Đãi ngộ bác sĩ nội trú ở châu Á: Bức tranh nhiều gam màu
Cách tiếp cận của từng nước vừa phản ánh năng lực kinh tế, vừa cho thấy tầm nhìn trong chiến lược phát triển nguồn nhân lực y tế.
Ở châu Á, bác sĩ nội trú là lực lượng nòng cốt trong hệ thống đào tạo y khoa, nhưng chế độ đãi ngộ dành cho họ lại có sự khác biệt đáng kể giữa các quốc gia.
Trong bối cảnh nhiều quốc gia châu Á phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt nhân lực y tế, chính sách đãi ngộ dành cho đội ngũ bác sĩ nội trú - lực lượng tuyến đầu trong hệ thống đào tạo y khoa - trở thành một vấn đề nổi bật. So sánh những kinh nghiệm từ Singapore, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Đài Loan (Trung Quốc) và một số nước khác cho thấy bức tranh đa chiều, với cả những điểm sáng và những thách thức còn tồn tại.
Singapore: Thu nhập cao, áp lực lớn
Singapore là một trong những quốc gia có chế độ đãi ngộ tốt nhất cho bác sĩ nội trú ở châu Á. Theo SalaryExpert, mức lương trung bình hàng năm của một bác sĩ nội trú tại đây vào khoảng 51.000 SGD (khoảng 40.000 USD). Đây là con số cao so với khu vực, đủ để trang trải chi phí sinh hoạt vốn đắt đỏ ở đảo quốc này.
Mức lương trung bình của bác sĩ nội trú tại Singapore là 51.161 SGD/năm, tương đương 25 SGD/giờ. Ngoài ra, họ còn nhận được tiền thưởng trung bình là 742 SGD/năm. Một bác sĩ nội trú mới vào nghề (1-3 năm kinh nghiệm) có mức lương trung bình là 36.676 SGD, trong khi một bác sĩ nội trú cao cấp (8+ năm kinh nghiệm) có mức lương trung bình là 64.942 SDG. Nguồn: SalaryExpert
Bác sĩ nội trú ở Singapore được hưởng chế độ bảo hiểm toàn diện, bao gồm bảo hiểm y tế, tai nạn, và chế độ nghỉ phép hàng năm. Ngoài ra, hệ thống bệnh viện công tại Singapore thường hỗ trợ kinh phí cho bác sĩ nội trú tham gia hội nghị, khóa đào tạo ngắn hạn, hoặc nghiên cứu khoa học, nhằm khuyến khích phát triển chuyên môn. Tuy nhiên, do cường độ công việc lớn, nhiều bác sĩ trẻ phải làm việc 60 - 80 giờ/tuần, tạo nên áp lực không nhỏ về sức khỏe tinh thần và thể chất.
Trung Quốc: Lương cơ bản thấp, gánh nặng giờ làm
Trung Quốc đã triển khai chương trình “quy chuẩn hóa đào tạo”, yêu cầu bác sĩ nội trú phải trải qua ít nhất 3 năm làm việc tại bệnh viện được chỉ định. Mức thu nhập cơ bản theo khảo sát thường chỉ ở ngưỡng 60.000 - 90.000 nhân dân tệ/năm (tương đương 8.000 - 12.000 USD). Khoản thu nhập này được đánh giá là thấp so với chi phí sinh hoạt ở các thành phố lớn như Bắc Kinh, Thượng Hải.
Phần lớn thu nhập bổ sung của bác sĩ nội trú Trung Quốc đến từ hiệu suất công việc. Ảnh: iStock
Phần lớn thu nhập bổ sung đến từ hiệu suất công việc, dẫn đến tình trạng chênh lệch đáng kể giữa lương của các bác sĩ nội trú tại các bệnh viện lớn ở Bắc Kinh, Thượng Hải và tuyến tỉnh. Thời gian làm việc dài, nhiều ca trực liên tiếp, cùng áp lực từ số lượng bệnh nhân quá tải khiến Trung Quốc cũng đối mặt với thực trạng nhiều bác sĩ trẻ rơi vào tình trạng kiệt sức và bỏ nghề.
Chính phủ Trung Quốc đã có những bước điều chỉnh, như tăng mức trợ cấp tại một số thành phố lớn và khuyến khích các bệnh viện công bổ sung phụ cấp trực, nhưng nhìn chung, sự chênh lệch vùng miền và áp lực quá tải bệnh viện vẫn là thách thức lớn nhất đối với chính sách đãi ngộ bác sĩ nội trú tại nước này.
Hàn Quốc: Phúc lợi cải thiện nhưng vẫn nhiều tranh cãi
Tại Hàn Quốc, bác sĩ nội trú nhận mức lương trung bình khoảng 20 triệu - 35 triệu won/năm (tương đương 14.000 - 25.000 USD), theo ước tính của SalaryExpert. Đây là mức thu nhập khá so với mặt bằng khu vực, nhưng vẫn thấp so với khối lượng công việc khổng lồ.
Mức lương trung bình của bác sĩ nội trú tại Hàn Quốc là 27 triệu won/năm, tương đương 13.291 won/giờ. Ngoài ra, họ còn nhận được khoản thưởng trung bình là 400.852 won. Một bác sĩ nội trú mới vào nghề (1-3 năm kinh nghiệm) có mức lương trung bình là 20.862.383 won, trong khi một bác sĩ nội trú cao cấp (8+ năm kinh nghiệm) có mức lương trung bình là 35.138.671 won. Nguồn: SalaryExpert
Ngoài lương cơ bản, bác sĩ nội trú tại Hàn Quốc còn được hưởng phụ cấp trực đêm, hỗ trợ ăn uống và bảo hiểm y tế quốc gia. Tuy vậy, nhiều người vẫn cho rằng các khoản hỗ trợ này chưa đủ bù đắp cho áp lực nghề nghiệp.
Những năm gần đây, tranh cãi về giới hạn giờ trực đã dẫn đến nhiều cuộc đình công của bác sĩ trẻ. Chính phủ Hàn Quốc từng đưa ra quy định giảm số giờ làm việc tối đa xuống 80 giờ/tuần, song nhiều bệnh viện vẫn khó thực hiện đầy đủ do thiếu hụt nhân lực.
Nhật Bản: Chuẩn hóa chế độ, thu nhập ổn định
Nhật Bản được đánh giá là một trong những quốc gia có chế độ đào tạo bác sĩ nội trú bài bản nhất. Sau 6 năm học y khoa, sinh viên phải trải qua 2 năm thực tập. Theo số liệu khảo sát, bác sĩ nội trú tại Nhật nhận mức lương trung bình khoảng 4,5 - 5,5 triệu yên/năm (tương đương 30.000 - 37.000 USD).
Nhật Bản được đánh giá là một trong những quốc gia có chế độ đào tạo bác sĩ nội trú bài bản nhất.
Mặc dù con số này không cao bằng Singapore, song Nhật Bản bù đắp bằng các chính sách ổn định: trợ cấp trực, bảo hiểm nghề nghiệp, chế độ nghỉ phép hàng năm và môi trường đào tạo được chuẩn hóa. Điều này giúp duy trì sự công bằng giữa các bệnh viện, đồng thời đảm bảo chất lượng đào tạo.
Đài Loan (Trung Quốc): Thu nhập trung bình, phụ cấp linh hoạt
Ở Đài Loan (Trung Quốc), mức thu nhập của bác sĩ nội trú dao động tùy bệnh viện, trung bình vào khoảng 1 - 1,2 triệu Đài tệ/năm (tương đương 32.000 - 38.000 USD) theo Glassdoor và SalaryExpert.
Ngoài lương cơ bản, hệ thống phúc lợi bao gồm phụ cấp ca trực, bảo hiểm nghề nghiệp và quyền nghỉ phép, giúp duy trì động lực cho bác sĩ trẻ. Tuy nhiên, so với Singapore, mức thu nhập này vẫn còn khiêm tốn, nhất là tại các bệnh viện công ở ngoài đô thị lớn.
Ở Đài Loan (Trung Quốc), mức thu nhập của bác sĩ nội trú dao động tùy bệnh viện. Ảnh: Shutterstock
Chính sách một số quốc gia khác
Chính sách đãi ngộ bác sĩ nội trú ở Ấn Độ phụ thuộc chủ yếu vào chính quyền bang. Một số bang như Punjab, Gujarat đã tăng trợ cấp nhằm giữ chân nhân lực, với mức trợ cấp hàng tháng khoảng 60.000 - 70.000 rupee (tương đương 7.000 - 8.500 USD/năm). Tuy nhiên, nhiều bang khác vẫn để xảy ra tình trạng chậm chi trả lương, gây bức xúc trong đội ngũ bác sĩ trẻ. Đây cũng là nguyên nhân khiến nhiều bác sĩ Ấn Độ lựa chọn rời bỏ hệ thống công để sang khu vực tư nhân hoặc tìm cơ hội ở nước ngoài.
Mức lương trung bình của bác sĩ nội trú tại Thái Lan là 426.596 baht/năm, tương đương 205 baht/giờ. Ngoài ra, họ còn nhận được khoản thưởng trung bình là 6.186 baht. Nguồn: SalaryExpert
Ở Thái Lan và Malaysia, dữ liệu từ SalaryExpert cho thấy mức thu nhập trung bình của bác sĩ nội trú dao động quanh 10.000 - 15.000 USD/năm, thấp hơn đáng kể so với Singapore hay Hàn Quốc. Thông tin về phụ cấp và chế độ phúc lợi thường chỉ được quy định trong nội bộ bệnh viện công. Các quốc gia này hiện chú trọng mở rộng quy mô đào tạo, song vẫn thiếu những chính sách đồng bộ để cải thiện điều kiện làm việc và giữ chân nhân lực trẻ.
Chế độ đãi ngộ bác sĩ nội trú ở các quốc gia châu Á phản ánh rõ sự đa dạng trong chính sách y tế của từng quốc gia: từ mức lương cao và ổn định như ở Singapore, Nhật Bản, cho đến những bất cập về lương cơ bản và thời gian làm việc tại Trung Quốc, Ấn Độ hay một số nước Đông Nam Á. Tuy nhiên, điểm chung đáng chú ý là dù thu nhập có sự khác biệt lớn, áp lực công việc và gánh nặng giờ làm vẫn là thách thức phổ biến đối với đội ngũ bác sĩ trẻ.
Kinh nghiệm khu vực cho thấy, để bảo đảm tính bền vững của hệ thống y tế, các quốc gia không thể chỉ dừng lại ở việc tăng lương, mà cần một cách tiếp cận toàn diện hơn. Những chính sách về phúc lợi dài hạn, bảo hiểm nghề nghiệp, nghỉ phép hợp lý và giới hạn giờ làm là yếu tố thiết yếu để duy trì động lực và sự gắn bó của lực lượng bác sĩ nội trú, những người sẽ trở thành trụ cột của ngành y trong tương lai.
