Dấu ấn di sản văn hóa, văn nghệ của Nguyễn Đình Thi

Dự hội thảo có Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa; Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy, Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội TP Hà Nội Bùi Thị Minh Hoài; Ủy viên Trung ương Đảng, Phó trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, Tổng Biên tập Báo Nhân dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam Lê Quốc Minh; Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội Nguyễn Văn Phong; Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Hà Minh Hải…

PGS.TS Nguyễn Thế Kỷ - Chủ tịch Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương; Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội Nguyễn Văn Phong và Phó Tổng Biên tập Báo Nhân dân Quế Đình Nguyên chủ trì hội thảo.

Quang cảnh hội thảo. Ảnh: Thanh Hải

Chân dung nhà lãnh đạo văn hóa, văn nghệ tài ba

Phát biểu đề dẫn hội thảo, PGS.TS Nguyễn Thế Kỷ - Chủ tịch Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương cho biết, hội thảo tổ chức nhân kỷ niệm 100 năm ngày sinh của nhà văn hóa lớn, nghệ sĩ tài năng Nguyễn Đình Thi (20/12/1924 – 20/12/2024).

Hội thảo là dịp để chúng ta cùng nhìn nhận, đánh giá, ngợi ca, tôn vinh di sản văn hóa, văn nghệ của Nguyễn Đình Thi. Ông đã có những đóng góp to lớn, đặc sắc cho nền văn hóa, văn nghệ nước nhà trên các lĩnh vực sáng tác và nghiên cứu văn học, sân khấu, âm nhạc, điện ảnh, lý luận phê bình, triết học, ngoại giao văn hóa.

Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa, Bí thư Thành ủy Hà Nội Bùi Thị Minh Hoài, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội Nguyễn Văn Phong, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Minh Hải cùng các đại biểu dự hội thảo. Ảnh: Thanh Hải

Ngoài ra, ông cũng nổi trội, xuất sắc trong vai trò nhà lãnh đạo, quản lý văn hóa, văn nghệ bằng tư duy sắc bén, vốn kiến thức sâu rộng và phương pháp nhuần nhuyễn, lịch lãm, thuyết phục.

Trong văn học, Nguyễn Đình Thi là nhà văn có nhiều tìm tòi, đột phá ở thể loại văn xuôi, nhất là tiểu thuyết, góp phần mở ra khuynh hướng sử thi trong văn học Việt Nam hiện đại. Bộ tiểu thuyết hai tập “Vỡ bờ” đã đưa Nguyễn Đình Thi lên vị thế tiên phong của dòng tiểu thuyết sử thi hào hùng và lãng mạn của nền văn học nước ta giai đoạn 1946 - 1985.

PGS.TS Nguyễn Thế Kỷ - Chủ tịch Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương phát biểu khai mạc. Ảnh: Cẩm Tú

Ở thể loại thơ, những tác phẩm bất hủ của ông như “Đất nước”, “Nhớ”, “Bài thơ Hắc Hải”, “Lá đỏ”... là minh chứng sinh động cho tình yêu thương, gắn bó tha thiết với đất nước, con người Việt Nam “vất vả, đau thương tươi thắm vô ngần”, “rũ bùn đứng dậy sáng lòa”...

Về sân khấu, sự xuất hiện bất ngờ của các kịch bản “Con nai đen”, “Hoa và Ngần”, “Giấc mơ”, “Rừng trúc”, “Nguyễn Trãi ở Đông Quan”, “Người đàn bà hóa đá”… đã toát lên bản lĩnh nghệ thuật, tài năng và sự sáng tạo khi luôn tìm lối mới, cách đi riêng của Nguyễn Đình Thi.

Trong lĩnh vực âm nhạc, ông cũng hoàn thành xuất sắc vai trò tạo sự kết nối giữa nghệ thuật với cách mạng trong bối cảnh đất nước đang chuyển mình, cách mạng đang sục sôi. Các ca khúc “Căm hờn”, “Diệt phát xít”, “Du kích quân”, “Người Hà Nội”... đã trở thành một phần ký ức lịch sử dân tộc, khơi dậy niềm tự hào đối với quê hương, đất nước.

Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa và các đại biểu tham quan trưng bày các tác phẩm sách bên lề hội thảo. Ảnh: Thanh Hải

Cùng với sự nghiệp sáng tác văn nghệ, sáng tạo văn hóa, Nguyễn Đình Thi còn là một nhà lãnh đạo văn hóa, văn nghệ tài ba, xuất sắc. Ông tham gia cùng các cơ quan, đơn vị giúp Đảng, Nhà nước xây dựng, bổ sung, hoàn thiện đường lối văn hóa, văn nghệ kháng chiến, kiến quốc, thể hiện tầm tư duy, trí tuệ, tầm nhìn chiến lược và khả năng nắm bắt hơi thở đời sống…

Hà Nội trân trọng những đóng góp to lớn của nhà văn hóa Nguyễn Đình Thi

Phát biểu chào mừng hội thảo, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội Nguyễn Văn Phong nhấn mạnh, Hà Nội tự hào là nơi tập trung nhân tài, tinh hoa trí tuệ của cả nước, là cái nôi ươm mầm và nuôi dưỡng tâm hồn cho lớp lớp thế hệ các nhà văn hóa, văn nghệ sĩ trong suốt chiều dài lịch sử của dân tộc.

Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội Nguyễn Văn Phong phát biểu chào mừng hội thảo. Ảnh: Quang Thái

Mảnh đất này cũng là nguồn cảm hứng bất tận cho lớp lớp các thế hệ văn nghệ sĩ, để từ đây, nhiều tác phẩm có giá trị tư tưởng nghệ thuật cao được ra đời và làm nên di sản văn hóa phong phú, đồ sộ cho nền văn học, nghệ thuật của Thủ đô, góp phần quan trọng trong việc bồi đắp tâm hồn, tình cảm, hình thành nhân cách, phẩm chất người Hà Nội hào hoa, thanh lịch.

Phó Bí thư Thường trực Thành ủy khẳng định, Hà Nội trân trọng với những đóng góp to lớn của các nhà văn hóa, các văn nghệ sĩ, trong đó có nhà văn hóa lớn Nguyễn Đình Thi và những đóng góp xuất sắc của ông đối với đất nước, đối với Hà Nội.

Khẳng định Thủ đô rất tự hào có tài năng tiêu biểu mang đậm chất Hà Nội như nhà văn hóa lớn Nguyễn Đình Thi, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Nguyễn Văn Phong cho rằng, hội thảo là dịp để các đại biểu trao đổi, tiếp tục khẳng định những đóng góp to lớn, những tư tưởng nghệ thuật, giá trị tinh thần mà Nguyễn Đình Thi để lại trong mỗi tác phẩm thật sự quý giá đối với thế hệ văn nghệ sĩ hôm nay. Đồng thời, khẳng định những đóng góp quan trọng của ông trong sự nghiệp xây dựng, phát triển nền văn học, nghệ thuật Việt Nam hiện đại và cũng như những đóng góp của ông đối với Thủ đô.

Các đồng chí lãnh đạo Trung ương, TP Hà Nội chụp ảnh lưu niệm. Ảnh: Thanh Hải

Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Nguyễn Văn Phong bày tỏ mong muốn thời gian tới, Hà Nội sẽ có nhiều cơ hội để phối hợp với các cơ quan trung ương, các nhà văn hóa, nhà khoa học, nghiên cứu để tổ chức nhiều sự kiện văn hóa, khẳng định các giá trị văn hóa trường tồn của dân tộc và những vấn đề đặt ra cho sự phát triển văn hóa của Thủ đô cũng như đất nước trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng hiện nay.

Tôn vinh và phát huy giá trị văn hóa nghệ thuật

Phát biểu tại hội thảo, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa nhận định: “Từ việc nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn cuộc đời và sự nghiệp của Nguyễn Đình Thi, chúng ta sẽ không ngừng học hỏi, đúc rút những bài học quý báu từ các thế hệ đi trước để tiếp tục dấn thân, vững vàng và không ngừng phát triển trên hành trình sáng tạo”.

Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa phát biểu chỉ đạo hội thảo. Ảnh: Cẩm Tú

Khẳng định di sản của Nguyễn Đình Thi là minh chứng sống động cho vai trò của văn hóa, văn học, nghệ thuật trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa đề nghị các nhà khoa học, văn nghệ sĩ và các cơ quan liên quan tiếp tục nghiên cứu, tôn vinh những đóng góp to lớn của Nguyễn Đình Thi đối với văn học, nghệ thuật cách mạng Việt Nam. Đồng thời, lan tỏa giá trị của các tác phẩm này đến với đông đảo công chúng trong và ngoài nước.

Bên cạnh đó, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa cũng nhấn mạnh trách nhiệm của các cấp ủy Đảng, chính quyền trong việc tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động văn hóa, văn học, nghệ thuật. Điều này không chỉ khơi nguồn sáng tạo cho văn nghệ sĩ mà còn giúp họ nhận thức sâu sắc hơn về sứ mệnh vẻ vang của mình đối với Tổ quốc và Nhân dân trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

GS Phong Lê - nguyên Viện trưởng Viện Văn học tham luận tại hội thảo. Ảnh: Quang Thái

Hội thảo thu hút nhiều bài tham luận từ các nhà khoa học, chuyên gia, nhà lý luận, phê bình văn học nghệ thuật; các nhà lãnh đạo, quản lý văn hóa, văn nghệ, văn nghệ sĩ... trên toàn quốc.

Theo đó, các tham luận đã tập trung phân tích toàn diện những đóng góp của Nguyễn Đình Thi trên nhiều lĩnh vực như sáng tác, lý luận, phê bình và lãnh đạo văn hóa, văn nghệ. Dù tiếp cận từ nhiều góc độ khác nhau, các ý kiến đều thống nhất đánh giá cao giá trị lớn lao trong di sản của ông, đồng thời gợi mở các định hướng quan trọng cho sự phát triển văn học, nghệ thuật nước nhà trong thời kỳ mới.

Kết quả của hội thảo là cơ sở để Ban Tổ chức xây dựng các luận cứ khoa học tư vấn giúp Đảng và Nhà nước xây dựng, bổ sung, hoàn thiện quan điểm, chủ trương, chính sách, giải pháp phù hợp trong việc ghi nhận, tôn vinh những cống hiến lớn lao của Nguyễn Đình Thi nói riêng và các văn nghệ sĩ nói chung. Đồng thời giữ gìn, phát huy giá trị của văn học, nghệ thuật trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước.

Cẩm Tú