Dấu ấn lập pháp của Quốc hội năm 2024

Quốc hội thông qua Luật Thủ đô (sửa đổi) ngày 28/6/2024. Ảnh: Quốc hội

Dấu ấn lập pháp

Đánh giá về Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV, các đại biểu Quốc hội cho rằng, công tác lập pháp trong Kỳ họp thứ 7 cũng là một trong những thành công của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV, bởi khối lượng công việc lập pháp rất lớn.

Kết thúc Kỳ họp thứ 7, 10 dự án luật quan trọng đã được thông qua. Đặc biệt, tại Kỳ họp thứ 7, với tỷ lệ đồng thuận cao (462/470 đại biểu có mặt tán thành, tỷ lệ 95,06% tổng số đại biểu), Quốc hội khóa XV đã chính thức thông qua dự án Luật Thủ đô (sửa đổi).

Theo bà Phạm Thị Thanh Mai, Phó trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hà Nội, Luật Thủ đô (sửa đổi) được thông qua có giá trị pháp lý đặc biệt quan trọng; cùng với hai quy hoạch của Thủ đô sẽ tạo một khuôn khổ giá trị cơ sở chính trị, cơ sở pháp lý cho Thủ đô Hà Nội triển khai thực hiện các nhiệm vụ, chính sách và những đột phá mới cùng những tư duy, tầm nhìn mới để đáp ứng được yêu cầu, trọng trách mà Đảng, Nhà nước, Nhân dân tin tưởng, giao phó…

Theo Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh, việc Quốc hội xem xét và thông qua dự án Luật Thủ đô (sửa đổi) với tỷ lệ rất cao có ý nghĩa lịch sử với nhiều quy định vượt trội, có tính đột phá nhằm thúc đẩy xây dựng phát triển Thủ đô, để Thủ đô vươn tầm phát triển, xứng đáng là đô thị đặc biệt, có vai trò dẫn dắt sự phát triển chung của cả nước.

Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng, Luật Thủ đô (sửa đổi) với những cơ chế, chính sách đặc thù để Hà Nội phát triển đột phá tạo động lực dẫn dắt cả vùng, cả nước.

Trong đó, Luật thể hiện sự phân cấp, phân quyền mạnh mẽ cho chính quyền TP Hà Nội, nhưng cũng đặt ra trách nhiệm cao hơn đối với chính quyền TP trong việc thực hiện đồng bộ nhiệm vụ xây dựng, bảo vệ và phát triển Thủ đô, đáp ứng yêu cầu của Đảng, Nhà nước và nguyện vọng của Nhân dân.

Cùng với Luật Thủ đô, Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) cũng là một trong những bộ Luật được người dân lao động trông đợi. Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) đã được thông qua, giải quyết nhiều vướng mắc của Luật BHXH năm 2014.

So với Luật BHXH 2014, Luật BHXH (sửa đổi) có nhiều thay đổi hướng tới các mục tiêu lớn nhằm mở rộng lưới an sinh như: mở rộng đối tượng tham gia; gia tăng quyền, lợi ích trong thụ hưởng chính sách để thu hút người lao động tham gia BHXH, bảo đảm an sinh xã hội lâu dài đối với người dân; sửa đổi căn bản các vướng mắc, bất cập từ thực tiễn triển khai thực hiện Luật BHXH 2014…

Trước đó, trước Quốc hội, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật BHXH (sửa đổi), theo đó, dự thảo Luật sau khi được tiếp thu, chỉnh lý có 9 nhóm điểm mới, trong đó có những nhóm điểm mới được cử tri quan tâm như: mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc; mở rộng quyền lợi cho người tham gia BHXH như giảm điều kiện về số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu hàng tháng; người tham gia BHXH tự nguyện được hưởng trợ cấp thai sản; đơn giản hóa thủ tục hành chính về BHXH giao dịch điện tử trong lĩnh vực BHXH và về đánh giá sự hài lòng của người dân đối với việc tổ chức thực hiện chính sách, chế độ BHXH… Ngoài ra, trong Kỳ họp này, với đa số đại biểu Quốc hội biểu quyết tán thành, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai số 31/2024/QH15, Luật Nhà ở số 27/2023/QH15, Luật Kinh doanh bất động sản số 29/2023/QH15, Luật Các tổ chức tín dụng số 32/2024/QH15 cũng được thông qua.

Theo đó, 3 luật liên quan tới thị trường bất động sản có hiệu lực từ ngày 1/8, sớm 5 tháng so với quyết nghị của Quốc hội trước đó là hiệu lực từ ngày 1/1/2025 (riêng khoản 10, Điều 255 và khoản 4, Điều 260 của Luật Đất đai có hiệu lực từ ngày 1/1/2025).

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Lan, Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hà Nội, bày tỏ, Luật Thủ đô (sửa đổi) được chuẩn bị công phu, nghiêm túc. Ảnh: Quốc hội

Tháo gỡ nhiều điểm nghẽn về thể chế

Tiếp tục Kỳ họp thứ 8, với tinh thần đổi mới, đoàn kết, dân chủ, trí tuệ, khoa học, dân chủ và trách nhiệm cao, Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV đã hoàn thành toàn bộ chương trình đề ra với khối lượng công việc rất lớn. Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV đã xem xét 51 nội dung, nhóm nội dung, bao gồm: 33 nội dung thuộc công tác lập pháp, 18 nhóm nội dung về kinh tế - xã hội, ngân sách Nhà nước, giám sát và các vấn đề quan trọng khác; đồng thời, có 12 nhóm nội dung được các cơ quan gửi báo cáo để đại biểu Quốc hội tự nghiên cứu.

Tại Kỳ họp, Quốc hội đã thông qua 18 luật, 21 nghị quyết, cho ý kiến lần đầu đối với 10 dự án luật khác…

Nhận định về Kỳ họp này, các đại biểu Quốc hội cho rằng, Quốc hội đã thẳng thắn chỉ ra những hạn chế, bất cập của từng cơ quan trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ do pháp luật quy định. Trên cơ sở đó, Quốc hội đã đưa ra nhiều kiến nghị, giải pháp thiết thực nhằm tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động trong thời gian tới.

Đặc biệt, kết quả của Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV có ý nghĩa rất quan trọng, Quốc hội đã thảo luận, quyết định nhiều vấn đề then chốt, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về thể chế, chính sách, khơi thông nguồn lực, khắc phục các điểm nghẽn, nhằm phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và bảo đảm đời sống của Nhân dân trong những năm tiếp theo.

Đánh giá cao những dự án luật được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 8, đại biểu Trần Thị Hồng Thanh, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Ninh Bình cho rằng, một trong những điểm nổi bật trong thời gian qua là Quốc hội đã thể hiện tinh thần, tư duy đổi mới trong xây dựng pháp luật. Các dự thảo luật ngắn gọn hơn, chỉ quy định những vấn đề theo đúng thẩm quyền của Quốc hội, không luật hóa các vấn đề thuộc thông tư, nghị định; không cầu toàn, không nóng vội; không quy định cứng nhắc; chuyển tư duy quản lý sang khơi thông nguồn lực, tăng cường phân cấp, phân quyền triệt để, thực chất…

Đại biểu Trần Hoàng Ngân, Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hồ Chí Minh cho rằng, Kỳ họp này, Quốc hội đã thông qua được nhiều luật, nghị quyết quan trọng, có ảnh hưởng lớn đến tình hình chung về kinh tế - xã hội, đặc biệt tháo gỡ nhiều điểm nghẽn về thể chế trong đầu tư công, quản lý tài sản công; vấn đề thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế thu nhập DN… đã được chuẩn bị công phu và thảo luận sôi nổi trên nghị trường.

Có thể khẳng định, đây là một kỳ họp mang tính lịch sử với nhiều công việc, nhiều dự án với tầm chiến lược trong kỷ nguyên phát triển mới đã được thảo luận, quyết định và hàng loạt vấn đề vướng mắc trong nhiều năm, thậm chí nhiều nhiệm kỳ cũng được xem xét, giải quyết.

Ảnh minh họa

Vì quốc kế dân sinh

Bên cạnh các hoạt động lập pháp, tại Kỳ họp thứ 7, nhiều dự án luật, chính sách tác động lớn đến phát triển kinh tế - xã hội, cũng như đời sống của người dân đã được Quốc hội đưa ra bàn thảo. Trong đó có nhiều vấn đề sát sườn với cuộc sống. Đơn cử như việc tiếp tục kéo dài chính sách giảm thuế 2%. Đây là chính sách giúp cho các DN tiếp tục có cơ hội vực dậy và trong điều kiện khó khăn hiện nay, chính sách này cũng sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các DN.

Một vấn đề khác đó là quyết định tăng lương cơ sở từ ngày 1/7/2024. Đây là một trong những nội dung mà nhiều người lao động làm việc trong khối dịch vụ công, cũng như người được hưởng lương trên cơ sở tính lương cơ sở đặt nhiều kỳ vọng.

Theo Bộ Nội vụ, tăng lương cho toàn bộ những người hưởng lương và tăng mức trợ cấp tác động tích cực đến nhiều nhóm đối tượng, tạo hiệu ứng tốt, bảo đảm được tương quan cân đối hài hòa, công bằng, bình đẳng giữa các đối tượng hưởng lương, trợ cấp và chính sách liên quan đến mức lương cơ sở, tạo được sự thống nhất đồng thuận lớn trong xã hội. Qua đó, góp phần cải thiện đời sống người hưởng lương, các đối tượng hưởng chế độ phụ cấp, trợ cấp và các chính sách hỗ trợ gắn với mức lương cơ sở. Việc tăng lương cũng tạo động lực nâng cao năng suất và hiệu quả làm việc, góp phần ổn định xã hội, thể hiện sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đối với đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và các đối tượng hưởng chế độ, chính sách trợ cấp, phụ cấp.

Nói như Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà, “Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo đã quyết một phương án rất sáng suốt”. Điều này để bảo đảm tương quan tất cả các đối tượng cùng hưởng, không ai thấp, không ai cao…

Tại Kỳ họp thứ 8, với gần 97% đại biểu tán thành, Quốc hội thông qua Nghị quyết Kỳ họp thứ 8, trong đó có chính sách tiếp tục giảm thuế VAT hỗ trợ DN, người dân. Theo đó, Quốc hội đồng ý kéo dài giảm 2% thuế giá trị gia tăng (VAT) tới giữa năm sau, trừ chứng khoán, bảo hiểm, ngân hàng.

Về vấn đề này, đại biểu Nguyễn Trúc Sơn, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bến Tre nhấn mạnh, việc tiếp tục thực hiện chính sách giảm 2% thuế suất thuế giá trị gia tăng sẽ kích thích quá trình sản xuất, tái đầu tư DN và kích cầu tiêu dùng. Tuy nhiên, chính sách giảm thuế phải bền vững, không nên ngắt quãng để DN nắm bắt kịp trong kế hoạch đầu tư, sản xuất, kinh doanh của mình. Ngoài ra, Chính phủ cần có sự đánh giá đối với các mặt hàng không được giảm thuế giá trị gia tăng để đảm bảo sự công bằng cho các DN sản xuất.

Quốc hội cũng đã thảo luận, thông qua nhiều cơ chế, chính sách để giải quyết kịp thời các vấn đề quốc kế dân sinh, tháo gỡ nhanh nhất các khó khăn, “điểm nghẽn” liên quan đến cơ chế, chính sách, các dự án, đất đai, tạo điều kiện thúc đẩy sản xuất kinh doanh phát triển, giải phóng các nguồn lực, hỗ trợ, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân, đáp ứng yêu cầu cấp bách của thực tiễn như: Luật Bảo hiểm y tế (sửa đổi) quy định từng bước liên thông, thông tuyến trong khám chữa bệnh bảo hiểm y tế…

Đặc biệt, Quốc hội cho phép sử dụng nguồn cắt giảm, tiết kiệm 5% chi thường xuyên năm 2024 của ngân sách Trung ương và ngân sách địa phương để hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà dột nát cho hộ nghèo, hộ cận nghèo...

Đánh giá về những kết quả nổi bật, chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng, Kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XV đã hoàn thành toàn bộ nội dung chương trình đề ra. Diễn ra ngay sau thành công rất tốt đẹp của Hội nghị Trung ương 10 khóa XIII, thông qua cách thức tổ chức và kết quả Kỳ họp thứ 8 đã cho thấy, những đổi mới và quyết đáp của Quốc hội đã góp phần thể chế hóa, lan tỏa mạnh mẽ tinh thần đổi mới, đoàn kết và thống nhất rất cao cả về nhận thức và hành động của Hội nghị Trung ương 10 khóa XIII, những thông điệp, tư tưởng chỉ đạo chiến lược của Tổng Bí thư Tô Lâm.

Minh Dương