Đảm bảo khảo sát mức sống dân cư sát với thực tế

Cuộc điều tra khảo sát mức sống dân cư năm 2022 (KSMS 2022) là cuộc điều tra chọn mẫu hàng năm nhằm thu thập thông tin, tổng hợp và biên soạn các chỉ tiêu thống kê quốc gia về mức sống dân cư, đáp ứng nhu cầu thông tin thống kê đánh giá thực trạng đời sống của dân cư. Đồng thời, đo lường mức phân hóa giàu nghèo trong cộng đồng dân cư, phục vụ hoạch định chính sách, kế hoạch, chương trình mục tiêu quốc gia, phát triển kinh tế - xã hội. Ngoài ra, KSMS 2022 sẽ cung cấp các thông tin để đánh giá mức sống của dân cư trên nhiều khía cạnh như: Thu nhập, chi tiêu, việc làm, nhân khẩu, giáo dục, y tế, nhà ở, tài sản của hộ cũng như các điều kiện sống và môi trường kinh tế - xã hội của các hộ dân cư. Số liệu KSMS còn cung cấp thông tin để xác định chuẩn nghèo theo quy định của Chính phủ trong các giai đoạn; xác định mức sống tối thiểu, mức sống trung bình phục vụ việc xây dựng quy định về mức lương tối thiểu của người lao động; GDP theo phương pháp tiêu dùng cuối cùng, thu nhập bình quân trên đầu người của hộ gia đình.

Cơ sở sản xuất đồ gỗ mỹ nghệ của gia đình chị Phạm Thị Huyền, xóm Bắc Sơn, xã Yên Tiến (Ý Yên).

KSMS là cuộc điều tra thống kê được tiến hành hàng năm, song vào các năm chẵn, thông tin được yêu cầu thu nhập nhiều hơn so với các năm lẻ. Cụ thể, KSMS năm 2022 có một số điểm mới so với năm 2021: về nội dung thu thập thông tin, bổ sung thông tin về chi tiêu so với năm 2021; thông tin đo lường nghèo đa chiều theo chuẩn mới giai đoạn 2022-2025 theo Nghị định 07/2021/NĐ-CP ngày 27-01-2021 của Chính phủ; thông tin về quản lý canh tác cây lúa và thực hành lấy mẫu lá lúa tại Mục 4B trồng trọt; Bỏ nội dung về trợ giúp xã hội. Lược bỏ một số câu hỏi không cần thiết nhằm giảm thiểu gánh nặng cho đối tượng điều tra và điều tra viên tại các mục: việc làm và tiền lương, tiền công; thông tin truyền thông; nhà ở; thiết kế lại một số câu hỏi đảm bảo thống nhất với các cuộc điều tra của ngành thống kê như câu hỏi về giáo dục. Về phương pháp thu thập thông tin, năm 2022, tiếp tục được sử dụng phiếu điều tra điện tử (CAPI). Cụ thể, áp dụng bổ sung so với năm 2021 đối với phiếu hộ của các mục: mục nhân trắc học, mục chi tiêu, sử dụng phiếu điện tử đối với phiếu xã. Ngoài ra, điều tra viên, đội trưởng và nhân trắc viên phải đến gặp trực tiếp đối tượng khảo sát để phỏng vấn; cân đo (đối với người dưới 16 tuổi) và điền thông tin vào phiếu CAPI. Song song với việc áp dụng phiếu điều tra điện tử, quá trình kiểm tra, hoàn thiện số liệu và tổng hợp biểu kết quả đầu ra sẽ được thực hiện trên trang Web quản lý, điều hành của cuộc điều tra này.

KSMS 2022 được thực hiện ở tất cả các huyện, thành phố trên địa bàn tỉnh. Đối tượng của KSMS 2022 là hộ dân cư (một hoặc nhóm người ăn chung, ở chung từ 6 tháng trở lên trong 12 tháng qua và có chung quỹ thu chi). Khác với KSMS 2021 chỉ diễn ra trong 8 kỳ (từ tháng 5 đến tháng 12-2021) KSMS 2022 được tiến hành trong 12 kỳ, bắt đầu từ tháng 1 đến tháng 12-2022. Thời gian thu thập thông tin tại địa bàn của mỗi kỳ là 15 ngày, bắt đầu từ ngày mùng 5 hàng tháng, riêng tháng 2 bắt đầu từ ngày mùng 7. Qua công tác kiểm tra, giám sát, phúc tra trong các kỳ tháng 1, 2, 3 diễn ra trong bối cảnh dịch COVID-19 bùng phát mạnh trong toàn tỉnh nhưng điều tra viên chủ động và linh hoạt, áp dụng chuẩn 5K để đến hộ phỏng vấn trực tiếp. Dữ liệu điều tra được đồng bộ luôn trong ngày đảm bảo chất lượng và tiến độ điều tra.

Để đảm bảo việc thu nhập thông tin KSMS 2022 diễn ra thuận lợi, chính xác, đúng tiến độ đã đề ra, Cục Thống kê tỉnh đề nghị các cơ quan, ban, ngành, người dân phối hợp thực hiện theo đúng phương án khảo sát. Có kế hoạch khảo sát thu thập thông tin từng kỳ để phối hợp với UBND xã trong thực hiện và báo cáo với phòng Thu thập thông tin (Cục Thống kê tỉnh) để kiểm tra giám sát. Quy định thời gian từ khi thu thập thông tin đến khi hoàn thiện phiếu được nghiệm thu, mỗi điều tra viên hoàn thành 1 hộ trong 2 ngày đối với phiếu phỏng vấn hộ thu nhập - chi tiêu và 1,5 ngày đối với phiếu phỏng vấn hộ thu nhập. Mỗi nhân trắc viên hoàn thành 1 địa bàn trong 5 ngày; mỗi đội trưởng hoàn thành 1 phiếu xã trong 2 ngày. Đây là cuộc điều tra quan trọng và chuyên sâu, phức tạp, mỗi phiếu điều tra bao gồm nhiều nội dung, nhiều thông tin cần phỏng vấn đòi hỏi điều tra viên phải có hiểu biết chuyên sâu về thống kê, đồng thời là một tuyên truyền viên, có kỹ năng tuyên truyền thuyết phục để tranh thủ sự hợp tác của người dân. Quá trình khảo sát có nhiều câu hỏi về các vấn đề được coi là “tế nhị” với người được hỏi, đơn cử như vấn đề thu nhập phải khai thác tất cả các nguồn thu của các thành viên trong hộ, từ các nguồn chính thức cho đến “phi chính thức”. Luật Thống kê quy định, tất cả các thông tin khảo sát được đảm bảo bí mật, nhưng để người dân chia sẻ một cách chính xác đòi hỏi điều tra viên phải có “nghề” và kỹ năng. Vì vậy, Cục Thống kê tỉnh yêu cầu mỗi điều tra viên nghiêm túc thực hiện đúng quy trình thu thập thông tin, phỏng vấn tại hộ được quy định trong phương án điều tra; đội trưởng cần tăng cường trách nhiệm kiểm tra, giám sát để phát hiện và khắc phục kịp thời các lỗi của điều tra viên có thể xảy ra trong kỳ khảo sát tiếp theo. Tính đến hết ngày 31-3-2022, Cục Thống kê tỉnh đã tiến hành 3 kỳ khảo sát của các tháng 1, 2, 3 tại 16 địa bàn thuộc 9 huyện, thành phố (trừ huyện Vụ Bản). Số hộ được khảo sát là 240 hộ, trong đó hộ khảo sát về thu nhập là 192, hộ thu nhập chi tiêu là 48. Tổng cộng đã thu về 240 phiếu thu thập thông tin nhân trắc hộ với 185 thành viên; 13 phiếu khảo sát thông tin xã có địa bàn điều tra; 19 phiếu phúc tra và 10 phiếu lấy mẫu lá lúa.

Thời gian tới, để tiến hành KSMS 2022 đúng thời gian, tiến độ quy định của Trung ương, đảm bảo chất lượng thông tin thu thập vào phiếu khảo sát, Cục Thống kê tỉnh yêu cầu các phòng nghiệp vụ và Chi cục Thống kê các huyện, thành phố nêu cao tinh thần trách nhiệm, thực hiện nghiêm túc kế hoạch, quy trình, quy định. Tăng cường khâu kiểm tra, giám sát thu thập thông tin tại địa bàn để cuộc khảo sát đảm bảo chất lượng, phản ánh sát, đúng mức sống, thu nhập và đời sống dân cư của tỉnh./.

Bài và ảnh: Đức Toàn