Đại biểu Quốc hội hiến kế để thu hút nguồn vàng trong dân

Tham gia thảo luận, đại biểu Quốc hội Thạch Phước Bình (Đoàn tỉnh Vĩnh Long) nêu, trong bối cảnh đất nước bước vào giai đoạn bản lề của kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026 - 2030, nhiệm vụ đặt ra cho chúng ta là phải mở rộng không gian tài khóa, huy động tối đa và sử dụng hiệu quả các nguồn lực ngoài ngân sách Nhà nước.

Thực tiễn cho thấy, hai nguồn lực quan trọng nhưng chưa được khai thác tương xứng là: các quỹ tài chính Nhà nước ngoài ngân sách; nguồn lực vàng, tài sản tích lũy trong dân cư. "Cả hai đều là kho vốn lớn của nền kinh tế, một nằm trong khu vực công, một nằm trong dân, nhưng đều đang thiếu một cơ chế quản lý và huy động đủ minh bạch, hiệu quả" - đại biểu Thạch Phước Bình nêu.

Đại biểu tham dự phiên thảo luận chiều 30/10. Ảnh: Quochoi.vn

Phần lớn lượng vàng này vẫn nằm trong két

Góp ý về giải pháp huy động nguồn lực vàng trong dân, chuyển tài sản tĩnh thành động là mạch sống của nền kinh tế, đại biểu Quốc hội Thạch Phước Bình dẫn thống kê của Hội đồng Vàng Thế giới cho thấy, người dân Việt Nam hiện nắm giữ khoảng 400 - 500 tấn vàng, tương đương 35 - 40 tỷ đô la, chiếm gần 8%GDP.

Mỗi năm, Việt Nam tiêu thụ trung bình 55 tấn vàng, nằm trong nhóm quốc gia có nhu cầu vàng cao nhất khu vực, tuy nhiên, phần lớn lượng vàng này vẫn nằm trong két - một nguồn lực khổng lồ chưa được chuyển hóa thành vốn cho nền kinh tế.

Năm 2024 và những tháng đầu năm 2025, có thời điểm chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới vượt hơn 14 triệu đồng một lượng, thậm chí đến 20 triệu đồng. Điều này phản ánh sự bất ổn của thị trường và tâm lý đầu cơ, găm giữ.

Đại biểu tỉnh Vĩnh Long cho rằng, dù Ngân hàng Nhà nước đã can thiệp đấu thầu và bình ổn, song đây mới là giải pháp ngắn hạn. Nguyên nhân gốc rễ vẫn là thiếu một cơ chế thị trường minh bạch, hiện đại và an toàn cho người dân.

Đại biểu Quốc hội Thạch Phước Bình (Đoàn tỉnh Vĩnh Long). Ảnh: Quochoi.vn

Kiến nghị 5 giải pháp

Từ đó, đại biểu kiến nghị 5 nhóm giải pháp cụ thể để huy động và tài chính hóa vàng trong dân gồm: ổn định thị trường vàng, thu hẹp chênh lệch giá vàng trong - ngoài nước xuống dưới 5 triệu đồng một lượng trong vòng 6 - 12 tháng, kiểm soát đầu cơ, tăng cung thông qua nhập khẩu có kiểm soát vàng.

Thành lập Sở Giao dịch Vàng Quốc gia - đây là bước đột phá thể chế. Người dân có thể gửi vàng vật chất vào kho lưu ký chuẩn hóa, nhận chứng chỉ điện tử để giao dịch, chuyển nhượng hoặc quy đổi. Qua đó, Nhà nước quản lý được dòng vàng thật mà vẫn đảm bảo quyền sở hữu của người dân. Phát triển sản phẩm tài chính hóa vàng như phát hành chứng chỉ vàng, quỹ đầu tư vàng, trái phiếu vàng được bảo chứng bằng vàng thật trong kho. Người dân có thể góp vàng hoặc đầu tư bằng đồng Việt Nam, hưởng lợi nhuận theo giá vàng, biến vốn tĩnh thành vốn động.

Khuyến khích chuyển hóa vàng thành Việt Nam đồng thông qua chính sách miễn phí lưu ký, ưu đãi lãi suất, hoặc phát hành trái phiếu Chính phủ bằng vàng dành riêng cho người bán vàng vật chất.

Các đại biểu Quốc hội tham dự phiên làm việc chiều 30/10. Ảnh: Quochoi.vn

Bảo đảm an toàn hệ thống và minh bạch thông tin. Nghiêm cấm ngân hàng huy động hoặc cho vay bằng vàng, công bố bản tin vàng quốc gia định kỳ để người dân được tiếp cận thông tin đầy đủ, tạo niềm tin với thị trường.

"Nếu chỉ 10 - 15% lượng vàng trong dân được đưa vào hệ thống tài chính, tương đương 5 - 7 tỷ đô la, thì đó sẽ là nguồn vốn quý giá cho phát triển hạ tầng, chuyển đổi số và đổi mới công nghệ mà không cần tăng vay công" - đại biểu nhấn mạnh.

Đại biểu cũng cho rằng, chúng ta không thể huy động nguồn lực của dân nếu chưa quản lý minh bạch, hiệu quả nguồn lực của Nhà nước; cũng như không thể khai thác vốn trong dân nếu chưa tạo được niềm tin rằng đồng vốn ấy sẽ được sử dụng hiệu quả, an toàn và sinh lợi cho đất nước.

Vì vậy, đại biểu đề nghị Quốc hội giao Chính phủ xây dựng đề án tổng thể về huy động và quản lý nguồn lực từ quỹ tài chính Nhà nước ngoài ngân sách; trong đó, hợp nhất cả hai trường hợp: một là thể chế hóa các quỹ tài chính ngoài ngân sách minh bạch, hiệu quả; hai là thiết lập cơ chế huy động nguồn lực tài chính trong dân cư an toàn, hiện đại và hội nhập.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Văn Thân (Đoàn tỉnh Hưng Yên). Ảnh: Quochoi.vn

Cùng quan tâm đến nội dung này, đại biểu Quốc hội Nguyễn Văn Thân (Đoàn tỉnh Hưng Yên) cho rằng hiện nay trong dân, nguồn vốn rất lớn, nhưng phương pháp tổ chức để thu hút nguồn vốn trong dân là chưa phù hợp.

Hiện nay chúng ta chưa thu hút được nguồn vàng trong dân bởi vì chỉ thu hút bằng tiền nội tệ, mà người dân hiện nay cũng tích trữ bằng ngoại tệ hoặc vàng, bạc, đá quý, bất động sản... Và người dân đều biết rằng, ngoại tệ và vàng bạc, đá quý thì mới ổn, mới giữ được giá. Vì vậy, đại biểu đề nghị Nhà nước vay của dân bằng đồng ngoại tệ với lãi suất ít nhất bằng 6%, thậm chí hơn vì "lọt sáng xuống nia", dân cho vay - Nhà nước cho vay thì dân được hưởng. Nhìn 2 phía cả Nhà nước và người dân đều được hưởng, thay vì đi xin viện trợ hoặc vay vốn nước ngoài thì Nhà nước huy động vốn trong dân.

Vân Hà