Dán logo chồng lên logo nhà sản xuất robot, Đại học Bách khoa Hà Nội cần có câu trả lời rõ ràng
ĐH Bách khoa Hà Nội dán logo chồng lên logo nhà sản xuất robot, chuyên gia cho rằng người đứng đầu cơ sở giáo dục cần giải trình rõ ràng.
Sau khi Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam đăng bài “Độc giả phản ánh robot nhập về, Đại học Bách khoa Hà Nội dán logo chồng lên logo nhà sản xuất”, nhiều ý kiến cho rằng nhà trường cần làm rõ những nội dung mà Tạp chí hỏi để minh bạch về nguồn gốc cũng như trách nhiệm đối với các cá nhân, tập thể có liên quan đến việc trưng bày sản phẩm robot này.
Theo đó, tại gian hàng của Bộ Giáo dục và Đào tạo trong Triển lãm thành tựu đất nước “80 năm hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc”, một mẫu robot hai chân được trưng bày bị che kín toàn bộ logo, nhãn mác của nhà sản xuất nước ngoài, thay vào đó là logo của Đại học Bách khoa Hà Nội. Độc giả cho rằng, việc dán logo như vậy khiến người xem hiểu nhầm về nguồn gốc của sản phẩm.
Khi có phản ánh, người đứng đầu cơ sở giáo dục cần thể hiện trách nhiệm
Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, ông Nguyễn Bá Thuyền – Đại biểu Quốc hội khóa XII, XIII nhận định, khi dư luận đã có băn khoăn và các đơn vị có đặt câu hỏi gửi đến Đại học Bách khoa Hà Nội, nhà trường cần có phản hồi rõ ràng, đúng trọng tâm để bảo đảm minh bạch thông tin.
Xét ở góc độ khách quan, việc một đơn vị dán logo của mình chồng lên logo của nhà sản xuất dễ khiến công chúng hiểu nhầm về nguồn gốc sản phẩm, vì vậy cần được giải thích cụ thể.
Ông Nguyễn Bá Thuyền – Đại biểu Quốc hội khóa XII, XIII. Ảnh: Quochoi.vn
“Khi có phản ánh, trách nhiệm giải trình thuộc về nhà trường, và trước hết là người đứng đầu cơ sở giáo dục này cần có câu trả lời đối với các bên liên quan”, ông Thuyền chia sẻ.
Cùng bàn về nội dung này, một nhà khoa học chuyên nghiên cứu về công nghệ - kỹ thuật cho rằng, trong lĩnh vực sản xuất và thương mại, nếu sản phẩm không thuộc loại OEM (tức là sản phẩm được một nhà máy sản xuất theo thiết kế và yêu cầu của đơn vị đặt hàng, sau đó mang thương hiệu của đơn vị đặt hàng), thì việc dán logo của đơn vị lên trên logo gốc của nhà sản xuất là điều không phù hợp về nguyên tắc nhận diện thương hiệu, đặc biệt là khi sản phẩm đã có thương hiệu thương mại rõ ràng.
“Bất kỳ đơn vị nào cũng không nên dán đè logo của mình lên logo gốc của nhà sản xuất, vì hành vi này có thể gây hiểu lầm về quyền sở hữu hoặc nguồn gốc công nghệ của sản phẩm”, vị này chia sẻ.
Che khuất nhận diện thương hiệu gốc có thể gây nhầm lẫn về nguồn gốc
Để có thêm góc nhìn khách quan, chia sẻ với phóng viên, Luật sư Mai Thị Thảo - Phó Giám đốc Công ty Luật TNHH Trương Anh Tú (TAT Law Firm), chuyên gia pháp lý trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ và giáo dục công chia sẻ: “Nói như một nguyên tắc: “Trong không gian học thuật, mọi logo đều mang theo trách nhiệm pháp lý và giá trị học thuật. Sự tự hào phải đi đôi với sự minh bạch””.
Luật sư Mai Thị Thảo nhấn mạnh rằng, nếu và chỉ nếu hành vi dán đè logo của một đơn vị (cơ sở giáo dục đại học) lên logo của nhà sản xuất robot thực sự xảy ra mà không có sự đồng ý bằng văn bản hoặc thỏa thuận rõ ràng giữa hai bên, thì hành vi này tiềm ẩn nguy cơ vi phạm các quy định về chỉ dẫn thương mại theo Luật Sở hữu trí tuệ (Điều 130) và Luật Cạnh tranh (Điều 45).
“Việc che khuất nhận diện thương hiệu gốc có thể gây nhầm lẫn cho người tham quan về nguồn gốc, chủ thể phát triển sản phẩm, từ đó ảnh hưởng đến uy tín của nhà sản xuất, và đó chính là ranh giới pháp lý cần đặc biệt lưu tâm”, Luật sư Thảo chia sẻ.
Vị luật sư cũng cho biết thêm, chính vì là gian hàng của một cơ quan quản lý nhà nước (cụ thể là Bộ Giáo dục và Đào tạo), đại diện cho uy tín của một trường đại học hàng đầu, nên mọi hành vi tại đó phải đi đầu về minh bạch pháp lý và chuẩn mực học thuật. Sở hữu trí tuệ không chỉ áp dụng cho hoạt động mua bán mà còn bảo vệ cả giá trị nhận diện, danh tiếng và thành quả sáng tạo. Việc trưng bày trong không gian công cộng, có gắn logo tổ chức, có thể bị hiểu là thông điệp quảng bá. Nếu việc trưng bày gây hiểu nhầm rằng sản phẩm thuộc về một bên khác mà không nêu rõ vai trò thực tế thì đó là vấn đề đạo đức học thuật trước khi trở thành vấn đề pháp lý.
Luật sư Mai Thị Thảo - Phó Giám đốc Công ty Luật TNHH Trương Anh Tú (TAT Law Firm). Ảnh: NVCC
“Nếu việc dán logo chỉ là để thể hiện vai trò ứng dụng, nghiên cứu – có đồng thời logo nhà sản xuất và không gây hiểu nhầm rằng robot do trường tự sản xuất, thì có thể được xem là hành vi phù hợp ngữ cảnh.
Nhưng nếu logo nhà sản xuất bị che khuất, người xem không được thông tin đầy đủ, hoặc truyền thông về sản phẩm không đề cập đến đơn vị chế tạo gốc, thì dù không có ý xấu, vẫn là hành vi không chuẩn mực và cần điều chỉnh.
Tôi cho rằng, trong học thuật, thiện chí không thể thay thế cho minh bạch. Sự thiếu cẩn trọng nếu để lại hiểu nhầm thì cũng có thể gây thiệt hại uy tín cho cả hai bên”, Luật sư Thảo chia sẻ thêm.
Luật Sở hữu trí tuệ 2005 và Luật Sở hữu trí tuệ sửa đổi 2022 nêu rõ:
Điều 130. Hành vi cạnh tranh không lành mạnh:
1. Các hành vi sau đây bị coi là hành vi cạnh tranh không lành mạnh:
a) Sử dụng chỉ dẫn thương mại gây nhầm lẫn về chủ thể kinh doanh, hoạt động kinh doanh, nguồn gốc thương mại của hàng hóa, dịch vụ;
b) Sử dụng chỉ dẫn thương mại gây nhầm lẫn về xuất xứ, cách sản xuất, tính năng, chất lượng, số lượng hoặc đặc điểm khác của hàng hóa, dịch vụ; về điều kiện cung cấp hàng hóa, dịch vụ;
c) Sử dụng nhãn hiệu được bảo hộ tại một nước là thành viên của điều ước quốc tế có quy định cấm người đại diện hoặc đại lý của chủ sở hữu nhãn hiệu sử dụng nhãn hiệu đó mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam cũng là thành viên, nếu người sử dụng là người đại diện hoặc đại lý của chủ sở hữu nhãn hiệu và việc sử dụng đó không được sự đồng ý của chủ sở hữu nhãn hiệu và không có lý do chính đáng.
d) Chiếm hữu, sử dụng tên miền trùng hoặc tương tự gây nhầm lẫn với nhãn hiệu, tên thương mại được bảo hộ của người khác hoặc chỉ dẫn địa lý mà mình không có quyền sử dụng với dụng ý xấu, lợi dụng uy tín, danh tiếng của nhãn hiệu, tên thương mại, chỉ dẫn địa lý tương ứng nhằm thu lợi bất chính.
Luật Cạnh tranh 2018 nêu rõ:
Điều 45. Các hành vi cạnh tranh không lành mạnh bị cấm
1. Xâm phạm thông tin bí mật trong kinh doanh dưới các hình thức sau đây:
a) Tiếp cận, thu thập thông tin bí mật trong kinh doanh bằng cách chống lại các biện pháp bảo mật của người sở hữu thông tin đó;
b) Tiết lộ, sử dụng thông tin bí mật trong kinh doanh mà không được phép của chủ sở hữu thông tin đó.
2. Ép buộc khách hàng, đối tác kinh doanh của doanh nghiệp khác bằng hành vi đe dọa hoặc cưỡng ép để buộc họ không giao dịch hoặc ngừng giao dịch với doanh nghiệp đó.
3. Cung cấp thông tin không trung thực về doanh nghiệp khác bằng cách trực tiếp hoặc gián tiếp đưa thông tin không trung thực về doanh nghiệp gây ảnh hưởng xấu đến uy tín, tình trạng tài chính hoặc hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp đó.
4. Gây rối hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp khác bằng cách trực tiếp hoặc gián tiếp cản trở, làm gián đoạn hoạt động kinh doanh hợp pháp của doanh nghiệp đó.
5. Lôi kéo khách hàng bất chính bằng các hình thức sau đây:
a) Đưa thông tin gian dối hoặc gây nhầm lẫn cho khách hàng về doanh nghiệp hoặc hàng hóa, dịch vụ, khuyến mại, điều kiện giao dịch liên quan đến hàng hóa, dịch vụ mà doanh nghiệp cung cấp nhằm thu hút khách hàng của doanh nghiệp khác;
b) So sánh hàng hóa, dịch vụ của mình với hàng hóa, dịch vụ cùng loại của doanh nghiệp khác nhưng không chứng minh được nội dung.
6. Bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ dưới giá thành toàn bộ dẫn đến hoặc có khả năng dẫn đến loại bỏ doanh nghiệp khác cùng kinh doanh loại hàng hóa, dịch vụ đó.
7. Các hành vi cạnh tranh không lành mạnh khác bị cấm theo quy định của luật khác.
