Đảm bảo an toàn và sức khỏe người lao động trong bối cảnh biến đổi khí hậu

Bà Chihoko Asada-Miyakawa - Giám đốc khu vực châu Á và Thái Bình Dương của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), đã khuyến nghị như vậy khi nói về những tác động nghiêm trọng của biến đổi khí hậu đến an toàn và sức khỏe của người lao động.

Theo bà Chihoko Asada-Miyakawa, biến đổi khí hậu đang tác động nghiêm trọng đến an toàn và sức khỏe của người lao động ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Từ những đợt nắng nóng khắc nghiệt đến chất lượng không khí tồi tệ, người lao động phải gánh chịu những hậu quả nặng nề, thường xuyên phải tiếp tục làm việc mà không có sự bảo vệ hoặc biện pháp khắc phục phù hợp, ngay cả khi điều kiện nguy hiểm.

Bà Chihoko Asada-Miyakawa - Giám đốc ILO khu vực châu Á và Thái Bình Dương.

Căng thẳng nhiệt (heat stress) có lẽ là thách thức rõ ràng nhất. Khi nhiệt độ tăng cao, những người lao động ngoài trời trong lĩnh vực nông nghiệp, xây dựng, đánh bắt thủy sản và vận tải đặc biệt dễ bị tổn thương, phải đối mặt với nguy cơ cao mắc các bệnh liên quan đến nhiệt độ như say nắng.

Tuy nhiên, người lao động trong nhà cũng có nguy cơ, đặc biệt là những người tiếp xúc trực tiếp với nguồn nhiệt hoặc làm việc trong không gian với hệ thống thông gió kém. Nhà máy, khu chế biến thực phẩm, lò gạch hoặc kho hàng đều có thể nguy hiểm cho người lao động như việc lao động dưới trời nắng nóng.

“Các quy định, thực thi, chiến lược giảm thiểu, đào tạo và nâng cao nhận thức tốt hơn đều có thể tạo ra sự khác biệt. Việc trao quyền cho người lao động, cho phép họ ngừng làm việc do thời tiết quá nóng mà không lo mất lương hoặc mất việc làm, là điều vô cùng quan trọng”, bà Chihoko Asada-Miyakawa khuyến nghị.

Theo Giám đốc ILO khu vực châu Á và Thái Bình Dương, ngoài căng thẳng nhiệt và ô nhiễm không khí, tần suất và cường độ ngày càng tăng của các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt đặt ra những thách thức khác cho an toàn và sức khỏe lao động.

Từ lốc xoáy và lũ lụt đến hạn hán và cháy rừng, thiên tai ảnh hưởng tiêu cực tới hoạt động kinh doanh, đe dọa nguồn sinh kế của người lao động và gây thiệt hại kinh tế đáng kể.

Theo ILO, cường độ ngày càng tăng của các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt đặt ra những thách thức khác cho an toàn và sức khỏe lao động. (Ảnh minh họa: Đinh Luyện)

Một ví dụ là ngành may mặc, theo một nghiên cứu gần đây của Viện Toàn cầu về Lao động thuộc Đại học Cornell cho thấy nắng nóng và lũ lụt có thể khiến ngành này thiệt hại 65 tỷ USD tiền xuất khẩu và 950.000 việc làm vào năm 2030.

Sau thảm họa, các nỗ lực phục hồi phải ưu tiên an toàn và sức khỏe của người lao động, đảm bảo tiếp cận các dịch vụ thiết yếu, trang bị bảo hộ và hỗ trợ tâm lý xã hội.

Tuy nhiên, bà Chihoko Asada-Miyakawa cũng giải thích: Không phải tất cả người lao động đều bị ảnh hưởng như nhau. Những người dễ bị tổn thương, lao động phi chính thức, người lao động di cư và những người với hoàn cảnh thiệt thòi là những người bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Phụ nữ cũng bị ảnh hưởng một cách không cân xứng. Bất bình đẳng dai dẳng và hạn chế tiếp cận tài nguyên cản trở khả năng thích ứng với những thay đổi về môi trường của người lao động.

Trước những thách thức này, theo bà Chihoko Asada-Miyakawa, chúng ta cần có hành động phối hợp khẩn cấp để bảo vệ an toàn và sức khỏe của người lao động trong bối cảnh biến đổi khí hậu.

Cụ thể, điểm khởi đầu phải là các khuôn khổ pháp lý vững chắc, điều cần thiết để thực thi các tiêu chuẩn an toàn và bảo vệ người lao động khỏi các mối nguy hiểm liên quan đến khí hậu.

Năm 2022, Hội nghị Lao động Quốc tế đã nhất trí đưa “môi trường làm việc an toàn và lành mạnh” vào khuôn khổ các nguyên tắc và quyền cơ bản tại nơi làm việc của ILO. Điều này có những tác động sâu sắc đến chính sách và thực tiễn.

Hiện nay, có nhiều chính phủ phải ban hành và thực thi các luật pháp yêu cầu thực hiện các biện pháp đảm bảo an toàn và sức khỏe lao động, thời gian nghỉ ngơi hợp lý và tiếp cận với trang bị bảo hộ cá nhân, đặc biệt là trong các ngành công nghiệp nguy hiểm cao.

Mặc dù một số quốc gia trong khu vực như Trung Quốc, Ấn Độ, Singapore, Thái Lan và Việt Nam đã ban hành luật và hướng dẫn để giải quyết vấn đề nhiệt độ nóng quá mức tại nơi làm việc, nhưng việc bảo vệ người lao động khỏi các tác động khác của biến đổi khí hậu vẫn còn nhiều hạn chế.

“Chúng ta cần có những chính sách toàn diện tích hợp khả năng chống chịu biến đổi khí hậu vào các khuôn khổ an toàn vệ sinh lao động hiện hành, đánh giá rủi ro và các biện pháp phòng ngừa”, bà Chihoko Asada-Miyakawa khuyến nghị.

“Nhân Ngày Thế giới về An toàn và Sức khỏe Lao động năm 2024, hãy cùng nhau tái khẳng định cam kết bảo vệ an toàn và sức khỏe của người lao động trước những biến đổi của khí hậu. Bằng cách hành động dứt khoát và đầu tư vào những nơi làm việc có khả năng chống chịu biến đổi khí hậu, chúng ta có thể xây dựng một tương lai nơi an toàn, sức khỏe đi đôi với sự bền vững, không bỏ lại ai phía sau trong nỗ lực hướng tới một thế giới an toàn, khỏe mạnh hơn cho tất cả mọi người”, Giám đốc ILO khu vực châu Á và Thái Bình Dương kêu gọi.

Hơn nữa, đối thoại xã hội giữa Chính phủ, người sử dụng lao động, và người lao động cũng như các nhà nghiên cứu và chuyên gia trong lĩnh vực này là điều cần thiết để xây dựng các chính sách hiệu quả, thiết thực và linh hoạt ở cấp độ nơi làm việc. Sự phối hợp giữa các ban ngành của chính phủ cùng với việc chuyển giao kiến thức và nâng cao năng lực là rất quan trọng để đảm bảo tính nhất quán và thực thi chính sách.

Các sáng kiến về an toàn vệ sinh lao động cũng nên được tích hợp vào các chiến dịch y tế cộng đồng rộng lớn hơn.

Cùng lúc đó, cần nâng cao nhận thức và xây dựng năng lực cho người lao động và người sử dụng lao động sẽ giúp nuôi dưỡng văn hóa phòng ngừa và ứng phó. Các chương trình đào tạo về phòng ngừa và quản lý căng thẳng nhiệt, và sức khỏe nghề nghiệp có thể giúp người lao động tự bảo vệ mình và đồng nghiệp khỏi các rủi ro liên quan đến khí hậu.

Giám đốc ILO khu vực châu Á và Thái Bình Dương cũng cho rằng, các Công đoàn có vai trò then chốt trong quá trình này. Bằng cách đấu tranh cho quyền lợi của người lao động và đảm bảo tiếng nói của họ được lắng nghe, họ có thể giúp thúc đẩy an toàn nơi làm việc và ủng hộ các chính sách công bằng, hợp lý nhằm thúc đẩy những thay đổi tích cực.

Bảo Duy