Đảm bảo an ninh - rào cản trong đàm phán hòa bình Nga-Ukraine

Hôm qua, các lãnh đạo quốc phòng của Tổ chức Bắc Đại Tây Dương (NATO) đã có một cuộc thảo luận về những đảm bảo an ninh mà NATO có thể cung cấp cho Ucraina. Phát biểu sau cuộc gặp trực tuyến với 32 lãnh đạo quốc phòng từ khắp liên minh, Đô đốc Giuseppe Cavo Dragone, chủ tịch Ủy ban Quân sự NATO, khẳng định đã có một "cuộc thảo luận tuyệt vời và thẳng thắn".

Cuộc gặp diễn ra trong bối cảnh Tổng thống Mỹ Donald Trump đang dẫn dắt nỗ lực ngoại giao hướng tới một giải pháp cho cuộc xung đột Nga – Ukarine. Tuy nhiên, vẫn còn những trở ngại lớn, trong đó có các yêu cầu của Ukraine về những đảm bảo an ninh do phương Tây hậu thuẫn để Nga sẽ không tiến hành một hành động quân sự khác trong tương lai.

Tổng thống Mỹ Donald Trump gặp Tổng thống Ukraine Zelensky tại Nhà Trắng (Ảnh: Reuters)

Phó phát ngôn viên chính phủ Đức, Steffen Meyer nhấn mạnh: “Đây là một điều kiện rất khó khăn. Các đảm bảo an ninh mạnh mẽ là một yếu tố thiết yếu trong các cuộc thảo luận xung quanh một thỏa thuận hòa bình khả thi”.

Hiện nay, các lựa chọn bảo đảm an ninh cho Ukraine đang vấp phải không ít thách thức. Mỹ cảnh báo rằng sẽ cần thời gian để Mỹ và châu Âu xác định điều gì vừa khả thi về mặt quân sự vừa được phía Nga chấp nhận. Reuters dẫn nguồn tin cho biết, một lựa chọn là gửi lực lượng châu Âu đến Ukraine nhưng giao cho Mỹ quyền chỉ huy và kiểm soát.

Một số nguồn tin cho biết lực lượng quân đội này sẽ không hoạt động dưới ngọn cờ NATO mà hoạt động dưới lá cờ của quốc gia mình. Hiện Lầu Năm Góc và NATO chưa đưa ra bình luận về thông tin này. Hiện nay, NATO cũng muốn phương Tây hỗ trợ quân đội cho Ukraine khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tỏ ra bất bình về hàng tỷ đô la viện trợ quân sự của Mỹ cho Ukraine. Phó Tổng thống Mỹ JD Vance khẳng định các nước châu Âu sẽ phải chịu "phần lớn" gánh nặng tài chính cho các đảm bảo an ninh của Ukraine:

“Tôi không nghĩ Mỹ nên gánh vác trách nhiệm ở đây. Tổng thống Donald Trump nói rất rõ ràng là, 'Hoa Kỳ sẵn sàng đối thoại, nhưng Mỹ sẽ không đưa ra cam kết cho đến khi tìm ra những gì cần thiết để chấm dứt xung đột'. Nhưng dù chuyện gì xảy ra, dù xung đột có diễn ra dưới hình thức nào, người châu Âu vẫn sẽ phải gánh vác phần lớn gánh nặng. Đó là lục địa của họ, là an ninh của họ.”

Trước những thách thức về bảo đảm an ninh cho Ukraine, một nhóm nhỏ các nhà lãnh đạo quân sự đang tiếp tục thảo luận tại Washington, Mỹ để tìm ra các phương án khả thi. Trong khi đó, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cho rằng:

“Nga không thể đồng ý với việc hiện nay các bên đề xuất giải quyết các vấn đề an ninh tập thể mà không có sự tham gia của Nga. Điều này sẽ không hiệu quả. Nga sẽ bảo vệ các lợi ích hợp pháp của mình một cách kiên quyết và nghiêm ngặt”.

Trước đó, Nga ủng hộ các đảm bảo "thực sự đáng tin cậy" cho Ukraine và đề xuất rằng những đảm bảo này có thể được xây dựng dựa trên dự thảo đã được các bên thảo luận tại Istanbul vào năm 2022. Theo đó, Ukraine sẽ nhận được sự bảo đảm an ninh từ một nhóm các quốc gia, bao gồm năm thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc - Trung Quốc, Nga, Mỹ, Anh và Pháp. Vào thời điểm đó, Ukraine đã bác bỏ đề xuất này với lý do Nga sẽ có quyền phủ quyết đối với bất kỳ phản ứng quân sự nào hỗ trợ Ukraine.

Thiều Dương/VOV1