Đau đớn vì giun rồng dài 70cm ký sinh trong cơ thể

Tiến sĩ, bác sĩ Trần Huy Thọ, Phó Giám đốc Thường trực Bệnh viện Đặng Văn Ngữ, Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Trung ương tư vấn cho người bệnh đến khám bệnh lý ký sinh trùng. (Ảnh: THIÊN LAM)

Ngồi bần thần ở hàng ghế chờ kết quả chẩn đoán bệnh, thi thoảng anh Nguyễn Xuân Q. (43 tuổi, ở xã An Thịnh, huyện Văn Yên, Yên Bái) sờ những vết gồ trên cơ thể, lợn cợn như sợi mì tôm ẩn dưới da.

Sau khi đi cơ sở y tế tuyến dưới, đây là lần đầu tiên anh đến Bệnh viện Đặng Văn Ngữ (Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Trung ương) khám bệnh giun rồng. "Tôi có vài lần tự rút giun tại nhà, cũng đã đi khám tuyến tỉnh nhưng chưa yên tâm. Lần này lên khám tuyến Trung ương xem có điều trị dứt điểm được không", anh Q giãi bày.

Hoảng hốt kéo giun dài 60-70cm ra khỏi chân

Lớn lên ở vùng rừng núi, anh Q. và gia đình có thói quen ăn , rau sống, uống nước suối trên rừng và không mảy may nghĩ mình sẽ nhiễm .

Đang làm thợ hồ ở Hà Nội, 2 tháng trước, anh thấy ở chân nổi ngứa 1-2 hôm, sau khi dứt ngứa thì không sốt, không đau nhưng có sưng và phát mẩn đỏ. Sau đó vết thương sưng lên, tạo thành khối mủ cứng và anh nghĩ đó là tình trạng phát nhọt bình thường.

Anh Q. được khai thác dịch tễ về tình trạng nhiễm bệnh.

Khi vết sưng mềm ra, nặn được, sau lớp mủ, anh kéo được một sợi rất dài và giật mình phát hiện đó là một loại ký sinh trùng. "Có lần tôi kéo được con thân dẹt, tôi nghĩ đến sán. Lần khác, tôi kéo được một loại giun trắng nhỏ nằm ở đầu gối, kéo được dài chừng 70cm thì đứt", anh Q. kể.

Nghe thông tin ở làng bên cũng có người nhiễm giun rồng, anh lên mạng tìm hiểu và tự chẩn đoán mình cũng mắc bệnh tương tự. Lo sợ không kéo được hết giun ra khỏi cơ thể, anh đến khám ở tuyến huyện và được chuyển lên tuyến tỉnh, anh được nhân viên y tế một lần nữa rút ra được một con giun rồng.

"Có lần tôi rút ra được hết một con giun, đầu còn ngoe nguẩy", anh Q. kể.

Kết quả siêu âm nốt tổn thương của anh Q. cho thấy có hình ảnh giun rồng.

Anh Q. là trường hợp điển hình mới nhất được phát hiện mắc giun rồng tại Bệnh viện Đặng Văn Ngữ. Kết quả siêu âm những nốt tổn thương cho thấy hình ảnh rõ nét của giun rồng nằm ẩn dưới da.

Anh Q. được kê đơn thuốc, khai thác tiền sử bệnh tật và được dặn kỹ lưỡng về uống thuốc điều trị. "Nếu anh tiếp tục kéo được giun ra khỏi vết thương, hãy gọi điện cho chúng tôi để chúng tôi lưu trữ mẫu phục vụ công tác phân tích dịch tễ", bác sĩ Thọ dặn bệnh nhân.

Hình ảnh anh lấy giun rồng ra khỏi cơ thể hồi giữa tháng 6/2025 tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Yên Bái.

Chưa có phác đồ điều trị giun rồng

Tiến sĩ, bác sĩ Trần Huy Thọ, Phó Giám đốc Thường trực Bệnh viện Đặng Văn Ngữ, Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Trung ương cho biết, hiện nay Việt Nam chưa có phác đồ điều trị đặc hiệu mà chỉ điều trị triệu chứng. Theo đó, đầu tiên là phải tìm cách loại bỏ toàn bộ con giun và chăm sóc vết thương.

Phương pháp điều trị tối ưu là người bệnh không để vết thương tiếp xúc vào nguồn nước sinh hoạt; tiếp theo, rửa sạch chỗ tổn thương rồi sau đó có thể ngâm vị trí tổn thương trong nước bằng dụng cụ sinh hoạt (xô, chậu,..) để kích thích giun co bóp và giải phóng ấu trùng.

Sau đó, quấn con giun quanh một cuộn gạc hoặc một chiếc que để duy trì độ căng của con giun và kích thích con giun trồi ra, đồng thời ngăn giun chui vào bên trong.

Tổn thương ở chân của anh Q. đã khỏi sau khi đã lấy được giun rồng.

"Do giun dài tới hàng mét nên việc kéo toàn bộ giun có thể mất vài ngày đến vài tuần. Khi kéo giun ra, cần lấy từ từ để tránh làm đứt giun", bác sĩ Thọ cho hay.

Trong trường hợp này, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc kháng sinh tại chỗ vết thương để phòng nhiễm trùng do vi khuẩn thứ cấp và băng vết thương lại; sử dụng các thuốc chống viêm, giảm đau, giảm phù nề như aspirin hoặc ibuprofen, alphachymotrypsin... cho đến khi toàn bộ con giun được lấy ra hết.

Theo bác sĩ Thọ, nguyên nhân của bệnh giun rồng đang được điều tra dịch tễ, nhưng các bác sĩ đang nghiêng về khả năng nhiễm ký sinh trùng này từ việc uống nước suối có bọ chét.

Vết thương của người mắc giun rồng.

"Người nhiễm giun rồng hiện tại không có triệu chứng gì đặc hiệu. Có người sẽ có triệu chứng chóng mặt, buồn nôn, tiêu chảy, mẩn đỏ, tê cứng khu trú tại chỗ, có cơn đau dữ dội đặc biệt khi xảy ra tổn thương ở các khớp. Nếu không có tác động, giun sẽ ra khỏi cơ thể sau 3-6 tuần. Tuy nhiên, một số trường hợp, giun rồng ký sinh dưới da sẽ làm tình trạng viêm tại chỗ nặng hơn. Một số con có thể vôi hóa tạo thành ổ áp xe", bác sĩ Thọ nói.

Giun rồng - căn bệnh mới nổi tại Việt Nam

Việt Nam được WHO chứng nhận không có trường hợp bệnh bệnh giun rồng từ năm 1998. Tính đến tháng 3/2020, ở Việt Nam chưa có báo cáo trường hợp bệnh do Dracunculus sp.

Đến tháng 4/2020, trường hợp bệnh đầu tiên được phát hiện tại xã Phúc Ninh, huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái. Theo thống kê của NIMPE, từ tháng 5/2020-11/2024 tại Việt Nam báo cáo 25 trường hợp bệnh giun rồng do Dracunculus sp.

Tiến sĩ, bác sĩ Trần Huy Thọ, Phó Giám đốc Thường trực Bệnh viện Đặng Văn Ngữ, Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Trung ương cho biết, từ năm 2020 đến năm 2025, giun rồng là bệnh ký sinh trùng mới nổi với việc ghi nhận được gần 30 ca tại 19 xã của 11 huyện thuộc 5 tỉnh gồm: Hòa Bình, Lào Cai, Phú Thọ, Thanh Hóa, Yên Bái.

Tiến sĩ, bác sĩ Trần Huy Thọ, Phó Giám đốc Thường trực Bệnh viện Đặng Văn Ngữ, Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Trung ương kê đơn thuốc cho người bệnh.

Do giun rồng không có vaccine phòng bệnh và chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu, nên Phó Giám đốc Bệnh viện Đặng Văn Ngữ khuyến cáo các cơ sở y tế tăng cường giám sát để phát hiện mọi trường hợp nhiễm bệnh ở người và động vật trong vòng 24 giờ sau khi giun xuất hiện; ngăn ngừa các biến chứng (nhiễm trùng vết thương và nhiễm trùng huyết).

Bên cạnh đó, ngăn ngừa ô nhiễm nước uống bằng cách bảo đảm rằng những người bị nhiễm bệnh và động vật bị nhiễm bệnh (chó và mèo) không lội xuống nước; sử dụng nước sạch, nước bảo đảm vệ sinh; thực hiện kiểm soát véc tơ bằng cách sử dụng thuốc diệt ấu trùng temephos.

Đặc biệt, các địa phương và cơ quan truyền thông cần tăng cường truyền thông giáo dục sức khỏe và thay đổi hành vi, thực hiện ăn chín, uống chín để phòng các bệnh ký sinh trùng.

Bác sĩ Thọ khuyến cáo, việc đi khám tại đúng chuyên khoa có giá trị để phát hiện được đúng bệnh, từ đó có phương án điều trị kịp thời. Mặc dù bệnh không gây ra tử vong, nhưng sẽ gây tình trạng khó chịu cho người bệnh, thậm chí có người bị đau đớn dữ dội.

Bài và ảnh: THIÊN LAM