Đằng sau lệnh cấm mạng xã hội X ở Brazil

Một trong những mạng xã hội phổ biến nhất thế giới, X (được đổi tên từ Twitter), vừa bị ngừng hoạt động tại Brazil sau khi tỉ phú người Mỹ Elon Musk từ chối tuân thủ luật lệ địa phương.

Theo trang The Guardian, hàng triệu người dùng mạng xã hội X tại Brazil không thể truy cập mạng xã hội này từ ngày 31-8 sau khi các nhà cung cấp internet và công ty điện thoại di động bắt đầu thực thi lệnh cấm.

Việc cấm dịch vụ trên, có hơn 22 triệu người dùng ở Brazil, là đỉnh điểm của cuộc đối đầu căng thẳng kéo dài nhiều tháng giữa ông Musk, ông chủ của mạng xã hội X và Tòa án Tối cao Brazil.

Thẩm phán Alexandre de Moraes, người ban hành lệnh cấm, dẫn đầu nỗ lực buộc mạng xã hội X phải loại bỏ nội dung cực hữu và chống dân chủ. Đáp lại, ông Musk chỉ trích thẩm phán Moraes tìm cách kiểm duyệt các quan điểm bảo thủ.

Hôm 29-8, ông Musk phớt lờ thời hạn 24 giờ để chỉ định đại diện pháp lý mới sau khi nền tảng mạng xã hội này đóng cửa văn phòng địa phương vào giữa tháng này. Một ngày sau đó, thẩm phán Moraes ra phán quyết cấm X hoạt động ở Brazil, cáo buộc mạng xã hội cho phép thông tin sai lệch, ngôn từ kích động thù địch và công kích dân chủ "lan truyền ồ ạt".

Không dừng lại ở đó, ông này còn cảnh báo người nào tìm cách qua mặt lệnh cấm để tiếp tục sử dụng X có thể bị phạt gần 9.000 USD/ngày.

Tài khoản của tỉ phú Elon Musk trên mạng xã hội X bị chặn ở Brazil hôm 31-8. Ảnh: REUTERS

Khi Brazil đối mặt làn sóng thông tin sai lệch trên mạng quanh cuộc bầu cử tổng thống năm 2022, Tòa án Tối cao đã đưa ra một quyết định ít thấy: Giao cho thẩm phán Moraes quyền lực rộng rãi để ra lệnh các mạng xã hội gỡ bỏ nội dung bị ông xem là đe dọa đến nền dân chủ.

Ông tiến hành chiến dịch "làm sạch" internet bằng cách buộc các mạng xã hội phải gỡ bỏ hàng ngàn bài đăng và thường chỉ cho họ vài giờ để tuân thủ.

Theo tờ The New York Times, đây là một trong những nỗ lực toàn diện nhất (ở một số khía cạnh, hiệu quả nhất) để chống lại nạn thông tin sai lệch trên internet.

Vài ngày trước khi mạng xã hội X bị cấm hoạt động ở Brazil, ông Pavel Durov, nhà sáng lập dịch vụ nhắn tin Telegram bị buộc một loạt tội danh tại Pháp vì không ngăn chặn hoạt động bất hợp pháp trên ứng dụng này.

Liên minh châu Âu (EU) hồi năm 2022 thông qua luật, theo đó yêu cầu các mạng xã hội tuân theo những quy tắc cụ thể về những gì có thể đăng trên các trang của họ.

Trong khi đó, Tổng thống Mỹ Joe Biden hồi tháng 4 đã ký ban hành luật, theo đó cho Công ty ByteDance (Trung Quốc) thời hạn đến ngày 19-1-2025 để thoái vốn khỏi mạng xã hội TikTok tại Mỹ. Nếu không, nền tảng đang được 170 triệu người Mỹ sử dụng này sẽ phải đối mặt lệnh cấm.

Dù vậy, ít có nước nào thực hiện các bước đi quyết liệt như Brazil đã làm với mạng xã hội X. Một số nhà phân tích lưu ý rằng Brazil buộc phải hành động như thế sau khi tỉ phú Musk công khai phớt lờ nhiều lệnh của tòa án.

Ông Fábio de Sá e Silva, chuyên gia tại ĐH Oklahoma (Mỹ), cho biết lệnh cấm nói trên là động thái chỉ trích mạnh mẽ nhằm vào những công ty công nghệ đa quốc gia đôi khi coi mình đứng trên luật pháp các nước.

Trái lại, cũng có ý kiến cho rằng thẩm phán Moraes đã đi quá xa trong trường hợp của mạng xã hội X, nhất là đối với biện pháp phạt tiền. Bà Mariana Valente, Giám đốc tổ chức InternetLab (Brazil), bày tỏ nỗi lo về những gì đang diễn ra và cho rằng Tòa án Tối cao nên sớm ra phán quyết về lệnh cấm mạng xã hội X.

Hoàng Phương