Đàm phán thương mại bị đình trệ, Mỹ và Trung Quốc lại khẩu chiến

Những cáo buộc vi phạm thỏa thuận đã ký hôm 12/05 và các biện pháp trả đũa lẫn nhau đã đẩy hai nền kinh tế lớn nhất thế giới vào thế đối đầu trở lại. Từ chất bán dẫn, đất hiếm đến trí tuệ nhân tạo, cuộc chiến không còn xoay quanh thuế quan, mà là quyền tiếp cận và kiểm soát các công nghệ tương lai.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent mới đây thừa nhận, việc đạt được một thỏa thuận thương mại toàn diện với Trung Quốc có thể phải cần đến sự tham gia trực tiếp của Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Theo Người đứng đầu Bộ Tài chính Mỹ, hai nhà lãnh đạo có mối quan hệ rất tốt và ông tin rằng, Trung Quốc sẽ quay lại bàn đàm phán khi Tổng thống Donald Trump công bố lập trường của mình.

Ảnh minh họa: 123RF

“Có một vài thỏa thuận rất lớn đang gần hoàn tất. Một vài trong số đó phức tạp hơn… Tôi cho rằng đàm phán với Trung Quốc đang có chút đình trệ. Sẽ có nhiều cuộc đàm phán hơn với Trung Quốc trong vài tuần tới và tôi tin rằng chúng ta có thể có một cuộc điện đàm giữa Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình vào một thời điểm nào đó”.

Thỏa thuận “đình chiến” thương mại đạt được hồi giữa tháng 5 tại Geneva có hiệu lực trong 90 ngày. Tuy nhiên, tiến trình thực thi đang bị trì hoãn. Chính quyền Tổng thống Donald Trump cáo buộc Trung Quốc không tuân thủ cam kết, trong khi Trung Quốc chỉ trích các biện pháp hạn chế xuất khẩu của Mỹ là “phân biệt đối xử”. Theo Người phát ngôn của Đại sứ quán Trung Quốc tại Mỹ Lưu Bằng Vũ, Trung Quốc đã "nhiều lần bày tỏ lo ngại" về việc Mỹ lạm dụng kiểm soát xuất khẩu trong lĩnh vực bán dẫn và kêu gọi Mỹ duy trì sự đồng thuận đạt được tại Geneva.

Phản ứng của Trung Quốc được đưa ra sau khi Tổng thống Donald Trump tuyên bố trên mạng xã hội rằng Trung Quốc “hoàn toàn vi phạm thỏa thuận” và sẽ phải chịu thêm thuế suất cao hơn với thép và nhôm. Trung Quốc là nước sản xuất và xuất khẩu thép lớn nhất thế giới. Tuy nhiên, rất ít thép được xuất sang Mỹ bởi mức thuế 25% được áp dụng vào năm 2018 đã khiến hầu hết thép Trung Quốc không thể vào thị trường này. Trung Quốc đứng thứ ba trong số các nhà cung cấp nhôm.

“Công nghệ” là một trong những mặt trận đáng chú ý khác trong căng thẳng hiện nay giữa Mỹ và Trung Quốc hiện nay. Chính quyền Tổng thống Donald Trump đã cấm các công ty Mỹ nhập khẩu hoặc sử dụng chip AI của Huawei và yêu cầu các nhà sản xuất phần mềm thiết kế chip như Synopsys và Cadence Systems ngừng bán hàng cho Trung Quốc. Nvidia - Hãng sản xuất chip AI hàng đầu cho biết lệnh cấm mới sẽ khiến họ mất khoảng 8 tỷ đôla doanh thu, với 4,5 tỷ đôla hàng tồn kho không thể tái sử dụng.

Trung Quốc chưa tuyên bố có hành động đáp trả cụ thể, nhưng tiếp tục duy trì kiểm soát nghiêm ngặt đối với xuất khẩu đất hiếm- nguyên liệu quan trọng trong sản xuất công nghệ cao.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lâm Kiếm khẳng định, các biện pháp kiểm soát của Trung Quốc phản ánh “thông lệ quốc tế” và nhằm “duy trì hòa bình thế giới”: "Các biện pháp kiểm soát xuất khẩu do Trung Quốc đưa ra phù hợp với thông lệ quốc tế, không phân biệt đối xử và không nhằm vào các quốc gia cụ thể. Chúng tôi sẵn sàng tăng cường đối thoại và hợp tác trong lĩnh vực kiểm soát xuất khẩu với các quốc gia và khu vực có liên quan, và cam kết duy trì sự ổn định của chuỗi cung ứng toàn cầu. Các hoạt động có liên quan của Mỹ đã khái quát hóa khái niệm an ninh quốc gia, chính trị hóa và công cụ hóa các vấn đề kinh tế, thương mại và công nghệ. Chúng tôi kiên quyết phản đối điều này và sẽ kiên quyết bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của chúng tôi”.

Chính quyền Tổng thống Donald Trump cũng được cho là đang chuẩn bị ban hành một quy tắc kiểm soát xuất khẩu mới, thay thế cho “Quy tắc khuếch tán AI” bị hủy bỏ gần đây. Quy tắc mới được kỳ vọng sẽ đơn giản hóa các yêu cầu hiện hành, nhưng vẫn nhằm mục tiêu ngăn chặn Trung Quốc tiếp cận công nghệ bán dẫn tiên tiến của Mỹ.

Thu Hoài/VOV1 Tổng hợp