Dang dở làng thanh niên lập nghiệp ở Thanh Hóa

Dự án Làng thanh niên lập nghiệp (LTNLN) Sông Chàng do Ban Bí thư Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh phê duyệt đầu tư vào tháng 10-2007.

Cảnh dang dở tại Làng thanh niên lập nghiệp Sông Chàng (Thanh Hóa)

Năm 2008, dự án được Tỉnh Đoàn Thanh Hóa khởi công xây dựng trên địa bàn xã Xuân Hòa, huyện Như Xuân, tỉnh Thanh Hóa với tổng vốn đầu tư hơn 32 tỉ đồng, trên diện tích hơn 600 ha.

Mục tiêu đề ra của LTNLN Sông Chàng là động viên, thu hút một bộ phận thanh niên xung phong tình nguyện đến lập nghiệp lâu dài tại dự án. Đồng thời, khai thác có hiệu quả tiềm năng đất đai, lao động và vốn ngân sách hỗ trợ để xây dựng kinh tế gia đình phát triển bền vững, xây dựng khu dân cư mới góp phần phát triển kinh tế - xã hội trong vùng.

Một ngôi nhà cỏ mọc um tùm tứ phía, gia chủ chỉ tới thăm nhà khi tới mùa thu hoạch nông sản

Ban đầu, dự án dự kiến thu hút khoảng 150 hộ gia đình thanh niên đến sinh sống. Mỗi đoàn viên, gia đình đoàn viên thanh niên khi vào định cư ở LTNLN Sông Chàng sẽ được cấp 400 m2 đất ở, 3,2 ha đất canh tác và nhiều chính sách hỗ trợ khác.

Với ước mơ xây dựng cuộc sống tươi đẹp nơi vùng đất mới, đã có 141 cặp vợ chồng trẻ xung phong tới lập ấp, mở làng sinh sống, hăng hái thi đua sản xuất.

Do nhiều nguyên nhân, không ít người đã lần lượt "dứt áo" rời làng đi tìm kiếm cuộc sống ở nơi khác hoặc quay về quê cũ

Thế nhưng, sau 16 năm, mục tiêu của dự án vẫn chưa đạt được. Tới LTNLN Sông Chàng bây giờ, đi tới đâu cũng thấy cảnh dang dở, đổ nát, những ngôi nhà cấp 4 xuống cấp, hư hỏng, cỏ mọc um tùm.

Trong số 4 cụm dân cư được hình thành, chỉ có cụm dân cư số 1 là còn đông thanh niên bám trụ, sinh sống (11/14 hộ), còn 3 cụm còn lại, nhiều hộ thanh niên đã bỏ làng quá nửa, thậm chí có cụm giờ chỉ còn 2-3 hộ bám trụ.

Có nhiều cụm dân cư ở LTNLN Sông Chàng chỉ còn lác đác vài hộ sinh sống

Ngôi nhà đổ nát, xuống cấp cho thấy nó đã bị bỏ hoang từ lâu

Ông Lương Văn Tiến (SN 1978) cho biết thời điểm ấy ông và hàng chục cặp vợ chồng trẻ lên vùng đất mới lập nghiệp. Gia đình ông được cấp 400 m2 đất ở, 3 ha đất sản xuất và nhiều chính sách hỗ trợ khác. "Ngày đó, làng rất nhộn nhịp, vui vẻ vì toàn gia đình trẻ. Cảnh hỗ trợ nhau xây dựng nhà cửa, khai hoang đất rừng trồng cây ăn quả, cây công nghiệp... rất ấm áp"- ông Tiến chia sẻ.

Nhưng rồi, quá trình sinh sống đã xuất hiện nhiều bất cập như thiếu nguồn nước, đất sản xuất khắc nghiệt, việc tiếp cận nguồn vốn vay, tái đầu tư gặp nhiều khó khăn, sổ đỏ không được cấp... khiến nhiều thanh niên nản chí, quyết "dứt áo" rời làng trở lại quê cũ hoặc đi vùng đất khác làm ăn.

Ngôi nhà nằm lọt thỏm giữa rừng, trở nên cô đơn, hoang vắng khi không có hơi người

Để tìm lối thoát cho LTNLN Sông Chàng, tháng 9-2017, Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa đã ký quyết định thành lập thôn Thanh Niên, xã Xuân Hòa trên cơ sở cụm dân cư LTNLN Sông Chàng.

Theo quyết định, thôn Thanh Niên có diện tích 600 ha, 124 hộ dân với 320 nhân khẩu. Tuy nhiên, năm 2021 khi làm căn cước công dân gắn chíp điện tử và làm hộ khẩu VneID, thôn Thanh Niên chỉ có 90 hộ, trong đó 67 hộ thường xuyên ở địa phương, 23 hộ không thường xuyên sống ở làng, có 51 hộ chưa có hộ khẩu VNeID tại địa phương.

Cỏ cây leo lên song cửa một ngôi nhà bỏ hoang

Ông Lê Văn Tuyên, Chủ tịch UBND xã Xuân Hòa, cho biết do các sản phẩm nông sản kém hiệu quả, giá bán thấp, thu nhập của người dân không được như kỳ vọng, bên cạnh đó, người dân không được cấp sổ đỏ dẫn tới không có điều kiện để thế chấp vay vốn, phát triển sản xuất...

Xuất phát từ những bất cập trên, dẫn đến một số hộ dân đành khóa cửa, bỏ nhà đi làm ăn xa. Một số hộ khác quay về địa phương cũ để làm ăn. Nhà không người ở, bỏ hoang xuống cấp, hư hỏng.

Ban quản lý dự án của LTNLN Sông Chàng cũng cỏ cây mọc um tùm

Theo nhiều người dân còn sống tại làng, dù đã chuyển về xã Xuân Hòa, thế nhưng đất đai hiện nay vẫn do Tỉnh đoàn Thanh Hóa quản lý. Việc cấp sổ để dân ổn định cuộc sống lâu dài vẫn đang bỏ ngỏ, mặc dù người dân đã kiến nghị nhiều lần tới các cấp chính quyền.

Tuấn Minh