Với sự phát triển nhanh chóng của vũ khí dẫn đường chính xác, xu hướng tăng cường phòng vệ cho xe tăng chiến đấu chủ lực (MBT) đang được các cường quốc quân sự coi trọng đặc biệt.
Gần đây nhiều chuyên gia quân sự quốc tế đã lên tiếng về triển vọng chế tạo đối với xe tăng cũng như tương lai của phương tiện chiến đấu bánh xích hạng nặng trong thời kỳ mới.
Chuyên gia quân sự nổi tiếng người Nga, Đại tá dự bị, Tổng biên tập Tạp chí Kho vũ khí của tổ quốc - ông Viktor Murakhovsky đã đưa ra một vài ý kiến trên kênh Telegram của mình và thu hút sự quan tâm lớn.
Nhà phân tích lưu ý rằng ông đã được làm quen với rất nhiều quan điểm khác nhau, liên quan đến việc tăng cường các lớp bảo vệ nhằm nâng cao khả năng sống sót cho xe tăng trên chiến trường.
Tuy nhiên tất cả dự báo và giả định về các loại động cơ hybrid, pháo điện từ, hệ thống treo khí nén có điều khiển, khả năng bảo vệ nhiều lớp và những đổi mới công nghệ khác... chỉ có thể trở thành hiện thực vào sau năm 2040.
Mặc dù vậy, ông Murakhovsky lại quan tâm đến câu hỏi về chiến trường hiện đại, đó là chính xác thì xe tăng ra đời năm 1946 khác với những chiến xa chủ lực hiện đại như thế nào?
Theo nhà phân tích, chỉ có hai thay đổi chính liên quan đến hệ thống phòng thủ: đó là giáp phản ứng nổ (ERA) và tổ hợp phòng vệ chủ động (APS). Trong khi đó, máy nạp tự động không được xét đến.
Theo quan sát của vị chuyên gia, ERA hiện đã xuất hiện trên ngay cả những chiếc xe tăng ban đầu không được thiết kế cho thành phần này, cho thấy sự cần thiết của phương thức bảo vệ "cổ xưa" nói trên.
Điển hình như việc Lực lượng vũ trang Ukraine đã bắt đầu lắp đặt giáp phản ứng nổ Kontakt-1 thế hệ đầu tiên của Liên Xô trên xe tăng chiến đấu chủ lực Leopard 2A4 của Đức và tiếp đó là Challenger 2 do Anh chế tạo.
Điều này trực tiếp chỉ ra rằng có một lợi ích nhất định, thậm chí từ bất kỳ loại ERA nào đối với chiến xa hoạt động trên chiến trường ngày nay, khi giảm thiểu rõ ràng nguy cơ từ vũ khí chống tăng hiện đại.
Đứng trước xu thế trên, Nga đã phát triển giáp phản ứng nổ thế hệ thứ tư có tên Malachite, tuy nhiên quân đội nước này vẫn đang sử dụng phần lớn là loại Relikt hay Kontakt-5 thuộc thế hệ cũ hơn.
Trong khi đó hệ thống phòng vệ chủ động đã được biết đến từ lâu, vào năm 1983, Drozd APS đã được lắp đặt thử nghiệm trên xe tăng T-55AD (trong Lực lượng Vũ trang Liên Xô). Sau đó những tổ hợp khác bao gồm Drozd-2, Arena và Afganit đã xuất hiện.
Điều thú vị là không một tổ hợp APS nào được tích hợp trên các xe tăng của Quân đội Nga hiện đang phục vụ tại chiến trường, bất chấp đây là điều kiện lý tưởng nhất để kiểm tra và hoàn thiện chúng, dựa vào màn thể hiện trong điều kiện thực chiến.
Vị chuyên gia cho rằng đây là điều bất hợp lý và giới chức quân sự Nga cần nhanh chóng thay đổi quan điểm của mình, tất nhiên là khi họ nhận thấy những tổ hợp APS nội địa đã đủ tin cậy.