Đánh thức giá trị nông sản trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế

Sản phẩm Cam Cao Phong từng bước phát triển theo tiến trình hội nhập.

Buổi sáng, sương mỏng còn phủ trên những triền đồi thoai thoải, nơi màu xanh của chè, bưởi, cam hòa quyện cùng nhịp sống cần mẫn của người nông dân ở những vùng trung du của tỉnh.

Theo đồng chí Trần Trung Hiếu - Phó Trưởng phòng Quản lý Thương mại - Sở Công Thương, sau sáp nhập, tỉnh Phú Thọ mới mang một diện mạo phát triển hoàn toàn khác. Không gian kinh tế được mở rộng, hệ sinh thái nông nghiệp phong phú hơn và dư địa cho phát triển nông nghiệp hàng hóa gắn với công nghiệp chế biến trở nên rõ nét. Ba vùng đất Hòa Bình, Phú Thọ và Vĩnh Phúc cũ, mỗi nơi một thế mạnh, nay kết nối thành một chỉnh thể thống nhất, bổ trợ lẫn nhau, hình thành nền tảng vững chắc để nông sản không chỉ “được mùa” mà còn “được giá”, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường trong nước và quốc tế.

Khu vực phía Nam tỉnh - thuộc Hòa Bình cũ, sở hữu địa hình núi cao, khí hậu ôn hòa, rất thuận lợi cho phát triển cây ăn quả và nông nghiệp sinh thái. Cam Cao Phong nổi tiếng với vị ngọt thanh; bưởi đỏ Tân Lạc, gà đồi Lạc Sơn hay các vùng rau hữu cơ Lương Sơn đã trở thành những thương hiệu có chỗ đứng trên thị trường.

Đối với vùng trung tâm Phú Thọ cũ là vùng trung du lâu đời, có thế mạnh về chè, sắn, gạo đặc sản, gỗ rừng trồng, tre, mây. Những vùng nguyên liệu lớn như chè Thanh Ba, tinh bột sắn Hạ Hòa, gạo nếp Gà Gáy không chỉ đảm bảo an ninh nguyên liệu mà còn là đầu vào quan trọng cho công nghiệp chế biến.

Trong khi đó, khu vực Vĩnh Phúc, dù nổi bật với công nghiệp chế tạo, vẫn duy trì các vùng nông nghiệp mạnh tại vùng Sông Lô, Lập Thạch, Tam Đảo, cung cấp rau sạch, cây ăn quả và sản phẩm chăn nuôi cho đô thị và xuất khẩu.

Sự sáp nhập không chỉ là phép cộng về địa giới hành chính mà còn tạo ra một vành đai nguyên liệu đủ lớn, đủ đa dạng và đủ ổn định để phục vụ chế biến sâu, điều kiện tiên quyết để nông sản tham gia chuỗi giá trị toàn cầu.

Trong bức tranh tổng thể ấy, cây chè Phú Thọ nổi lên như một ngành hàng chiến lược. Đến năm 2025, tổng diện tích chè toàn tỉnh đạt gần 14.000 ha, đứng thứ 3 cả nước; sản lượng chè tươi đạt gần 179.000 tấn/năm, xếp thứ 2 toàn quốc. Sản lượng chè chế biến bình quân đạt khoảng 45.000 - 50.000 tấn/năm, cho thấy vai trò quan trọng của chè trong cơ cấu kinh tế nông nghiệp.

Chất lượng chè không ngừng được nâng cao thông qua cải tạo giống và ứng dụng khoa học - công nghệ. Toàn tỉnh hiện có 22 cây đầu dòng, 33 vườn cây đầu dòng các giống chè; tỷ lệ chè giống mới đạt 78%. Các vùng sản xuất chè tập trung được hình thành tại Đoan Hùng, Hạ Hòa, Thanh Ba, Yên Lập, Thanh Sơn, Tân Sơn với tổng diện tích 5.800ha. Đặc biệt, 62 mã số vùng trồng đã được cấp cho 2.031ha chè, đáp ứng yêu cầu truy xuất nguồn gốc - điều kiện bắt buộc khi xuất khẩu vào các thị trường khó tính.

Cùng với sản xuất, công nghiệp chế biến chè phát triển mạnh mẽ với 60 doanh nghiệp có công suất trên 1 tấn búp tươi/ngày, hơn 1.000 cơ sở chế biến thủ công, 15 làng nghề và 18 hợp tác xã. Hiện có 29 sản phẩm chè đạt chứng nhận OCOP từ 3 sao trở lên, trong đó chè đinh cao cấp Hoài Trung đạt OCOP 5 sao. Cơ cấu sản phẩm ngày càng đa dạng, từ chè xanh truyền thống đến chè đen, chè ô long, chè ướp hương, chè túi lọc, đáp ứng thị hiếu đa dạng của người tiêu dùng và đã xuất khẩu sang Nhật Bản, Nga, Pakistan, Trung Đông.

Song hành với chè là vùng bưởi Đoan Hùng, một thương hiệu nông sản gắn với yếu tố địa lý và lịch sử. Hiện nay, tổng diện tích bưởi của tỉnh đạt trên 2.706ha, trong đó 1.350ha được tổ chức thành 95 vùng sản xuất tập trung. Toàn vùng đã được cấp 49 mã số vùng trồng; nhiều diện tích đạt chứng nhận VietGAP, gắn tem truy xuất nguồn gốc và chỉ dẫn địa lý. Năm 2006, chỉ dẫn địa lý “Đoan Hùng” được Cục Sở hữu trí tuệ cấp văn bằng bảo hộ, xác lập tư cách tài sản quốc gia được bảo hộ vô thời hạn. Bưởi Đoan Hùng đã ba lần được vinh danh “Thương hiệu vàng nông nghiệp Việt Nam”, khẳng định giá trị trên thị trường trong nước và tiềm năng xuất khẩu.

Cam Cao Phong cũng là một điểm sáng trong tiến trình hội nhập. Với diện tích khoảng 1.500ha, tập trung tại xã Cao Phong và Tây Phong, cam được sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP với nhiều giống chất lượng cao như cam Canh, cam lòng vàng, cam ruột đỏ, cam Valencia (V2), cam Xã Đoài. Sản phẩm đã có mặt tại các hệ thống phân phối lớn như Big C, Vinmart, Metro và đã xuất khẩu sang Vương quốc Anh - thị trường đòi hỏi tiêu chuẩn cao về an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc. Việc được cấp văn bằng bảo hộ chỉ dẫn địa lý “Cao Phong” tiếp tục củng cố niềm tin của người tiêu dùng và đối tác quốc tế.

Không chỉ có cây trồng, ngành chăn nuôi và sản phẩm từ rừng cũng từng bước hội nhập. Nghề nuôi ong lấy mật, đặc biệt tại khu vực Tam Đảo, tận dụng nguồn hoa rừng tự nhiên, đã tạo ra sản phẩm mật ong mang hương vị đặc trưng của đại ngàn. Mật ong Tam Đảo - Phú Thọ có màu vàng óng tự nhiên, vị ngọt thanh dịu, giá trị dinh dưỡng cao, được sản xuất theo quy trình sạch, đạt các tiêu chuẩn quốc tế như FSSC 22000, không pha đường, không sử dụng chất bảo quản. Đây là sản phẩm OCOP 4 sao, đã xuất khẩu sang Mỹ, Đức, Singapore, Hàn Quốc và Dubai, minh chứng rõ nét cho khả năng hội nhập của nông sản địa phương.

Từ những vùng nguyên liệu trải dài đến các nhà máy chế biến hiện đại, nông sản trên địa bàn tỉnh đang chuyển dịch từ sản xuất thô sang chế biến sâu, từ giá trị thấp sang giá trị gia tăng cao. Sự lan tỏa của công nghiệp chế biến và hội nhập kinh tế quốc tế đang thổi luồng sinh khí mới vào nông thôn, mở ra con đường phát triển bền vững cho nông sản của tỉnh trong giai đoạn mới.

Hồng Trung