu trách nhiệm cá nhân nếu báo cáo không đúng thời hạn, nội dung hoặc không thực hiện kết luận giám sát. Bổ sung vào khoản 4 Điều 7 nội dung: "Trường hợp không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ kiến nghị, cơ quan, tổ chức, cá nhân chịu sự giám sát phải có báo cáo giải trình bằng văn bản gửi chủ thể giám sát và cấp có thẩm quyền để xem xét trách nhiệm.

Góp ý về "Bảo đảm việc thực hiện nghị quyết, kết luận, yêu cầu, kiến nghị giám sát" tại Điều 40 dự thảo Luật, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Đoàn ĐBQH TPHCM) cho rằng: Điều 40 quy định theo dõi, đôn đốc nhưng chưa có công cụ bắt buộc để giám sát kết quả. Đồng thời, chế tài xử lý vi phạm còn khá chung chung, đó là xử lý theo thẩm quyền hoặc kiến nghị cơ quan có thẩm quyền xử lý theo Luật này và pháp luật có liên quan. Điều này cần phải được cụ thể hóa, rõ ràng để bảo đảm tính chấp hành nghiêm túc thực hiện các nghị quyết, kết luận, yêu cầu, kiến nghị giám sát trong thực tiễn và có chế tài phải đủ mạnh để thực thi được hiệu quả hơn.

Theo đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi (Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Long), hiện dự thảo Luật chỉ mới quy định thời hạn mà các cơ quan, tổ chức, cá nhân tại địa phương có trách nhiệm xem xét và trả lời kể từ ngày nhận được kiến nghị của Đoàn ĐBQH. Trong khi đó, chưa quy định đối với các cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền ở Trung ương về trách nhiệm và thời hạn trả lời các kiến nghị của Đoàn.

Đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi (Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Long) phát biểu tại hội trường

Để đảm bảo các yêu cầu, kiến nghị của Đoàn ĐBQH sau giám sát được xem xét, thực thi một cách nghiêm túc, đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi đề nghị bổ sung quy định đối với các cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền ở Trung ương về trách nhiệm và thời hạn trả lời các kiến nghị của Đoàn. Có như vậy mới tạo cơ chế trong việc tiếp thu, trả lời các kiến nghị sau giám sát của Đoàn ĐBQH một cách nghiêm túc và hiệu quả.

HKD