Đảng Cộng hòa và ông Trump thêm một bước đến thành tựu lịch sử

Theo CNN, Ủy ban Tư pháp Thượng viện hôm 22/10 đã quyết định sẽ tổ chức cuộc bỏ phiếu cuối cùng cho bà Amy Coney Barrett để đưa ứng viên này lên Tòa án Tối cao, thay thế cho vị trí của thẩm phán Ruth-Bader Ginsburg.

Ủy ban Tư pháp Thượng viện bao gồm 22 thành viên, vì đảng Cộng hòa là phe đa số ở Thượng viện nên có 12 ghế trong ủy ban, phe Dân chủ thiểu số nên có 10 ghế. Toàn bộ các thượng nghị sĩ Dân chủ trong ủy ban đã phản đối cuộc bỏ phiếu bằng cách không xuất hiện và đặt những bức ảnh của các công dân Mỹ sống nhờ vào Đạo luật Chăm sóc sức khỏe Hợp túi tiền (Affordable Care Act, còn gọi là Obamacare).

Bất chấp điều này, các thành viên còn lại của ủy ban, đứng đầu là Thượng nghị sĩ Lindsey Graham, đã nhất trí thông qua việc đưa đề cử bà Barrett ra để bỏ phiếu ở Thượng viện vào ngày 26/10 tới.

"Một ngày vĩ đại cho nước Mỹ", Tổng thống Trump đăng trên Twitter sau đó.

Thượng nghị sĩ Lindsey Graham (bang South Carolina), Chủ tịch Ủy ban Tư Pháp Thượng viện và Thượng nghị sĩ Mike Lee (bang Utah) trong cuộc họp để thông qua việc đưa đề cử thẩm phán Amy Coney Barrett ra bỏ phiếu ở Thượng viện. Ảnh: AP.

Chiến thắng cho phong trào bảo thủ

Với việc đảng Cộng hòa nắm 53/100 ghế ở Thượng viện, chưa kể phiếu của Phó tổng thống Pence, gần như chắc chắn bà Barrett sẽ được phê chuẩn để trở thành thẩm phán Tòa án Tối cao.

Bà Barrett, học trò của cố thẩm phán bảo thủ Antonin Scalia, sẽ khiến cán cân của Tòa án Tối cao Mỹ nghiêng hẳn về bên phải. Năm nay bà Barrett mới 48 tuổi và nếu phục vụ lâu như cố thẩm phán Ginsburg, bà có thể ngồi ở Tòa án Tối cao trong vòng 4 thập kỷ tới. Đây sẽ được coi là một chiến thắng về mặt ý thức hệ cho đảng Cộng hòa và phong trào bảo thủ ở Mỹ.

Trong các thẩm phán của Tòa án Tối cao, ông Clarence Thomas, ông Samuel Alito và ông Neil Gorsuch nghiêng hẳn về phía bảo thủ, Chánh án John Roberts cũng từng được coi là người có tư tưởng bảo thủ nhưng ông có một số phán quyết nghiêng về phía tự do trong những năm gần đây, và thường có lập trường trung dung giữa hai bên. Ông Brett Kavanaugh mới được bổ nhiệm nên chưa có đủ cơ sở để kết luận ông nghiêng về phe bảo thủ ở mức độ nào, mặc dù các nhà phân tích đều coi ông thuộc về phe này.

Ở phía bên kia, các thẩm phán Sonia Sotomayor, Elena Kegan và Stephen Bryer cùng Ruth-Bader Ginsburg thường có các quyết định nghiêng về phe tự do hơn, và sau sự ra đi của bà Ginsburg thì phe này hiện chỉ còn 3 người.

Mặc dù mức độ bảo thủ hay tự do của các thẩm phán đều khác nhau, nhưng với một số vấn đề quan trọng đối với xã hội Mỹ và mang tính chính trị như đạo luật Obamacare, phá thai... thì việc có nhiều thẩm phán với tư tưởng bảo thủ sẽ là lợi thế của đảng Cộng hòa.

Chưa kể tới khả năng sẽ có những tranh cãi về kết quả cuộc bầu cử tổng thống 2020, và một khi vấn đề được đưa ra giải quyết ở Tòa án Tối cao như từng xảy ra trong năm 2000, phe Cộng hòa sẽ nắm lợi thế.

Tòa án Tối cao dự kiến xem xét một thách thức với luật chăm sóc sức khỏe vào ngày 10/11 tới, một tuần sau cuộc bầu cử tổng thống và ông Trump từng nói rằng ông muốn một thẩm phán sẽ không phán quyết rằng cần phải duy trì Obamacare.

Phe Cộng hòa gấp rút

Với sự trợ giúp của Tổng thống Trump, lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện Mitch McConnell đã dẫn đầu một chiến dịch của phe Cộng hòa nhằm chuyển hóa nhánh tư pháp, khi phê chuẩn hơn 200 thẩm phán ở các cấp kể từ năm 2016.

Mùa xuân năm 2016, ông McConnell đã chặn đề cử của cựu Tổng thống Obama, thẩm phán Merrick Garland (để thay thế cho ông Antonin Scalia đột ngột qua đời), với lý do không nên bổ nhiệm thẩm phán tòa án tối cao vào một năm bầu cử.

Các thượng nghị sĩ Dân chủ trong ủy ban phản đối bằng việc không xuất hiện tại cuộc họp, thay vào đó để ảnh các công dân Mỹ phải sống dựa vào đạo luật ACA. Ảnh: AP.

Năm nay cũng là năm bầu cử nhưng Thượng viện Mỹ do phe Cộng hòa kiểm soát chỉ mất một tháng để xem xét đề cử của ông Trump, bằng một nửa thời gian trung bình. Động thái của phe Cộng hòa được đẩy nhanh trong bối cảnh người dân Mỹ bắt đầu đi bỏ phiếu để lựa chọn tổng thống.

Lãnh đạo đảng Dân chủ tại Thượng viện, Thượng nghị sĩ New York Chuck Schumer cho biết phe Cộng hòa đang "thúc đẩy một đề cử gấp rút nhất, mang tính đảng phái và ít hợp pháp nhất cho Tòa án Tối cao trong lịch sử đất nước chúng ta".

Phe Dân chủ cáo buộc phe Cộng hòa "đạo đức giả" và "tiêu chuẩn kép", làm đủ mọi cách để hoãn đề cử bà Amy Coney Barrett, tuy nhiên ông McConnell cho biết đảng Cộng hòa sẽ tiếp tục tiến hành phê chuẩn bà Barrett vào cuối tháng này.

"Chúng tôi có đủ phiếu bầu", ông McConnell nói.

Sơn Trần