Đất nước cần những 'Thánh Gióng mới' để vươn mình phát triển

PGS.TS Vũ Hải Quân, Giám đốc Đại học Quốc gia TPHCM phát biểu tại lễ khai khóa. Ảnh: M.Q

Sáng 20/10, tại lễ khai khóa của Đại học Quốc gia TPHCM, PGS.TS Vũ Hải Quân – Giám đốc Đại học Quốc gia TPHCM có bài phát biểu khai khóa trước hơn 1.000 sinh viên.

Cần những thế hệ Thánh Gióng mới

Dẫn tư liệu lịch sử, ông Vũ Hải Quân khẳng định, trong quá trình lịch sử dựng nước và giữ nước, ông cha ta luôn coi trọng và sử dụng nhân tài với triết lý “Hiền tài là nguyên khí quốc gia, nguyên khí thịnh thì thế nước mạnh rồi lên cao, nguyên khí suy thì thế nước yếu rồi xuống thấp”.

“Truyền thuyết Thánh Gióng là minh chứng đầu tiên trong lịch sử dân tộc về việc trọng dụng nhân tài. ‘Ông về tâu vua sắm cho ta một con ngựa sắt, một cái roi sắt và một tấm áo giáp sắt, ta sẽ phá tan lũ giặc này’. Lời của cậu bé Thánh Gióng ai trong chúng ta cũng đều nhớ”, ông Vũ Hải Quân nói.

Hơn 1.000 sinh viên các trường đại học thành viên Đại học Quốc gia TPHCM tham dự lễ khai khóa. Ảnh: M.Q

Cách đây gần 1000 năm, nhà Lý tổ chức khoa thi đầu tiên với mục đích là để tuyển chọn nhân tài tham gia bộ máy quản lý điều hành đất nước.

Sau Cách mạng Tháng tám thành công, ngày 20/11/1946, Bác Hồ ra thông báo “Tìm người tài đức” trên Báo Cứu quốc. Chỉ vẻn vẹn 132 từ, Bác khẳng định: “Nước nhà cần phải kiến thiết. Kiến thiết cần phải có nhân tài”.

Giám đốc Đại học Quốc gia TPHCM dẫn câu chuyện quốc tế, Romer – Nhà kinh tế đoạt giải thưởng Nobel về Kinh tế năm 2018 về lý thuyết tăng trưởng nội sinh, chỉ ra rằng nhân lực trình độ cao là yếu tố quan trọng nhất đóng góp cho tốc độ tăng trưởng của các nền kinh tế. Nơi nào thu hút được nhân tài nhiều hơn, nơi đó sẽ thịnh vượng hơn.

Nhìn ra khu vực và thế giới, năm 1999, Chính phủ Singapore công bố chiến lược về nhân tài, xem nhân tài như là một nguồn vốn quan trọng nhất. Kết quả là chỉ tính riêng trong lĩnh vực khoa học công nghệ, số lượng nhân tài đã tăng gấp đôi sau 20 năm.

Năm 2008, Chính phủ Trung Quốc ban hành kế hoạch “Ngàn Nhân tài”. Kết quả, trong lĩnh vực công nghệ cao của Trung Quốc đã có những bước tiến nhảy vọt mới. “Tàu Hằng Nga” đã đáp xuống Mặt Trăng, “Trạm vũ trụ Thiên Hòa” đã được đưa lên không gian, “Tàu Thiên Vấn” đã khám phá sao Hỏa.

Theo PGS.TS Vũ Hải Quân, cả nước đang tiến tới những cột mốc lịch sử, tròn 100 năm ngày thành lập Đảng, tròn 100 năm độc lập dân tộc.

Sinh viên tham dự lễ khai khóa năm 2024 của Đại học Quốc gia TPHCM. Ảnh: Mạnh Tùng

Trong bối cảnh mới, nhiều thách thức về kinh tế - xã hội đặt ra. Đến từ thiên nhiên là những thách thức về biến đổi khí hậu: nhiệt độ trái đất tăng - nước biển dâng, sụt lún, ngập mặn; hiện tượng thời tiết khắc nghiệt: mưa bão, lũ lụt; cạn kiệt các nguồn tài nguyên: dầu mỏ, than đá, các loại khoáng sản.

Đến từ con người là những thách thức về địa chính trị như chiến tranh, dịch bệnh; tốc độ đô thị hóa, tốc độ già đi của dân số; nhu cầu ngày càng tăng nhanh của lương thực, nước ngọt, năng lượng; tư duy lối mòn, ngại thay đổi.

Đến từ công nghệ đột phá là những tiến bộ của trí tuệ nhân tạo (AI), chip bán dẫn, của công nghệ sinh học, lượng tử; sự cạnh tranh khốc liệt của các cường quốc công nghệ trên thế giới và khu vực.

“Để không bị bỏ lại phía sau, chúng ta chỉ có một con đường duy nhất là vượt qua thách thức bằng lợi thế nhân tài, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo. Đất nước cần những thế hệ Thánh Gióng mới để vươn mình phát triển”, ông Vũ Hải Quân nhấn mạnh.

Phẩm chất, năng lực mới

PGS.TS Vũ Hải Quân, Giám đốc Đại học Quốc gia TPHCM phát biểu tại lễ khai khóa. Ảnh: M.Q

Giám đốc Đại học Quốc gia TPHCM nhấn mạnh, để sẵn sàng cho kỷ nguyên mới, thực tiễn đặt ra cho các thầy cô và sinh viên những yêu cầu mới, phẩm chất mới, năng lực mới.

Ông nhắn nhủ với sinh viên tinh thần chăm chỉ, cần mẫn học tập, tu dưỡng, rèn luyện để có kiến thức toàn diện, có trách nhiệm xã hội, có năng lực lãnh đạo, có tư duy khởi nghiệp; làm chủ, vận dụng sáng tạo tri thức, sớm đưa đất nước ta bước vào kỷ nguyên phát triển mới. Đất nước cần các em - những “Thánh Gióng mới” để vươn mình phát triển.

Với đội ngũ cán bộ, giảng viên, PGS.TS Vũ Hải Quân mong muốn thầy cô không ngừng nỗ lực, miệt mài nghiên cứu, đổi mới sáng tạo để tìm ra tri thức mới, công nghệ mới, những giá trị văn hóa đặc sắc mới; giải quyết các nhiệm vụ quốc gia, khu vực và thế giới. Các thầy cô cần tích cực tham gia đóng góp cho sự phát triển kinh tế bền vững, thúc đẩy tiến bộ xã hội, làm giàu thêm kho tàng tri thức nhân loại và nền văn hóa Việt Nam.

Bà Lê Duy Loan, Senior Fellow, nhà nghiên cứu Tập đoàn Texas Instruments nói chuyện tại lễ khai khóa. Ảnh: Mạnh Tùng

PGS.TS Nguyễn Phương Thảo (Trường Đại học Quốc tế - Đại học Quốc gia TPHCM) báo cáo chuyên đề. Ảnh: Mạnh Tùng

Tại lễ khai khóa, diễn giả khách mời - bà Lê Duy Loan, Senior Fellow, nhà nghiên cứu Tập đoàn Texas Instruments (Mỹ) đã có bài nói chuyện truyền cảm hứng.

Từ trải nghiệm của bản thân, bà Lê Duy Loan chia sẻ với thầy cô, học sinh, sinh viên Đại học Quốc gia TPHCM về hành trình dấn thân và cống hiến của người trí thức trẻ.

Cũng trong chương trình lễ khai khóa, Đại học Quốc gia TPHCM công bố báo cáo chuyên đề về mối quan hệ giữa việc sử dụng thời gian rảnh rỗi với hiệu quả học tập và sự hài lòng về cuộc sống đại học của sinh viên Đại học Quốc gia TPHCM.

Mạnh Tùng