Đảm bảo tiêu chí môi trường bền vững trong xây dựng nông thôn mới

Đối với Bộ tiêu chí xã NTM có 1/19 tiêu chí và 12/57 chỉ tiêu về môi trường. Còn với Bộ tiêu chí xã NTM nâng cao có 2/19 tiêu chí và 20/75 chỉ tiêu liên quan đến môi trường và chất lượng môi trường sống. Bộ tiêu chí huyện NTM và huyện NTM nâng cao, các nội dung liên quan đến môi trường và chất lượng môi trường sống cũng chiếm 1/4 tiêu chí và chỉ tiêu chung. Có thể thấy, Bộ tiêu chí NTM giai đoạn 2021-2025 rất chú trọng công tác môi trường và chất lượng môi trường sống. Mặc dù một số nội dung bổ sung trong tiêu chí môi trường được cho là khắt khe hơn, thách thức mục tiêu xây dựng NTM của các địa phương, nhưng trong bối cảnh môi trường hiện nay, sự chặt chẽ này càng cần thiết và quan trọng hơn. Môi trường được xác định là một trong 4 tiêu chí cơ bản trong Bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng NTM (thu nhập, việc làm, hộ nghèo, môi trường).

Bảo vệ môi trường sống bền vững

Với mục tiêu trở thành điểm sáng trong thực hiện các tiêu chí trong xây dựng NTM kiểu mẫu, từ sự quyết liệt trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, xã Yên Cường đã phát huy tính năng động sáng tạo, xây dựng thành công nhiều mô hình nông nghiệp mới. Theo đó, UBND xã đã chỉ đạo HTX SXKD DVNN Nam Cường tổ chức sản xuất theo mô hình hữu cơ, đảm bảo môi trường.

Trong quá trình sản xuất, các HTX luôn tiên phong trong công tác bảo vệ môi trường.

HTX SXKD DVNN Nam Cường xây dựng mô hình tổ chức sản xuất rau củ quả theo hướng hữu cơ tuần hoàn để cung cấp cho thị trường trong và ngoài tỉnh. Hiện, HTX đang duy trì vùng chuyên canh sản xuất rau củ quả an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP và đã có 10 sản phẩm nông nghiệp được chứng nhận đạt OCOP 3 sao của tỉnh.

Ngoài ra, phát huy lợi thế vùng đồng màu và có nhiều kinh nghiệm trong thâm canh cây trồng, hàng năm, địa phương duy trì canh tác khoảng 200 ha lạc xuân và khoai tây ở vụ Đông với sản lượng hàng ngàn tấn mỗi loại. Riêng củ lạc đã qua sơ chế, chế biến với mức tiêu thụ qua các kênh của sàn thương mại dịch vụ đạt tỷ lệ 60%.

Bên cạnh việc tập trung phát triển nông nghiệp trở thành mũi nhọn kinh tế, lĩnh vực thương mại - dịch vụ, xây dựng ở Yên Cường cũng phát triển mạnh. Nhờ đa dạng các ngành nghề đã tạo việc làm, tăng thu nhập cho lao động, làm thay đổi căn bản về cơ cấu lao động, cơ cấu kinh tế của địa phương. Đến nay, giá trị thu nhập từ sản xuất nông nghiệp chỉ chiếm 15%, giá trị thu nhập từ ngành nghề tiểu thủ công nghiệp, thương mại - dịch vụ chiếm 85%. Thu nhập bình quân đầu người những năm gần đây tăng đáng kể, năm 2022 đạt 72,6 triệu đồng/năm, tỷ lệ hộ nghèo đa chiều trên địa bàn năm 2022 giảm còn khoảng 0,8%.

Ông Nguyễn Văn Dự, Giám đốc HTX SXKD DVNN Nam Cường cho biết: Muốn sản xuất rau an toàn, đảm bảo môi trường, việc cải tạo đất là khâu đầu tiên nhưng cũng là bước quan trọng nhất trong quá trình gieo trồng. HTX đã được các chuyên gia Nhật Bản đến hướng dẫn trực tiếp cách cải tạo đất bằng phương pháp sử dụng ngâm ủ phân sinh học từ các chế phẩm nông nghiệp sẵn có như rơm, rạ, rác hữu cơ, phân gia súc gia cầm.

Kỹ thuật ủ phân sinh học này sẽ tạo ra các vi khuẩn có lợi để bổ sung chất dinh dưỡng và loại bỏ các chất độc trong đất trước khi gieo trồng. Nhờ đó, cây trồng sẽ phát triển tốt và hạn chế được các mầm bệnh gây hại, lại cho chất lượng rau, củ, quả an toàn tốt cho sức khỏe người tiêu dùng.

Nguồn nước phục vụ sản xuất cho các diện tích trồng rau an toàn được sử dụng hoàn toàn bằng nước giếng khoan ngay tại ruộng bằng hệ thống vòi phun tưới tự động. Quá trình sản xuất đều được ghi chép theo dõi cụ thể theo tiêu chuẩn sản xuất rau an toàn.

HTX góp phần tích cực vào tiêu chí môi trường

Theo ông Nguyễn Văn Hữu, Chánh Văn phòng Điều phối NTM tỉnh Nam Định, hiện nay, công tác bảo vệ môi trường, cải tạo cảnh quan gắn với chương trình xây dựng NTM của huyện Ý Yên đã được các địa phương trong huyện hưởng ứng. Nhờ vậy, môi trường sống ở vùng nông thôn ngày càng được cải thiện.

Các HTX nước sạch, dịch vụ vệ sinh môi trường đi vào hoạt động đã góp phần tích cực trong công tác bảo vệ môi trường nông thôn, giúp cho ngày càng nhiều người dân được sử dụng nước sạch.

Đặc biệt, việc thu gom, xử lý rác thải thường xuyên đã góp phần mang lại cảnh quan xanh - sạch - đẹp cho các khu dân cư trên địa bàn nông thôn, giúp các địa phương thực hiện tiêu chí môi trường trong xây dựng NTM nâng cao, kiểu mẫu. Ngoài ra, các HTX còn tuyên truyền, khuyến khích các hộ gia đình phân loại rác, tận dụng những rác thải có thể tái chế được để bán phế liệu, vừa có thu nhập vừa giảm tải áp lực cho bãi rác. Qua đó, ý thức bảo vệ môi trường của người dân ngày càng được nâng cao, luôn chủ động, ủng hộ thành viên HTX trong việc thu gom, tập kết rác.

Để xây dựng NTM nâng cao, huyện Ý Yên tiếp tục đầu tư cho các lĩnh vực môi trường.

Trong Bộ tiêu chí xây dựng NTM, tiêu chí môi trường giữ vai trò quan trọng, tác động trực tiếp đến chất lượng đời sống người dân. Vì vậy, thời gian tới, cần tiếp tục phát huy hiệu quả của các HTX nước sạch, vệ sinh môi trường, góp phần tạo nên những chuyển biến tích cực trong công tác bảo vệ môi trường nông thôn, bảo vệ sức khỏe của người dân, thực hiện thắng lợi chương trình xây dựng NTM nâng cao, kiểu mẫu.

Quyết tâm xây dựng NTM nâng cao gắn với thực hiện tốt tiêu chí môi trường

Để thực hiện hiệu quả tiêu chí môi trường trong xây dựng NTM gắn với thực hiện xây dựng huyện đạt chuẩn NTM nâng cao, huyện Ý Yên đã triển khai nhiều mô hình, cách làm hiệu quả, trong đó có các mô hình thu gom, xử lý bao gói thuốc bảo vệ thực vật.

Trong những tháng đầu năm 2023, huyện đã lắp đặt thùng đựng bao gói thuốc bảo vệ thực vật sau sử dụng. Huyện cũng hỗ trợ thùng và men vi sinh cho các hộ gia đình, cá nhân trên địa bàn để triển khai thực hiện phân loại rác tại nguồn, phân loại rác thải hữu cơ để ủ phân hữu cơ, hướng dẫn kỹ thuật cách ủ rác thải hữu cơ thành phân vi sinh.

Huyện còn tuyên truyền, hướng dẫn người dân di dời chuồng trại chăn nuôi không đảm bảo quy định sang các vị trí phù hợp, áp dụng chế phẩm sinh học trong xử lý chất thải chăn nuôi, nhất là trong chăn nuôi gà. Qua đó, đảm bảo công tác chăn nuôi trên địa bàn đáp ứng các quy định về vệ sinh thú ý, chăn nuôi và bảo vệ môi trường.

Để đáp ứng các tiêu chí xây dựng môi trường an toàn theo Bộ tiêu chí Chương trình xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025, huyện Ý Yên cũng đã huy động các lực lượng tham gia cải tạo cảnh quan môi trường, vệ sinh từ nhà ra ngõ, thực hiện sử dụng thùng rác đạt chuẩn; duy trì "Ngày chủ nhật xanh" hàng tuần, huy động được đông đảo người dân tham gia.

Hằng năm, huyện duy trì các tuyến đường kiểu mẫu, trao giải thưởng để khuyến khích nhân dân chăm sóc các tuyến đường và hình thành nhiều tuyến đường kiểu mẫu sáng - xanh - sạch - đẹp.

Ông Đinh Đức Tuyến, Bí thư Huyện ủy Ý Yên chia sẻ, huyện Ý Yên đã đạt chuẩn NTM năm 2018, để xây dựng NTM nâng cao, huyện tiếp tục thực hiện các mục tiêu, chỉ tiêu đặt ra, việc đầu tư cho các lĩnh vực môi trường rất cần nguồn lực của toàn xã hội. Trong đó, chú trọng đầu tư công nghệ thu gom xử lý rác thải; ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ trong sản xuất, chế biến; trồng cây xanh tạo cảnh quan môi trường xanh, sạch, đẹp...; vận động người dân phân loại rác tại nguồn, công nghệ trong chăn nuôi đảm bảo môi trường...

Huyện cũng tiếp tục cùng nhân dân thực hiện tốt Chương trình “Đường hoa - Tranh tường - Cảnh quan môi trường, thôn, khu phố, trường học, trạm y tế, cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp trên địa bàn xanh - sạch - đẹp” gắn với xây dựng thôn kiểu mẫu, vườn kiểu mẫu.

Thu Hiền