Đắk Lắk: Dựng nhà, sinh sống ổn định hơn 20 năm bỗng nhiên bị đòi lại đất

Ông Hùng bên căn nhà gỗ được dựng từ hơn 20 năm trước

Báo Công lý & Xã hội nhận được đơn kêu cứu của gia đình ông Quách Đức Hùng (SN 1968, trú tại 194/47 đường Nguyễn Lương Bằng, thôn 2, xã Hòa Thắng, TP.Buôn Ma Thuột, Đắk Lắk) về việc gia đình ông mua đất, dựng nhà và sinh sống ổn định hơn 20 năm nay bỗng nhiên bị gia đình chủ đất đòi lại vì họ cho rằng mảnh đất này chỉ cho ông Hùng ở nhờ.

Theo nội dung đơn, vào năm 1997, ông Hùng mua của ông Bùi Văn Quý (đã mất vào năm 2012) và bà Quách Thị Yến (vợ ông Quý, ở thôn 1, xã Hòa Thắng) một mảnh đất có diện tích 100m2 (ngang 10m, dài 10m; mảnh đất này nằm trong thửa đất số 356, tờ bản đồ số 07, diện tích 560m2 được UBND TP.Buôn Ma Thuột cấp vào năm 1995) với giá chuyển nhượng là 2 chỉ vàng 97%.

Theo ông Hùng, khi chuyển nhượng hai bên có viết giấy tay, nhưng sau đó bị dính nước mưa nên không sử dụng được. Chuyển nhượng đất được 3 ngày, ông Hùng cùng em trai là ông Quách Đức Cường đến nhà giao vàng trực tiếp cho bà Yến (khi giao nhận vàng không viết giấy biên nhận). Sau đó, ông Hùng liền dựng 1 căn nhà gỗ trên mảnh đất này để ở, sau đó lấy vợ sinh con.

Ngày 17/7/1997, do cần tiền để đầu tư sản xuất nông nghiệp nên ông Hùng đã làm Giấy xác nhận quyền sử dụng đất, nhà ở và đã được chính quyền địa phương xác nhận. Một ngày sau, ông Quý cũng ký xác nhận có bán cho ông Hùng 100m2 đất. Sau đó, ông Hùng dùng giấy xác nhận này để vay vốn tại Quỹ tín dụng nhân dân xã Hòa Thắng, TP.Buôn Ma Thuột.

Đến năm 2017, gia đình ông Hùng thanh toán hết nợ và lấy giấy tờ ra để đăng ký quyền sử dụng đất. Ông Hùng đã nhiều lần yêu cầu gia đình bà Yến tạo điều kiện về mặt thủ tục giấy tờ để đi đăng ký nhưng không được đáp ứng. Đồng thời, cũng trong thời gian này, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chi nhánh Đại Lộc thông báo cho gia đình ông Hùng nội dung: “Thửa đất của gia đình ông Hùng đang bị gia đình bà Yến thế chấp tại ngân hàng đã quá thời hạn và đang bị phát mãi”. Sau đó, gia đình ông Hùng đã làm đơn khởi kiện bà Yến ra TAND TP. Buôn Ma Thuột để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.

Vậy nhưng, khi biết tin ông Hùng khởi kiện, gia đình bà Yến cũng đã có đơn phản tố, kiện ngược lại gia đình ông Hùng. Lý do, bà Yến phản tố được nêu ra là gia đình không bán đất mà chỉ cho gia đình ông Hùng ở nhờ.

Ông Hùng cho biết: “Khi mua đất, anh em tôi có đưa 2 chỉ vàng và chính tay bà Yến nhận vàng từ anh em tôi. Giờ bà Yến lại nói là không có nhận. Ngoài ra, từ khi mua đất đến nay gia đình tôi đã sinh sống ổn định hơn 20 năm, không xảy ra tranh chấp, kiện tụng với ai, hằng năm đều đóng thuế sử dụng đất đầy đủ”.

Hàng năm gia đình ông Hùng đều đóng thuế đất đầy đủ

Đến ngày 08/10/2019, TAND TP.Buôn Ma Thuột đã mở phiên tòa xét xử sơ thẩm, vụ án dân sự về việc “Đòi tài sản cho ở nhờ và tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất”.

Tại Bản án sơ thẩm số 85/2019/DS-ST ngày 08/10/2019 của TAND TP. Buôn Ma Thuột nhận định: Sau khi nhận chuyển nhượng (năm 1997), ông Hùng đã quản lý, sử dụng thửa đất trên công khai, không có tranh chấp, không bị chính quyền địa phương phạt vi phạm hành chính và ông Hùng đã xây một số công trình kiên cố trên thửa đất. Trong quá trình sử dụng, gia đình ông Quý, bà Yến không có ý kiến gì, giữa các bên không có tranh chấp, khiếu nại.

Do đó, HĐXX đã áp dụng điểm b3, điểm b, tiểu mục 2.2 Nghị quyết số 02/NQ-HĐTP ngày 10/4/2004 của Hội đồng thẩm phán TANDTC để công nhận hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất ngày 18/7/1997, không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà Yến. HĐXX buộc gia đình bà Yến phải tiếp tục thực hiện hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất ngày 18/7/1997, giao quyền sử dụng đất diện tích 100m2 cho ông Hùng.

Ngoài ra, HĐXX áp dụng Án lệ số 04/2016/AL được ban hành kèm Quyết định số 220/QĐ-CA ngày 6/4/2016 của Chánh án TANDTC thể hiện: “Trường hợp nhà đất là tài sản chung của vợ chồng mà chỉ có một người đứng tên ký hợp đồng chuyển nhượng nhà đất đó cho người khác, người còn lại không ký tên trong hợp đồng; nếu có đủ căn cứ xác định bên chuyển nhượng đã nhận đủ số tiền theo thỏa thuận, người không ký tên trong hợp đồng biết và cùng sử dụng tiền chuyển nhượng nhà đất; bên nhận chuyển nhượng nhà đất đã nhận và quản lý, sử dụng nhà đất đó công khai; người không ký tên trong hợp đồng biết mà không có ý kiến phản đối gì thì phải xác định là người đó đồng ý với việc chuyển nhượng nhà đất”.

Giấy xác nhận quyền sử dụng đất đai, nhà ở của ông Hùng dược chính quyền địa phương xác nhận

Không đồng ý với bản án nên bà Yến đã làm đơn kháng cáo lên TAND tỉnh Đắk Lắk. Tại Bản án phúc thẩm số 25/2020/DS-PT ngày 24/2/2020 của TAND tỉnh Đắk Lắk, HĐXX nhận định: Nội dung xác nhận ngày 18/7/1997 của ông Bùi Văn Quý không được coi là hợp đồng chuyển nhượng. Bởi lẽ, bà Yến và các con của bà không ký và không biết việc chuyển nhượng này; giấy biên nhận ông Quý viết không thể hiện 100m2 đất này vị trí ở đâu, tứ cận, ranh giới, giá trị chuyển nhượng là bao nhiêu; việc chuyển nhượng đất trên cũng không được công chứng, chứng thực là không đảm bảo về hình thức của hợp đồng chuyển nhượng. Bên cạnh đó, bà Yến không thừa nhận việc hai anh em ông Hùng đã giao 2 chỉ vàng cho mình; ông Hùng không cung cấp được chứng cứ mình đã giao vàng nên không có đủ căn cứ để xác định bà Yến biết và nhận số vàng từ việc chuyển nhượng đất của ông Hùng.

Do đó, HĐXX cấp phúc thẩm đã chấp nhận đơn kháng cáo của bà Yến; sửa bản án 85/2019/DS-ST ngày 8/10/2019 của TAND TP. Buôn Ma Thuột. HĐXX buộc ông Hùng phải tháo dỡ công trình trên đất và trả lại đất cho bà Yến; không chấp nhận yêu cầu của ông Hùng về việc yêu cầu công nhận hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất ngày 18/7/1997.

Ông Hùng không đồng tình với phán quyết của HĐXX cấp phúc thẩm nên đã làm đơn gửi TAND cấp cao tại Đà Nẵng đề nghị xem xét lại vụ án theo thủ tục Giám đốc thẩm đối với Bản án số 25/2020/DS-PT ngày 24/2/2020 của TAND tỉnh Đắk Lắk.

Ngày 16/3/2020, TAND cấp cao tại Đà Nẵng đã gửi giấy xác nhận cho ông Hùng thông báo về việc đã nhận được đơn đề nghị xem xét theo thủ tục giám đốc thẩm và sẽ tiến hành xem xét đề nghị kháng nghị của ông Hùng theo quy định của pháp luật tố tụng dân sự.

Phương Nam