Đàm phán hòa bình Israel - Hamas: Chưa có đột phá, ít nhiều đã hiểu ý nhau

Israel và Hamas đều đang đợi chờ tín hiệu của nhau để đưa ra những quyết định quan trọng. (Nguồn: AP)

Lộ trình ba giai đoạn

Các cuộc đàm phán về một thỏa thuận ngừng bắn và trao trả con tin tiềm năng ở Dải Gaza dường như đã đi đến thời khắc quan trọng vào ngày 4/5, với việc Hamas chuẩn bị đưa ra phản ứng đối với đề xuất mới nhất, còn phía Israel ám chỉ một cuộc tấn công ở thành phố Rafah có thể sắp xảy ra nếu không đạt được thỏa thuận nào.

Với việc các nhà hòa giải Ả Rập và Mỹ đang thúc đẩy mạnh mẽ một lệnh ngừng bắn tạm thời, một số tin tức ở khu vực Trung Đông trong ngày 4/5 cho biết Hamas đã sẵn sàng chấp nhận đề xuất mới nhất này, trước sự đảm bảo từ Mỹ về việc sẽ có một “sự đình chiến lâu dài”.

Đề xuất mới nhất về thỏa thuận con tin được cho là bao gồm giai đoạn đầu kéo dài tới 40 ngày, trong đó ít nhất 33 trong số 128 con tin bị giam giữ ở Gaza sẽ được thả, cùng với việc lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) rút khỏi các khu vực của Dải Gaza.

Giai đoạn đầu tiên sẽ cho phép người Palestine trở lại phía Bắc Gaza và thả hàng trăm tù nhân an ninh Palestine để đổi lấy các con tin.

Giai đoạn thứ hai tiềm năng sẽ kéo dài trong 42 ngày và chứng kiến việc thả tất cả các con tin còn sống khác và các bên hoàn tất các thỏa thuận để đạt được sự bình yên bền vững ở Gaza.

Giai đoạn thứ ba và cuối cùng, chứng kiến việc trao đổi thi thể, cũng sẽ kéo dài 42 ngày.

Dẫn các nguồn tin giấu tên, báo Al-Quds của Palestine cho biết các nhà hòa giải Mỹ đã hứa hẹn rằng Israel sẽ rút hoàn toàn khỏi Gaza trong giai đoạn thứ ba và cuối cùng, và cuộc xung đột sẽ hoàn toàn chấm dứt.

Theo tờ Al-Quds, Hamas đã lần đầu tiên sẵn sàng chấp thuận triển khai giai đoạn đầu mà không có sự đảm bảo nào về việc chiến tranh sẽ kết thúc. Dựa trên những đảm bảo đó, Hamas tin rằng họ vẫn nắm giữ những quân bài quan trọng dưới hình thức con tin.

Các tin tức từ Palestine, Saudi Arabia và Kênh 12 của Israel đều cho rằng Mỹ đã đảm bảo Israel sẽ rút toàn bộ binh lính khỏi Gaza sau khi hoàn thành giai đoạn thứ ba của thỏa thuận.

Tuy nhiên, hiện vẫn chưa có tin tức nào về bình luận của các quan chức Mỹ. Trước đó, tờ WSJ đưa tin ngày 3/5 rằng Israel đã cho Hamas một tuần để đồng ý về thỏa thuận con tin trên bàn đàm phán, nếu không họ sẽ tiến hành cuộc tấn công đã được cam kết từ lâu ở thành phố cực Nam của Dải Gaza.

Trang tin Axios ngày 3/5 dẫn lời giới chức cấp cao của Israel cho biết họ đã nhận thấy “những dấu hiệu ban đầu” cho thấy Hamas có thể đồng ý với giai đoạn đầu tiên trong đề xuất do Ai Cập và Israel soạn thảo – liên quan đến việc thả phụ nữ, trẻ em, người già và người bệnh - ngay cả khi Israel không cam kết chấm dứt xung đột.

Theo Axios, Israel đang tìm cách thả 33 con tin là phụ nữ, người già và người bệnh trong giai đoạn đầu tiên kéo dài 6 tuần của lệnh ngừng bắn, nhưng Hamas có thể chỉ đồng ý thả 20 con tin thuộc các nhóm đó.

Tờ Asharq của Saudi Arabia cũng đưa tin rằng một thỏa thuận đã gần đạt được và nhắc lại rằng Hamas sẽ công bố phản hồi của phong trào này đối với đề xuất này “trong những giờ tới”.

Lạc quan thận trọng

Tuy nhiên, phát biểu với AFP vào cuối ngày 4/5, một quan chức cấp cao của Hamas đã phủ nhận việc có tiến bộ, đồng thời nói rằng các cuộc đàm phán đã kết thúc trong ngày sau khi “không có tiến triển nào”.

Quan chức này đã lên án những ý đồ của Israel nhằm đảm bảo một thỏa thuận thả con tin “mà không liên kết nó với việc chấm dứt hành động gây hấn ở Gaza”.

Ngoài ra, một quan chức cấp cao của Hamas vào cuối ngày 4/5 đã phủ nhận việc có những tiến triển trong các cuộc đàm phán, và nhấn mạnh rằng phong trào Hồi giáo này sẽ “không chấp thuận trong bất kỳ trường hợp nào” đối với một thỏa thuận ngừng bắn không bao hàm việc chấm dứt hoàn toàn xung đột, cũng như việc Israel phải rút quân khỏi Gaza - những điều kiện mà Tel Aviv đã từ chối đáp ứng.

Quan chức giấu tên này cho biết các cuộc đàm phán sẽ tiếp tục nối lại trong ngày 5/5, sau khi phái đoàn Hamas dành cả ngày 4/5 ở thủ đô Cairo để gặp gỡ các nhà hòa giải Ai Cập và Giám đốc Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) William Burns.

Đáp lại thông tin trên, một quan chức Israel giấu tên đã lặp lại khẳng định của Tel Aviv rằng: “Trong mọi trường hợp, Israel sẽ không đồng ý chấm dứt xung đột như một phần trong thỏa thuận trả tự do cho những người bị bắt cóc của chúng tôi”.

Quan chức này nói thêm: “Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) sẽ tiến vào Rafah và tiêu diệt các tiểu đoàn Hamas còn lại ở đó – cho dù có tạm dừng để giải thoát những người bị giam giữ của chúng tôi hay không”.

Bất chấp những bình luận trên của giới chức Israel, một số quan chức Ai Cập và Palestine tỏ ra lạc quan một cách thận trọng. Một nguồn tin an ninh Ai Cập nói với Reuters: “Chúng tôi đã đạt được thỏa thuận về nhiều điểm, và vẫn còn một số điểm”.

Các cuộc đàm phán đã tiếp tục trong nhiều tháng mà không có bước đột phá mang tính quyết định. Israel tuyên bố quyết tâm loại bỏ Hamas, trong khi phía Hamas nói rằng họ muốn có lệnh ngừng bắn vĩnh viễn và Israel rút toàn bộ quân khỏi Dải Gaza. Còn chính quyền Biden khẳng định Hamas chính là bên duy nhất cản trở việc tiến tới một thỏa thuận.

(theo AP, Reuters)

Vy Anh